شناسایی ابعاد و مولفه‌های توسعه تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در دوره‌های تحصیلی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران،

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

3 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران،

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفه­های توسعه تفکر پژوهشی دانش­آموزان در دوره­های تحصیلی و با رویکرد کیفی و استفاده از راهبرد پدیدارشناسی انجام شد. بر اساس نمونه­گیری هدفمند و تا حصول اشباع نظری، 13 نفر از متخصصان حوزه­ی تعلیم و تربیت به مشارکت دعوت شدند. داده­ها به کمک مصاحبه­ی نیمه­ساختار­یافته گردآوری و با روش تحلیل­محتوا تجزیه و تحلیل شدند. برای بدست آوردن اعتبار و روایی داده­ها از دو روش بازبینی مشارکت­کنندگان و مرور خبرگان  غیرشرکت­کننده در پژوهش استفاده شد. ابعاد و مولفه­های شناسایی شده در قالب 36 کد باز و 5 کد محوری: نگرش معلم، فضای آموزشی مناسب، تشریک مساعی، قابلیت­های محیطی و خودراهبری دانش­آموزان تبیین شدند. مطالعات ما نشان داد که توسعه تفکر پژوهشی دانش­آموزان در دوره­های تحصیلی، نیاز به داشتن معلمانی فکور و پژوهشگر، امکانات آموزشی مناسب، گسترش فرهنگ تفکر، پژوهش و همکاری، برقراری ارتباطات موثر با امکانات محیطی خارج از محیط مدارس و دانش­آموزانی فعال و با انگیزه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying Dimensions and Components of the Development of Students’ Research Thinking through Education Courses

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Nabiei 1
  • Esmaeil Kazempour 2
  • Zohreh Shakibaei 3
1 Ph.D. student in Educational Management, Islamic Azad University, Tonekabon Branch, Tonekabon, Iran
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Tonekabon Branch, Tonekabon, Iran
3 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Tonekabon Branch, Tonekabon, Iran
چکیده [English]

Using a qualitative approach and a phenomenological research design, the current study aims to identify the dimensions and components of the development of students’ research thinking through education courses. Based on the purposive sampling technique as to reach a theoretical saturation point, a number of 13 specialists in the field of education were invited to participate the research. Data were collected through semi-structured interviews and analyzed by the application of content analysis. To obtain research validity and reliability, individual participant and non-participant experts were reviewed. The dimensions and components identified were explained in the form of 36 open codes and five axial codes consisting of teacher attitudes, appropriate educational environment, collaboration, environmental capabilities, and students’ self-direction. Our findings show that the development of students’ research thinking in education courses requires thoughtful and research-minded teachers, appropriate educational facilities, creating culture of thinking, research and cooperation, establishing effective communication with facilities outside the school environment, and active and motivated students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology
  • Development of Critical Thinking
  • Education Courses

مراجع

 ایجادی، زهرا، سیف نراقی، مریم و نادری، عزت اله. (1397). طراحی برنامه درسی پژوهش محور در علوم تجربی پایه ششم دوره ی ابتدایی. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 15(2)، 49-60.
بازرگان، عباس. (1396). مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران: دیدار.
تورانی، حیدر. (1393). مدیریت فرآیند مدار در مدرسه، تهران: تزکیه.
حسین پور، شهره و زین آبادی، حسن رضا. (1398). مدرسه پژوهش محور: تدوین و آزمون یک الگوی علّی به روش ترکیب اکتشافی. خانواده و پژوهش، 16(1)، 27-47.
حیاتی، علی، عصاره، علیرضا، ذکریایی، منیژه، حیدری، رقیه و حیدری، علی. (1396). شناسایی موانع خانوادگی موثر بر پرسشگری دانش آموزان دوره ابتدایی. خانواده و پژوهش، شماره 40، 127-146.
رضوی، سیدمصطفی، اکبری، مرتضی، جعفرزاده، مرتضی، زالی، محمدرضا. (1392). بازکاوی روش تحقیق آمیخته. تهران: دانشگاه تهران.
سالمی، نجمه. (1386). بررسی جایگاه کتابدار و کتابخانه در آموزش و پرورش ایران. تعلیم و تربیت، شماره 23،  153-167.
شیرزاد، زینب، مهرام، بهروز و کارشکی، حسین. (1395) . ساخت و اعتباریابی مقیاس روحیه پژوهشی برای دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر مشهد. اندازه گیری تربیتی، 23(6)، 117-139.
غریبی، حسن، ادیب، یوسف، فتحی آذر، اسکندر، هاشمی، تورج، بدری گرگری، رحیم و قلی زاده، زلیخا. (1392). اثربخشی آموزش راهبردی تفکر بر پرسشگری دانش آموزان پسر پایه ی پنجم ابتدایی شهر سنندج. تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 4(4)، 79-92.
 
قاضی اردکانی، راحله، ملکی، حسن، صادقی، علیرضا و درتاج، فریبرز. (1396). تبیین رویکرد پژوهش محوری در آموزش و تحلیل کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(سوم تا ششم) بر اساس مولفه های پژوهش محوری. پژوهش در نظام های آموزشی، شماره 39، 7-23.
قراباغی، حسن، امیرتیموری، محمدحسن و مقامی، حمیدرضا. (1390). بررسی رابطه بین خلاقیت با خودکارآمدی رایانه ای در دانشجویان کارشناسی رشته ی تکنولوژی آموزشی دانشکده روانشناسی و عوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(2)، 152-178.
قندالی، زهرا، ضرابیان، فروزان، حسنی جعفری، فتانه و تاجیک، حسن. (1395). تأثیر استفاده از نرم افزار کیف الکترونیکی بر ارتقاء مهارتهای پژوهشی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 12، 99-116.
 
Alghafri, A. S. R., & Ismail, H. N. B. (2014). The effects of integrating creative and critical thinking on school`s students' thinking. International Journal of Social Science and Humanity, 4(6), 518-525.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Burgoon, J. N. (2008). The development of elementary and middle school teacher science knowledge instruments for the evaluation of a professional development program (Doctoral dissertation, University of Toledo).
 Dare, L., & Nowicki, E. (2018). Strategies for inclusion: Learning from students' perspectives on acceleration in inclusive education. Teaching and Teacher Education: An International Journal of Research and Studies, 69(1), 243-252.
 
Davies, D., Jindal-Snape, D., Collier, C., Digby, R., Hay, P., & Howe, A. (2013). Creative learning environments in education—A systematic literature review. Thinking skills and creativity, 8, 80-91.
Dostal, J, Klement, M. (2015). Inquiry-based instruction and relating appeals of pedagogical theories and practices, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 171, 648 – 653.
Ebbeck, M., Chan, Y. Y. Y., & Yim, H. Y. B. (2011). Encouraging a culture of research in practicing teachers in Singapore. Early childhood education journal, 39(5), 355-364.
Epstein, J. L., & Sheldon, S. B. (2006). Moving forward: Ideas for research on school, family, and community partnerships. SAGE handbook for research in education: Engaging ideas and enriching inquiry, 117-138.
 
Hoost, D. (2009). Sterategist for teaching critical thinking. http://proques.umi.com.
Ince, H., Çenberci, S., & Yavuz, A. (2018). The Relationship between the Attitudes of Mathematics Teacher Candidates towards Scientific Research and Their Thinking Styles. Universal Journal of Educational Research, 6(7), 1467-1476.
Kuhn, D. (2010). What is scientific thinking, and how does it develop? In u. Goswami(ed0), Handbook of childhood cognitive development. Columbia university.
Lee, M. Y., & Francis, D. C. (2018). Investigating the relationships among elementary teachers’ perceptions of the use of students’ thinking, their professional noticing skills, and their teaching practices. The Journal of Mathematical Behavior, 51, 118-128.
Mizimbayeva, A., Ashirbayeva, N., Oralkenuly, D., & Sabyt, T. (2016). Pedagogical Conditions for the Development of Students' Intellect within the Framework of the Research Culture. International Journal of Environmental and Science Education, 11(7), 1489-1498.
Moghavvemi, S., Sulaiman, A., Jaafar, N. I., & Kasem, N. (2018). Social media as a complementary learning tool for teaching and learning: The case of youtube. The International Journal of Management Education, 16(1), 37-42.
Murphy, P. K., Rowe, M. L., Ramani, G., & Silverman, R. (2014). Promoting critical-analytic thinking in children and adolescents at home and in school. Educational Psychology Review, 26(4), 561-578.
 
Rizzo Parse, R. (2007). Building a research culture. Nursing Science Quarterly, 20(3), July 2007, 197-207. DOI: 10.1177/0894318407303096.
 
Rinatovna, K. L. (2017). Psychological and pedagogical foundations of undergraduates’ research thinking development process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 1405-1411.
Rodríguez, G., Pérez, N., Núñez, G., Baños, J. E., & Carrió, M. (2019). Developing creative and research skills through an open and interprofessional inquiry-based learning course. BMC medical education, 19(1), 134-147.
Stapleton, P. (2011). A survey of attitudes towards critical thinking among Hong Kong secondary school teachers: Implications for policy change. Thinking Skills and Creativity, 6(1), 14-23.
Svetlana, S, Oksana, & Anastasiia, I. (2019). Development of critical thinking of primary school pupils at mathematics lessons. Department of mathematics teaching method, south Ukrainian national pedagogical university named after K.D. ushynky odesa, Ukraine.
Vong,S.A.,& Kaewurai,W.(2017). Instructional model development to enhance critical thinking and critical thinking teaching ability of trainee students at regional teaching training center in Takeo province, Cambodia, Kasetsart Journal of Social Sciences, 38 ,88-95.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار