تحلیل محتوای کُتب درسی "تفکّر و پژوهش" پایۀ ششم ابتدایی و "تفکّر و سبک زندگی" پایه‌های هفتم و هشتم متوسطۀ اوّل از منظر برنامۀ آموزش تفکّر به کودکان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد.

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد ، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد – ایران

چکیده

هدف از نگارش این مقاله،  شناسایی میزان توجّه کُتب درسی "تفکّر و پژوهش" پایۀ ششم ابتدایی و "تفکّر و سبک زندگی" پایه­های هفتم و هشتم متوسطۀ اوّل به برنامۀ آموزش تفکّر به کودکان است. روش این پژوهش، تحلیل محتواست. جامعۀ آماری پژوهش، کُتب درسی تفکّر و پژوهش ششم ابتدایی و تفکّر و سبک زندگی هفتم و هشتم متوسطۀ اوّل سال تحصیلی 95-94 است. همچنین، نمونۀ آماری با جامعه آماری برابر است. نتایج حاکی از آن است که درکُتب درسی تفکّر و پژوهش پایۀ ششم ابتدایی و تفکّر و سبک زندگی پایه­های هفتم و هشتم متوسطۀ اوّل جمعاً 191 بار به ابعاد برنامۀ آموزش تفکّر به کودکان اشاره شده است که از این تعداد، 54 مورد (27/28%) به مهارت استدلال، 72 مورد (69/37 %)  به مهارت تحقیق یا کاوش­گری و 65 مورد (03/34 %) به مهارت مفهوم­سازی یا سازماندهی اطلاعات پرداخته­ شده است. علاوه بر این، از حیث پایه تحصیلی، بیشترین توجّه به ابعاد این برنامه در پایۀ هفتم متوسطۀ اوّل با 97 مورد (78/50 %) وکمترین توجّه در پایة ششم دوره ابتدایی با 20 مورد (47/10%) مشاهده گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • . . 3
1 .
چکیده [English]

.

احمدی، مجید(1393). بررسی میزان توجه به مؤلفه­های مهارت­های زندگی و تفکر انتقادی در برنامه درسی تفکر و سبک زندگی پایه هفتم. دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
ایمانی، محسن و مظفر، محمد (1383). «تحلیل محتوای کتاب هدیه­های آسمان و کتاب کار پایۀ دوم دبستان چاپ 1381  در مقایسه با تعلیمات دینی چاپ 1380». نوآوریهای آموزشی. دورۀ 3، ش7، صص 142-115.
پریرخ، مهری؛ پریرخ، زهره؛ مجدی، زهرا (1389). «ردپای مفاهیم فلسفی در داستان­های کودکان: پژوهشی پیرامون شناسایی مؤلفه­های مرتبط با آموزش تفکر فلسفی». مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. دورۀ سوّم، سال شانزدهم، شمارۀ 4، صص 80-57.
جمشیدی، فریبا (1389). بررسی میزان توجّه به تفکر خلاق در برنامه درسی علوم تجربی چهارم و پنجم دوره ابتدایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
خواجه زاده، رزاق (1389). بررسی جایگاه تفکر انتقادی در برنامه ی درسی تاریخ معاصر ایران در مقطع متوسطه. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
دانشور، میترا و غلامحسینی، احمد (1394). تفکّر و پژوهش. تهران: چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
­­دانشور، میترا؛ غلامحسینی، احمد؛ اسپیدکار، محبوبه (1394). تفکّر و سبک زندگی(پایۀ هشتم). تهران: چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
دانشور، میترا؛ غلامحسینی، احمد؛ اسپیدکار، محبوبه (1394). تفکّر و سبک زندگی(پایۀ هفتم). تهران: چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
رستمی، کاوه؛ ابراهیم رحیمی؛ رستمی، ویدا؛ هاشمی، سپیده (1391). «بررسی تاثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامه فلسفة برای کودکان بر خلاقیت کودکان». تفکر و کودک. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شماره دوم، پاییز و زمستان، صص8-14.
رشتچی، مژگان، کیوانفر، ارشیا(1388). «مبانی نظری اجتماع کندوکاو به عنوان روش آموزش فلسفه برای کودکان». فرهنگ. شماره 69، صص 58-39.
زاد مهر، مجتبی(1393). بررسی و تحلیل محتوای کتاب تفکر و پژوهش ششم ابتدایی از دیدگاه خلاقیت گیلفورد. دانشگاه پیام نور تهران(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
صالحی عمران، ابراهیم و چهارباشلو، حسین (1389). «تجزیه و تحلیل محتوای کتاب های درسی دورة آموزش ابتدایی برمبنای مؤلفه­­های خلاقیت به منزلۀ یکی از راههای پرورش خلاقیت دانش آموزان». سومین کنفرانس ملی خلاقیت شناسی تریز (TRIZ) و مهندسی و مدیریت نوآوری ایران، تهران.
صفایی مقدم، مسعود؛ مرعشی، منصور؛ پاک سرشت، محمد جعفر؛ باقری، خسرو؛ سپاسی، حسین(1385). «بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش مهارتهای استدلال دانش آموزان پسر پایۀ سوم راهنمایی مدرسۀ نمونه دولتی اهواز». علوم تربیتی و روانشناسی. دوره سوّم، سال سیزدهم، شمارۀ 2، صص 54-31.
عبدی الوار، علی رضا (1393). تحلیل محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بر اساس ابعاد تفکر از دیدگاه مارزینو. دانشگاه هرمزگان(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
عصاره، علیرضا، خضرسوری، لقمان و اکرامی، بهروز(1394). «بررسی جایگاه تفکر انتقادی در کتاب کار تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی». دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
علی­نژاد، منا و ناجی، سعید (1385). «آموزش تفکر- فلسفه برای کودکان و نوجوانان». کتاب ­ماه کودک و نوجوان، شماره­ 106-104، صص 26-22.
فیشر، رابرت (1385). آموزش تفکر به کودکان، ترجمة صفایی مقدم و نجاریان. اهواز: رسش.
قضاوی، فاطمه (1386). نقد و بررسی برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان در پایه سوم (پیکسی) بر اساس اصول برنامه­ریزی درسی. دانشگاه تربیت معلم تهران(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
لیپمن، ماتیو(1390). تفکّر در تعلیم و تربیت، ترجمۀ اسلامی و سیدی. تهران: فرهیختگان.
مرعشی، سید منصور؛ هاشمی، سید جلال و مقیمی گسک، اعظم (1391). «تحلیل محتوای کتاب­های درسی بخوانیم و بنویسیم و هدیه­های آسمان دوره ابتدایی براساس معیارهای برنامه­درسی «فلسفه برای کودکان»، تفکر و کودک، شماره اول، صص 69-89.
هاشمی پور مطلق، طاهره سادات (1392). تحلیل محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
هاشمی، محمد (1385). بررسی جایگاه تفکر انتقادی در محتوای کتابهای درسی پایه پنجم دوره ابتدایی. دانشگاه شیراز(پایان نامۀ کارشناسی ارشد).
Fisher, R. (2001). Philosophy in primary schools: fostering thinking skills and literacy. London: Brunel University.
Tricky. S. (2006). ‘’Effects of p4c in 100 primary school’’ Educational research, spring 2006, No.1.