فلسفه برای کودکان؛ گامی به‌سوی پیوند فلسفه با جامعه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

کارشناس‌ارشد فلسفۀ اسلامی

چکیده

انسان تنها موجودی است که داعیۀ اندیشه و اندیشمندی دارد و به مدد همین امکان، فرصت آموزش و یادگیری در بعد فردی و اجتماعی برایش فراهم می‌شود. یکی از عرصه‌هایی که به‌طور جدی در اعتلای تفکر انسانی موثر واقع‌گشته، فلسفه و تفکر فلسفی است؛ زیرا فلسفه، دانشِ پرسش است و پرسش رگ ِ حیات عقلانی بشر. اگرچه حضور فلسفه در زندگی انسان، چیز تازه‌ای نیست، اما آنچه امروزه اهمیت ویژه‌ای یافته و به‌عنوان یک امکان جدید در آغاز راه است؛ تلاش برای همگانی‌ساختن فلسفه و به‌ویژه آموزش آن به کودکان است؛ آموزشی که کارکردهای مؤثر آن از همان ابتدا متوجه زندگی شخصی کودک و در مراحل بعدی منجر به بهره‌مندشدن هرچه بیشتر او از فرصت‌های مادی و معنوی در زندگی می‌شود و در مجموع ارتقای سطح فرهنگ جامعه را به‌دنبال خواهدداشت. در همین راستا، نگارنده در این مقاله به‌دنبال بررسی دو بستر اساسی پیوند تفکر  فلسفی با جامعه و نیز آموزش فلسفه به کودکان است تا کارآیی فلسفه در حل مسائل اجتماعی بیش از پیش آشکار شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Philosophy for Children: A Step toward Strengthening the Bond between Philosophy and Society

نویسنده [English]

  • Elham Fakhraee
چکیده [English]

Human-beings are the only creatures that lay claim to thought and getting involved in thinking. Thanks to this potentiality they are bestowed with opportunities to learn as both individual and members of society. One of the domains that has undoubtedly proved its merit in the promotion of human thinking concerns philosophy and philosophical thinking, as philosophy is the art of questioning and questioning is the mainstay of human rationality. Although the presence of philosophy in human existence is nothing new, what has nowadays gained significance, though as a new potentiality is at its very early stage, is an endeavor toward the dissemination of philosophy, especially in teaching it to children; a teaching whose significant outcomes impress the personal life of the child from the very beginning and, at later stages, will all the more be a source of his/her material and spiritual enjoyments. In general, this will eventually culminate in the promotion of the cultural level of the society. In this connection, the writer of this article is trying to explore two main perspectives: the bond and relationship of philosophy with society, and the teaching of philosophy to children. This, I hope, will cast into relief the efficacy of philosophy in solving social problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy for children
  • Education
  • philosophical thinking
  • critical thinking
  • Creative thinking
آلیسون، جیمز (1383). جامعه‌شناسی دوران کودکی، علیرضا کرمانی، تهران: نشر ثالث.
اسمیت. جی. فیلیپ و هولفیش. اچ. گوردون (1377). فلسفة آموزش و پرورش، ترجمة سعید بهشتی، مشهد: رضوی.
پیاژه، ژان (1382). شکل‌گیری نماد در کودکان، زینت توفیق، تهران: نشر نی.
پیروزنیا، مهدی. «رقص در ایلات و عشایر ایران‌زمین»، فصل نو، ش 45.
تفضلی، ابوالقاسم (1382). سماع، تهران: زریاب.
تورنس، ئی. پال (1372). خلاقیت، ترجمة حسن قاسم‌زاده، تهران: دنیا.
سیلکر، آنجل. ام. جی (1370). مقدمه‌ای بر روان‌شناسی نقاشی کودکان، عباس مخبر، تهران: طرح نو.
فالزن، کریستوفر (1382). فلسفه به‌روایت سینما، ناصرالدین تقویان، تهران: قصیده‌سرا.
فیشر، رابرت (1385). آموزش تفکر به کودکان، مسعود صفایی‌مقدم، افسانه نجاریان، اهواز: رسش.
گوردون، گراهام (1383). فلسفة هنرها، مسعود علیا، تهران: ققنوس.
نلر، جورج. اف (1369). هنر و علم خلاقیت، علی‌اصغر مسدد، شیراز: دانشگاه شیراز.
نورتون، دونا و ساندرا نورتون (1382). شناخت‌ ادبیات‌ کودکان، منصوره راعی، 2 ج، تهران: قلمرو.
هینس، جوانا (1383). بچه‌های فیلسوف، رضاعلی نوروزی، قم: سماء قلم.
 
Fabien, Sophie Chauderlot (2005). "Filming as the Art of Thinking", Film-Philosophy International Salon-Journal, Vol. 9, No. 8.
Fisher R. (2001)." Philosophy in Primary Schools" (Fostering Thinking Skills and Literacy), Reading, Brunel University.
Fisher Robert, (in press). "Thinking Skills", J. Arthur, T. Grainger & D. Wray (eds.), Learning to Teach in Primary School, Routledge Falmer.
Huckleberry, Jennifer (2001). "Education for Escaping the Cave", Analytic Teaching. Vol. 23, No. 2.
Matthew, Schertz (2003). "Empathic Pedagogy: Community of Inquiry and the Development of Empathy", ANALYTIC TEACHING, Vol. 26, No. 1.
Murris. Karin (2000). "Can Children do Philosophy?", Journal of Philosophy of Education, Society of Crest Britain.
Raabe, B. Peter (2002). "Professional Philosophy Outside the Academy: Philosophical Counseling", Pathway, No. 25.