بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های تفکر فلسفی در سند برنامه درسی ملی آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

هدف کلی پژوهش حاضر ، تعیین میزان توجه سند برنامه درسی ملی به مؤلفه‌های تفکر فلسفی است. تحقیق، ازنظر هدف،کاربردی و ازلحاظ روش مبتنی بر روش تحلیل محتوا است  . به­دلیل محدودیت ، نمونه آماری همان جامعه آماری یعنی  سند برنامه درسی­ملی جمهوری­اسلامی­ایران است .روایی ابزار،  از طریق روایی محتوایی و پایایی آن با  ضریب توافق ویلیام اسکات ، بیش از %86 تعیین گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی و برای کسب اطمینان بیش‌تر نتایج ، از شیوه آنتروپی­شانون ، بهره گرفته شد. نتایج حاکی از توجه نسبی سند اما نامتوازن و ناهماهنگ به مؤلفه‌های تفکر فلسفی است. مؤلفه «کنجکاوی» با 69 واحد ثبت معادل %26 و ضریب اهمیت 244/0 ، با بیشترین فراوانی و اهمیت موردتوجه و مؤلفه  «وحدت شخصیت»  با 9 واحد معادل  %3 و ضریب اهمیت 024/0 ، مورد کم‌توجهی واقع‌شده است. مؤلفه‌های دیگر به ترتیب فراوانی و اهمیت، عبارت‌اند از: « علاقه به ارزش‌های انسانی» 52 واحد معادل %19 و ضریب اهمیت202/0، « جامعیت» 41 واحد یعنی %15 و ضریب اهمیت157/0، « تعمق» 38 واحد معادل %14 ضریب اهمیت 156/0، « استقلال رأی» 31 واحد معادل %11 و ضریب اهمیت 079/0، « نوجویی» 18 واحد یعنی %7 و ضریب اهمیت 072/0 و « انعطاف‌پذیری» 13 واحد معادل%5 و ضریب اهمیت 024/0بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Attention to Elements of Philosophical Thinking in theNational Curriculum Document of the I.R. of Iran

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
چکیده [English]

The main goal of the present study was  to identify elements of philosophical thought in the National Curriculum document. The current study had practical objective and was based on content analysis. Statistical population was the National Curriculum Document of the I.R. of Iran and the Section of Detailed objectives in Fifth mapping of document. Recording unit was Sentence and the data collection tool, was Checklist whose validity was determined over 86% through the content validity and its reliability by a factor of William Scott agreement. For data analysis, descriptive statistics and to ensure greater results, the Shannon entropy methods were used. The results indicated relative attention of the document, but unevenly in different parts of the elements of philosophical thought. "Curiosity" component record with 69 units equivalent to 26% and factor importance of 0/244 has the highest frequency and is of utmost importance. The element of the "unity of personality" with 9 units equivalent to 3% and factor importance of 0/024 has little been paid attention. Other components in order of frequency and importance are: "Interest in human values" with 52 units equivalent to 19% and importance factor of 0/202; "Comprehensiveness" with 41 units equivalent to 15% and factor importance of 0/157; "Contemplation" with 38 units equivalent to 14% and factor importance of 0/156; "Independence opinion" with 31 units equivalent to 11% and factor importance of 0/079; "Innovativeness" with 18 units equivalent to 7% and factor importance of 0/072 and "flexibility" with 13 units equivalent to 5% and factor importance of 0/024.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophical thought
  • the National Curriculum document
  • elements of philosophical thought
آذر ، عادل (1380 ).بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوی. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال یازدهم،شماره 37و 38 : 18-1
اسمیت ، فیلیپ جی ؛ گوردون هولفیش، اچ (1373 ) . تفکر منطقی روش تعلیم و تربیت، ترجمه علی شریعتمداری . تهران:سمت.
اسمیت ، فلیپ جی (1370 ) . ذهنیت فلسفی در مدیریت آموزشی ، ترجمه محمدرضا بهرنگی. تهران : انتشارات گلچین.
پیترز،آراس وهرست،پل(1389 ).منطق­تربیت.ترجمه­فرهادکریمی،تهران:انتشارات­علمی فرهنگی
خوشبخت ، فریبا ؛ سهرابی ، راضیه و  البرزی ، محبوبه ( 1392 ) . مقایسه افسانه‌های ایرانی، کتاب‌های داستانی- تصویری ایرانی و کتاب‌های داستانی- تصویری خارجی بر مبنای مؤلفه‌های تفکر فلسفی  . مطالعات ادبیات کودک ، سال چهارم شماره 1 ، بهاروزمستان 92 : 112- 91
 دلاور ،علی ( 1380 ). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی . تهران : رشد
رئیس دانا ، فرخ لقا ( 1389 ) .  سند برنامه درسی ملی ویژگی‌ها و گستره . رشد تکنولوژی آموزشی ، دوره 26 ، شماره 4 : 26-24 .
سند برنامه درسی ملی آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران  ، نگاشت پنجم 1391 و 1390
سیف هاشمی ، فخرالسادات و رجایی پور، سعید( 1383) . بررسی رابطه بین ذهنیت فلسفی و میزان خلاقیت مدیران مدارس متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 82 -1381.فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 77 : 64-31.
شرفی ، محمدرضا ( 1381 ) . تفکر برتر . تهران : انتشارات سروش.
شریعتمداری ، علی (1372 ) . پرورش فکر . تهران : جامعه پژوهشگران .
شریعتمداری ،علی ( 1385 ) . اصول و فلسفه تربیت . تهران : امیرکبیر
شعبانی،حسن(1382).روش تدریس پیشرفته و آموزش مهارت‌های راهبردی تفکر تهران سمت.
صمدی ، پروین ( 1392 ). بررسی مقایسه‌ای انگیزش خانواده و معلمان به کنجکاوی کودکان پیش‌دبستانی . مطالعات روان‌شناختی ،دانشگاه الزهرا، دوره 9 ، شماره 3 ، پاییز 1392 : 77-53
عابدی، احمد و عریضی ، حمیدرضا ( 1382 ) . تحلیل محتوای کتاب‌های درسی  دوره ابتدایی برحسب سازه انگیزه پیشرفت . فصلنامه نوآوری‌های آموزشی ، شماره 5 ، سال دوم : 52- 29
عباس زاده ، علی ( 1374 ). بررسی تأثیر تفکر منطقی مدیران گروه‌های آموزشی بر روحیه مربیان در شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکز
فرمهینی فراهانی، محسن و ملکی، مهدی (1391 ). تحلیل محتوای کتب درسی آموزش عالی ازنظر میزان آموزش بهداشت جنسی. فصلنامه راهبردهای آموزش، دوره 5 ، شماره 2 : 82-77
قرآن کریم
لیاقتدار، محمدجواد؛ عابدی، احمد و قضاوی ، منصوره ( 1388 ) . تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره ابتدایی ازلحاظ توجه به معضلات زیست‌محیطی . فصلنامه تعلیم و تربیت ، شماره 98 : 152-127
مارزینو، رابرت.جی( 1380 ). ابعاد تفکر در برنامه‌ریزی درسی و تدریس، ترجمه قدسی احقر. تهران: سیطرون
نلر، جورج ( 1369 ) . هنر و علم خلاقیت. شیراز : دانشگاه شیراز
Brenifer O. Regard Critique Sur la Method Lipman. Diotime, 2004; (21). 1-17
Smith, PH.G (1956). Philosophic Mindedness in Educational Administration. The Ohio State University Press.
Dewey,J(1966) . Democracy and Education. New York: Macmillan Company 
Marzano, r,j, and others (1988 ), dimension of thinking afram work for curriculum and instruction . Virginia : ascd
Lipman, M ( 2003). Thinking in education. New York: Cambridge University Press