1عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
2دکترای فلسفۀ تعلیم و تربیت، دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
3دکترای روان‌شناسی تعلیم و تربیت، عضو هیئت علمی دانشگاه IIUM مالزی
4دکترای فلسفه از دانشگاه VUBبلژیک، استاد دانشگاه علامه طباطبایی
5دکترای فلسفه، استادیار مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران
چکیده
در این مقاله میزان و نحوۀ تأثیرگذاری فلسفۀ پراگماتیسم در برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان (فبک) ارزیابی می‌شود. این مطالعه با شیوۀ تحلیلی ـ استنتاجی و عمدتاً در چهارچوب بررسی آرای کلینتون گلدینگ صورت می‌گیرد، که از اصلی‌ترین طرف‌داران وجود رابطۀ تنگاتنگ میان فبک و پراگماتیسم است. این رابطه در نظر گلدینگ به گونه‌ای است که پراگماتیسم را بهترین حامی نظری، معرفت‌شناختی، و فلسفی برنامۀ فبک می‌کند؛ بر این اساس فبک ماهیت پراگماتیستی پیدا می‌کند. این مقاله درصدد بررسی این ادعاست. پرسش‌های اصلی از این قرارند: آیا واقعاً تأثیرپذیری برنامۀ فبک از پراگماتیسم به گونه‌ای است که می‌توان گفت این برنامه ماهیت پراگماتیستی دارد؟ آیا پراگماتیسم در قیاس با دیگر فلسفه‌ها بیش‌ترین تأثیر را در برنامۀ فبک داشته است؟ آیا می‌توان پراگماتیسم را بهترین حامی نظری فبک دانست؟ آیا به‌رغم تأثیرپذیری احتمالی، می‌توان نشان داد که در پاره‌ای موارد مهم هم‌سویی چندانی میان فلسفۀ پراگماتیسم و فبک وجود ندارد؟ پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها و برخی سؤالات دیگر درک دقیق‌تری از برنامۀ فبک را در اختیار می‌نهد و راه را برای اجرای درست‌تر آن آماده‌تر می‌کند. در این پژوهش نشان داده شده است که در بسیاری موارد پراگماتیسم می‌تواند حامی نظری و معرفت‌شناختی خوبی برای فبک باشد، ولی نمی‌توان مطمئن بود که بهترین حامی است، یا در همۀ موارد می‌توان آموزه‌های فبک را هم‌سو با آموزه‌های پراگماتیسم دیویی دانست.
Analyzing Philosophy for Children Program Regarding how much it is Based on Deweyan Pragmatism
مراجع
کورسون، د. ج. (1386). «برداشتهای کهنه و نو در باب اکتشاف در تعلیم و تربیت»، در: دیدگاه‌های جدید در فلسفة تعلیم و تربیت، انتخاب و ترجمۀ خسرو باقری، تهران: نشر علم.
ناجی، سعید (1383). «فلسفه و کودکان»، گفت‌وگو با متیو لیپمن (2)، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش 82 .
Boghossian, P. (2006). ‘Behaviourism, Constructivism and Socratic Pedagogy’, Educational Philosophy and Theory, Vol. 38, No. 4.
Dewey, John (1938). ‘Logic: The Theory of Inquiry’, J. A. Boydston (ed.), in John Dewey, Vol. 12, Southern Illinois University Press.
Ekman Ladd, Rosalind (2008). ‘Dewey and Lipman’, Michael Taylor, Helmut Schreier, and Paulo Ghiraldelli Jr. (eds.), in Pragmatism, Education, And Children: International Philosophical Perspectives, Amsterdam and New York: Rodopi.
Gregory, Maughn (2000). ‘The Status of Rational Nouns: A Pragmatist Perspective’, in Analytic Teaching and Philosophical Praxis, Viterbo University, Vol. 21, No. 1.
Lakatos, Imre (1978). The Methodology of Scientific Research Programmes: Philosophical Papers Volume 1, Cambridge: Cambridge University Press.
Lipman, Matthew (1988). Philosophy Goes to School, Philadelphia: Temple University Press.
Lipman, Matthew (2008). ‘Philosophy for Children’s Debt to Dewey’, in Pragmatism, Education, And Children, International Philosophical Perspectives, Amsterdam and New York: Rodopi.
Lipman, Matthew, A. M. Sharp, and F. Oscanyan (1980). Philosophy in the Classroom,Philadelphia: Temple University Press.
Matthews, Michael (1994). Science Teaching: The Role of History and Philosophy of Science, New York: Rutledge.
Naji, Saeed (2005). ‘An Interview with Mathew Lipman’, in Thinking: The Journal of Philosophy for Children, vol. 17, No. 4, Institute for the Advancement of Philosophy for Children, Montclair State University.
Popper, Sir Karl Raimund (1999). All Life is Problem Solving, London: Rutledge.
Sharp, A. M. (1987). ‘What is a Community of Inquiry?’, Journal of Moral Education, Vol. 16, No. 1.
ابتدای صفحه