تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر دانش، حساسیت و نگرانی محیط‌زیستی دانش‌آموزان پایه هفتم متوسطه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه آموزش محیط‌زیست، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش، مطالعه تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر دانش، حساسیت و نگرانی محیط‌زیستی دانش‌آموزان پایه هفتم دوره اول متوسطه شهر کرج بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازلحاظ شیوه گردآوری داده‌ها، نیمه آزمایشی بوده است. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان پایه هفتم در ناحیه 4 شهر کرج بود که تعداد 60 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونه در دسترس، انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 30 نفره کنترل و آزمایش تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه ویسی و همکاران (1391) بود که روایی صوری و محتوایی آن با توجه به کاربرد آن در تحقیقات پیشین و نظرخواهی از 18 نفر از متخصصین مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ، 86/0 به دست آمد. سؤال‌های پژوهش با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی، میانگین، درصد و تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم‌افزار SPSS22 مورد تحلیل قرار گرفتند (05/0P

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Teaching Philosophy to Children on Environmental Knowledge, Sensitivity, and Concern in Seventh-Grade High School Students

نویسندگان [English]

  • mohammad rezea sarmadi 1
  • Mahdieh Rezaei 2
  • Ahmad Rohanifar 3
1 Professor, Department of Educational Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Environmental Education, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Master of History and Philosophy of Education, Payame Noor University
چکیده [English]

Abstract
The present study aimed to study the effects of teaching philosophyto Children on environmental knowledge, sensitivity, and concern in seventh-grade high school students in Karaj, Iran. This study was applied in terms of its approach and used a quasi-experimental method for data gathering. The population consisted of seventh-grade high school students in District 4 of Karaj; the convenient sample included sixty students who were randomly assigned to control and experimental groups, each consisting of 30 subjects/students. The tool for gathering data was the questionnaire devised by Veisi et al. (2012) whose face and content validity was confirmed by past studies and a survey from 18 specialists; its reliability was determined to be 0.86 via Cronbach's alpha coefficient. Kolmogorov–Smirnov (KS) and leven tests and homogeneity of regression slopes were used for the statistical analysis. Finally, the questions were analyzed using methods of statistical description and inference, and mean percentage, and ANCOVA were analyzed via SPSS22 (P£0.05). Their results indicated that teaching philosophy had a significant, positive effect on environmental knowledge, sensitivity, and concern. The positive effects of teaching philosophy show the children access to variables which indicate their attachment to all animate and inanimate entities on the earth and their awareness of protecting the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching Philosophy
  • Environmental Knowledge
  • Environmental Sensitivity
  • Environmental Concern
 الماسی حسینی، سید صمد. (1391). بررسی تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر رشد مهارت‌های اجتماعی و عزت‌نفس دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
برنجکار، میلاد.، احقر، قدسی و انصاریان، فهیمه. (1397). «اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر راهبردهای یادگیری دانش‌آموزان و پایداری آن در طول زمان»، تفکر و کودک، 9(1)، ص 73-95.
برهمن، مریم.، خدابخشی صادق‌آبادی، فاطمه. (1396). «آموزش فلسفه برای کودکان»، پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 2(9)، ص 90-104.
پورمعصوم، بهمن.، فیاض، ایراندخت.، بازرگان، سیمین. (1396). «شکل‌گیری سواد زیست‌محیطی کودکان بر اساس برنامه درسی راهبردی، برنامه‌ریزی چندبعدی و بسته یادگیری چندرسانه‌ای»، فصلنامه تعلیم و تربیت، دوره 33، شماره 1(پیاپی 129)، ص 9-32.
 جلیلیان، سهیلا.، عظیم پور، احسان و جلیلیان، فریبا. (1395). «اثربخشی برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش توانایی حل مسأله و قضاوت اخلاقی در دانش‌آموزان»، پژوهش‌های تربیتی، شماره 32، ص 80-101.
خسروی، حسن. (1395). «حق بر محیط‌زیست سالم در پرتو حکمرانی مطلوب»، مجله اخلاق زیستی، 6(20)، ص 127-144.
 دره زرشکی، نسرین. (1395). اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان P4C بر تفکر انتقادی و هوش‌های چندگانه دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدائی شهر یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه یزد.
رستمی، کاوه.، رحیمی، ابراهیم.، رستمی، ویدا و هاشمی، سپیده. (1391). «بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی در «برنامه ی فلسفه برای کودکان» بر خلاقیت کودکان»، تفکر و کودک، 3(2)، ص 49-65.
 سلطانی کوهانستانی، مریم. (1394). «نقش فلسفه در حفظ محیط‌زیست با تکیه‌بر آرای ملاصدرا»، اولین کنفرانس ملی علوم و مدیریت محیط‌زیست ایران، اردبیل.
شاو، ران. (1392). فلسفه در کلاس درس: راهکاری برای پرورش دانش‌آموزان اندیشمند، ترجمه حسن سالاری، چاپ دوم، تهران: طراحان ایماژ.
صادقی هاشم‌آبادی، محمد و علوی، سید محمدکاظم. (1393). «فلسفه برای کودکان»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، دوره 6, شماره 2 (پیاپی 12)، ص 59-78.
طالب‌زاده، سید حمید. (1396). فلسفه پایۀ یازدهم دورۀ دوم متوسطه، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
طالعی، سهیلا. (1391). تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت‌های بنیادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
 عابدینی نظری، مرتضی. (1395). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر اعتمادبه‌نفس و تفکر انتقادی دانش‌آموزان پسر دوره اول مقطع متوسطه منطقه 6 تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همراه با اصلاحات سال 1368.(1398). تدوین جهانگیر منصور، تهران: نشر دیدار.
قائدی، یحیی. (1395). مبانی نظری فلسفه برای کودکان، چاپ اول، تهران: نشر مرآت.
قبادیان، مسلم. (1394). «تأثیر برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی»، پژوهش‌های تربیتی، شماره 30، ص 138-149.
قدمیاری، معصومه.، ملک پور، بهار و رشیدپور، رکسانا. (1392). «بررسی ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان در تربیت شهروند جهانی»، چهارمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
کلانتری، سارا.، بنی جمالی، شکوه السادات و خسروی، زهره. (1392). «بررسی اثربخشی اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر کاهش تفکرات غیرمنطقی دانش‌آموزان دختر کلاس اول مقطع راهنمایی شهرستان بروجن»، دو فصلنامه علمی– پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، دوره 2، شماره 11، ص 37-48.
کم، فیلیپ. (1389). با هم فکر کردن: کندوکاوهای فلسفی برای کلاس. ترجمه‌ فرزانه شهرتاش و مژگان رشتچی، تهران: شهرتاش.
 مرادی افراپلی، زینب. (1390). بررسی رابطه بین باورهای معرفت‌شناختی و میزان سواد زیست‌محیطی معلمان شهر بابلسر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
منشور حقوق شهروندی.(1395). تهران: ریاست جمهوری.
 ناجی، سعید. (1393). کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 نیازی، اسماعیل. (1394). بررسی تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت‌های فکری و بنیادی دانش‌آموزان پسر پنجم ابتدایی شهر کاشمر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور استان تهران.
 ویسی، هادی.، زرندیان، اردوان و لیاقتی، هومان. (1391). «برنامه‌ریزی برای ارتقای سواد محیط‌زیستی دانش‌آموزان: نیازهای آموزشی و روش‌های برآورد نیازها»، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، تهران، دانشگاه تهران.
Cassidy, Claire. (2013).“Philosophy with children: learning to live well”. Childhood and Philosophy, 8 (16). pp. 243-264.
Giménez-dasí, M., laura quintanilla, marie-france Daniel. (2013). “Improving emotion comprehension and social skills in early childhood through philosophy for children”, childhood & philosophy, rio de janeiro, V.9, N. 17, jan-jun. 2013, pp. 63-89.
 Lipman, M. (2003). Thinking in education, 2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press.
Mackenzie, A.C., Edwards, S., Moore, D. and Boyd, W. (2014). Young Children s Play and Environmental Education in Early Childhood Education, Cham Heidelberg New York Dordrrecht London: Springer.
Makaiau, A.S. & Tanaka, N. (2018). Philosophy for Children: A Deliberative Pedagogy for Teaching Social Studies in Japan and the USA, Journal of International Social Studie, 8(2), 29-45.
Mamata, M., Siti Fatahiyah Mahamooda. And Ismaniza Ismailb. (2012). “Islamic Philosophy on Behaviour - Based Environmental Attitude”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 49: 85 – 92.
 Murris, K. (2016). The Philosophy for Children curriculum: Resisting “teacher proof’texts and the formation of the ideal philosopher child”. Studies in Philosophy and Education, 35(1), 63-78.
NAAEE. (2016).Guidelines for Excellence Early Childhood Environmental Education Programs, Vol.5, Washington DC: naaee.
Poeck, K.V. & Vandenabeele, J. (2012). Learning from sustainabledevelopment: education in the light of public issues, Environmental Education Research, 18:4,541-552.
 Trickey, S. and Topping, K. J. (2006). “Collaborative philosophical enquiry for school children socio-emotional effects at 11 to 12 years”. School Psychology International, 27(5), 599-614.
Varisli,T. (2009). Evaluating Eight Grade Students’ Environmental Literacy: The Role of Socio-Demographic Variables. Msc Thesis. School of Social Sciences of Middle East Technical University.
 Worley, P. (2016). “Philosophy and children”. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.