بررسی برنامۀ درسی فلسفه برای کودکان در راستای توجه به ابعاد مختلف ذهنیت فلسفی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

کارشناس‌ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش

چکیده

یکی از اهداف اساسی هر نظام آموزشی، تربیت انسان‌های هشیار و آگاهی است که تفکر خود را بر پایة استدلال صحیح و منطق بنا نهاده، در برخورد با دنیای پیرامون خویش با اندیشه‌ای جامع و عمیق، جوانب مختلف امور را بررسی نموده و از قابلیت انعطاف بالایی در مواجهه با مسائل زندگی برخوردارند و به عبارتی دارای ذهن فلسفی می‌باشند. بدین منظور لازم است برنامه‌های درسی، تربیت اندیشة فلسفی را مدنظر قرارداده، به پرورش قدرت تفکر و استدلال دانش‌آموزان توجه‌نمایند. در این راستا، یکی از برنامه‌های درسی که در دهه‌های اخیر به منظور پرورش تفکر فلسفی و فلسفه‌ورزی در دانش‌آموزان شکل‌گرفته‌است، برنامة درسی فلسفه برای کودکان می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی مبانی نظری برنامة درسی فلسفه برای کودکان در راستای تربیت ذهن فلسفی در دانش‌آموزان است. روش تحقیق مورداستفاده در این پژوهش روش توصیفی ـ تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در برنامه درسی فلسفه برای کودکان، توجه گسترده‌ای به ابعاد مختلف ذهن فلسفی شده‌است. اما در میزان توجه این برنامه به هریک از ابعاد، تفاوت‌هایی مشاهده‌می‌شود، به‌گونه‌ای که برخی از عناصر ذهن فلسفی، همچون زیر سؤال‌بردن مسائل بدیهی، ارزش‌سنجی افکار جدا از منبع آنها و ارتباط دادن مسائل با هدف‌های درازمدت، مورد توجه بیشتری قرارگرفته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An investigation into the philosophy for children program (p4c) with a view toward the differential attention paid to the different dimensions of philosophical mentality

نویسنده [English]

  • Masoomeh Ramazani
چکیده [English]

One of the fundamental aims of any educational system is to educate well-informed, and enlightened people, those who base their thoughts on valid reasoning and logic and who using comprehensive and profound thinking in their encounters with the outside world, consider life’s problems from different perspectives and exhibit flexibility; in other words, educating people with philosophical mentality. To meet this goal, it seems necessary that curricula should focus on philosophical thinking and develop the power of thinking and reasoning in the students. In this connection, one of the programs designed in recent decades to develop philosophical thinking and promote “philosophizing” on the part of children is that of philosophy for children program (p4c). The aim of study was to investigate the theoretical foundations of (p4c). The research approach of the study was descriptive-analytic. The findings of the study indicate that although in this program vast attention has been paid to the different dimensions of the philosophical mentality, with regard to the degrees of the attention paid by this program to the individual dimensions of philosophical mentality certain disproportionalities are observed. That is, while certain elements of the philosophical mentality, such as questioning the obvious matters, evaluating ideas detached from their sources and relating affairs to long-term goals, have received more attention than others

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy for children program
  • Philosophical mentality
  • comprehensiveness
  • penetration
  • flexibility

مراجع

اسکندری، حسین و ژاله کیانی (1386). «تأثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفه‌ورزی و پرسش‌گری دانش‌آموزان»، فصل‌نامة مطالعات برنامة درسی، ش 7.
اسمیت، فیلیپ (1382). ذهنیت فلسفی در مدیریت آموزشی، ترجمة محمدرضا بهرنگی، تهران: کمال تربیت.
جهانی، جعفر (1386). «بررسی تأثیرات برنامة آموزش فلسفه به کودکان در رشد منش‌های اخلاقی دانش‌آموزان»، فصل‌نامة مطالعات برنامة درسی، ش 7.
ضرغامی، سعید (1387). بررسی مقایسه‌ای آموزش فلسفه و منطق به روش‌های ادغامی و تفکیکی در دورة متوسطه نظری، وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی.
فیشر، رابرت (1385). آموزش تفکر به کودکان، ترجمة مسعود صفایی‌مقدم و افسانه نجاریان، اهواز: رسش.
قائدی، یحیی (1382). «نقد و بررسی مبانی، دیدگاه‌ها و روش‌های آموزش فلسفه به کودکان»، رسالة دکتری رشتة فلسفة تعلیم و تربیت دانشگاه تربیت معلم.
قائدی، یحیی (1383). آموزش فلسفه به کودکان، بررسی مبانی نظری، تهران: دواوین.
کم، فیلیپ (1379). داستان‌های فکری، کندوکاو فلسفی برای کودکان، ترجمة احسانه باقری، تهران: امیرکبیر.
مرعشی، منصور و همکاران (1386). «بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی بر پرورش مهارت‌های استدلال در دانش‌آموزان دختر پایة سوم راهنمایی»، فصل‌نامة مطالعات برنامة درسی، س 2، ش 7.
مرعشی، منصور (1385). «بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی برنامة فلسفه برای کودکان بر مهارت‌های استدلال دانش‌آموزان پسر پایة سوم راهنمایی مدرسة نمونه دولتی اهواز»، پایان‌نامة دورة دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز.
ناجی، سعید و پروانه قاضی‌نژاد (1386). «بررسی نتایج برنامة فلسفه برای کودکان روی مهارت‌های استدلالی و عملکرد رفتاری کودکان»، فصل‌نامة مطالعات برنامة درسی، ش 7.
نقیب‌زاده، میرعبدالحسین (1377). گفتارهایی در فلسفه و فلسفه و تعلیم و تربیت، تهران: طهوری.
 
Bleazby, Jennifer (2007). Social Reconstructional Learning: Using Philosophy for Children & John Dewey to Overcome Problematic Dualisms in Education and Philosophy, A Thesis Submitted in the School of History & Philosophy at the University of New South Wales in the fulfillment of the award of Doctor of Philosophy.
Chan Yoke Keng, Khatijah Binte Mohamad Ibrahim (2007). Philosophy for Children. Proceeding of the Redesinging Pedagogy: Culture, Knowledge and Understanding conference, Singapore.
Lipman, Matthew (1988). Philosophy Goes to School, Temple University Press.
Lipman. M., A. M. Sharp, & F. Oscanyan (1980). Philosophy in the Classroom, Philadelphia: Temple University Press.
Lipman, Matthew (2003). Thinking in Education, Syndicate of the University of Cambridge.
Montes, M. & E. Maria (2001). Juchitande Los Ninos, Abstract in OAPC.
Sanjana Mehta & David Whitebread (2005). Philosophy for Children and Moral Development in the Indian Context, University of Cambridje.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار