بررسی تاثیر روش اجتماع پژوهشی در "برنامه فلسفه برای کودکان" بر خلاقیت کودکان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشگاه شیراز

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان بر پرورش خلاقیت کودکان است. افرادی که در این پژوهش شرکت داشتند چهل نفراز دانش‌آموزان پسر پایۀ چهارم ابتدایی هستند، که از بین مناطق شهر شیراز با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون خلاقیت تورنس (فرم تصویری ب) که دارای سه فعالیت و در چهار خرده‌ مقیاس سیالی، انعطاف‌پذیری، اصالت، بسط است استفاده شد. داستان‌های فکری مرتضی خسرونژاد طی دوازده جلسه، در سه ماه، هر هفته یک جلسه شصت دقیقه‌ای آموزش داده شد. این پژوهش نیمه ‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون ‌ـ‌ پس‌آزمون و با استفاده از گروه کنترل است‌. برای تحلیل داده‌ها از آزمون کواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان خلاقیت کودکانی که تحت آموزش داستان‌های فکری مرتضی خسرونژاد قرار گرفته بودند، به طور معناداری بیشتر از میزان خلاقیت کودکانی بود که این آموزش را دریافت نکرده بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation into the Effects of Community of Inquiry in "Philosophy for Children" Program on Creativity of Children

نویسندگان [English]

  • Kave Rostami 1
  • Vida Rostami 1
  • Sepideh Hashemi 2
1 Allameh Tabataba'i University
2 Shiraz University
چکیده [English]

In the present study, the authors investigated the effects of community of inquiry in the "Philosophy for Children" program on creativity of children. 40 children from private schools participated in the study. The participants were selected through cluster sampling procedure. The instrument used for the study was Torrance test of creativity (Form B), which includes fluency, flexibility, originality, and elaboration subcomponents. The treatment consisted of teaching Morteza Khosronejad's thinking stories for 12 one-hour sessions in a three month period using community of inquiry practices. The study followed a pretest-posttest design with control group. In order to analyze the data, covariance analysis was used. The results showed a significant difference between the experimental and control group. In other words, the effect of community of inquiry was positive on the experimental group in comparison to the control group. The results approve of the previous research
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • community of inquiry
  • philosophy for children
  • creativity
  • thinking storie

مراجع

اسکندری، ‌‌حسین ‌‌و ‌‌ژاله ‌‌کیانی ‌‌(1386). ‌‌»تأثیر ‌‌داستان ‌‌بر ‌‌افزایش ‌‌مهارت ‌‌فلسفه‌ورزی ‌‌و ‌‌پرسش‌گری ‌‌دانش‌آموزان»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌مطالعات ‌‌برنامة ‌‌درسی، ‌‌ج ‌‌2، ‌‌ش ‌‌7.
براتی، ‌‌مرضیه ‌‌(1388). ‌‌بررسی ‌‌اثر ‌‌اجتماع ‌‌پژوهشی ‌‌بر ‌‌پرورش ‌‌مهارت‌های ‌‌استدلال ‌‌دانش‌آموزان ‌‌دختر ‌‌پایة ‌‌چهارم ‌‌شهر ‌‌اصفهان، ‌‌پایان‌‌‌نامة ‌‌کارشناسی ‌‌ارشد، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه ‌‌علامه ‌‌طباطبایی.
جهانی، ‌‌جعفر ‌‌(1386). ‌‌»بررسی ‌‌تأثیرات ‌‌برنامة ‌‌فلسفه ‌‌به ‌‌کودکان ‌‌در ‌‌رشد ‌‌منش‌های ‌‌اخلاقی ‌‌دانش‌آموزان»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌مطالعات ‌‌برنامة ‌‌درسی، ‌‌ج ‌‌2، ‌‌ش ‌‌7.
حسینی، ‌‌افضل ‌‌السّادات ‌‌و ‌‌سیّد ‌‌حسام ‌‌حسینی ‌‌(1390). «بررسی ‌‌رویکردهای ‌‌مختلف ‌‌در ‌‌برنامة ‌‌آموزش ‌‌فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان ‌‌و ‌‌نسبت ‌‌آن ‌‌با ‌‌برنامة ‌‌درسی ‌‌رسمی»، ‌‌مجلة ‌‌اندیشه‌های ‌‌نوین ‌‌تربیتی، ‌‌ج ‌‌7، ‌‌ش ‌‌2.
خسرونژاد، ‌‌مرتضی ‌‌(1383). ‌‌مجموعه ‌‌کتاب‌های ‌‌آموزشی ‌‌ده‌جلدی، ‌‌مشهد: ‌‌آستان ‌‌قدس ‌‌رضوی.
خسرونژاد، ‌‌مرتضی(1386). ‌‌»تأملی ‌‌بر ‌‌همنشینی ‌‌ادبیات ‌‌کودک ‌‌و فلسفه ‌‌در ‌‌برنامة ‌‌فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌نوآوری‌های ‌‌آموزشی، ‌‌ج ‌‌6، ‌‌ش ‌‌20.
رستمی، ‌‌کاوه ‌‌(1390). ‌‌»مقایسة ‌‌تأثیر ‌‌داستان‌های ‌‌فکری ‌‌فیلیپ ‌‌کم ‌‌و داستان‌های ‌‌فکری ‌‌مرتضی ‌‌خسرونژاد ‌‌بر ‌‌رشد ‌‌خلاقیت ‌‌کودکان ‌‌دوره ‌‌آمادگی ‌‌شهر ‌‌تهران ‌‌در ‌‌سال ‌‌تحصیلی ‌‌1390 - 1389»، ‌‌پایان‌نامة ‌‌کارشناسی ‌‌ارشد، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه ‌‌علامه ‌‌طباطبایی.
رستمی، ‌‌ویدا ‌‌(1390). ‌‌»مقایسة ‌‌تأثیر ‌‌داستان‌های ‌‌فکری ‌‌فیلیپ ‌‌کم ‌‌و ‌‌داستان‌های ‌‌فکری ‌‌مرتضی ‌‌خسرونژاد ‌‌بر ‌‌رشد ‌‌خلاقیت ‌‌کودکان ‌‌دورة ‌‌آمادگی ‌‌شهر ‌‌تهران ‌‌در ‌‌سال ‌‌تحصیلی ‌‌1391 - 1390»، ‌‌پایان‌نامة ‌‌کارشناسی ‌‌ارشد، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه ‌‌علامه ‌‌طباطبایی.
سلحشوری، ‌‌احمد ‌‌(1382). «تأثیر ‌‌روش ‌‌بدیعه‌‌‌پردازی ‌‌در ‌‌رشد ‌‌تفکر ‌‌خلاق ‌‌دانش‌آموزان ‌‌پایه ‌‌چهارم ‌‌ابتدایی ‌‌در ‌‌درس ‌‌علوم ‌‌تجربی ‌‌در ‌‌شهرستان ‌‌فارسان»، ‌‌پایان‌نامة ‌‌کارشناسی ‌‌ارشد، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه ‌‌علامه ‌‌طباطبایی.
شعبانی، ‌‌حسن ‌‌(1382). ‌‌روش ‌‌تدریس ‌‌پیشرفته، ‌‌تهران: ‌‌سمت. ‌‌
فرزانفر، ‌‌جواد ‌‌و ‌‌همکاران ‌‌(1389). ‌‌»در ‌‌جست‌وجوی ‌‌استقلال ‌‌انتخاب ‌‌متن‌‌‌های ‌‌ادبی ‌‌مناسب ‌‌برای ‌‌برنامة ‌‌فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان»، ‌‌مجلة ‌‌علمی ‌‌پژوهشی ‌‌مطالعات ‌‌ادبیات ‌‌کودک، ‌‌ج ‌‌1، ‌‌ش ‌‌2.
قائدی، ‌‌یحیی ‌‌(1386). «امکان ‌‌آموزش ‌‌فلسفه ‌‌به ‌‌کودکان: ‌‌چالش ‌‌بر ‌‌سرمفهوم ‌‌فلسفه»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌مطالعات ‌‌برنامة ‌‌درسی، ‌‌ج ‌‌2، ‌‌ش ‌‌7.
کم، ‌‌فیلیپ ‌‌(1379). ‌‌داستان‌های ‌‌فکری، ‌‌ترجمة ‌‌احسانه ‌‌باقری، ‌‌ج ‌‌1، ‌‌تهران: ‌‌امیرکبیر. ‌
کم، ‌‌فیلیپ ‌‌(1385). ‌‌داستا‌‌ن‌های ‌‌فکری، ‌‌ترجمة ‌‌فرزانه ‌‌شهرتاش ‌‌و ‌‌مژگان ‌‌رشتچی، ‌‌ج ‌‌1، ‌‌تهران: ‌‌شهرتاش.
گنجی ‌‌و همکاران ‌‌(1384). «اثر ‌‌روش ‌‌بارش ‌‌مغزی ‌‌در ‌‌افزایش ‌‌خلاقیت ‌‌دانش‌آموزان»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌تعلیم ‌‌و ‌‌تربیت، ‌‌ج ‌‌21، ‌‌ش ‌‌1.
لیپمن، ‌‌ماتیو ‌‌(1383). «فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان ‌‌و ‌‌نوجوانان: ‌‌گفت‌وگو ‌‌با ‌‌ماتیو ‌‌لیپمن»، ‌‌ترجمة ‌‌سعید ‌‌ناجی، ‌‌مجلة ‌‌کتاب ‌‌ماه ‌‌ادبیات ‌‌و ‌‌فلسفه، ‌‌ش 82.
مرعشی، ‌‌منصور ‌‌(1385). ‌‌»تأثیر ‌‌اجتماع ‌‌پژوهشی ‌‌بر ‌‌پرورش ‌‌مهارت‌های ‌‌استدلال ‌‌دانش‌آموزان ‌‌پایة ‌‌سوم ‌‌راهنمایی ‌‌پسر ‌‌شهر ‌‌اهواز»، ‌‌کنگرة ‌‌ملی ‌‌علوم ‌‌انسانی.
مرعشی، ‌‌منصور ‌‌و ‌‌همکاران ‌‌(1386). «تأثیر ‌‌اجتماع ‌‌پژوهشی ‌‌بر ‌‌پرورش ‌‌مهارت‌های ‌‌استدلال ‌‌دانش‌آموزان ‌‌پایة ‌‌سوم ‌‌راهنمایی ‌‌دختر ‌‌شهر ‌‌اهواز»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌مطالعات ‌‌برنامه ‌‌درسی، ‌‌ج ‌‌2، ‌‌ش ‌‌7.
مقصودی، ‌‌غضنفر ‌‌(1386). «بررسی ‌‌میزان ‌‌اثربخشی ‌‌روش ‌‌آموزش ‌‌حل ‌‌مسئله ‌‌بر ‌‌خلاقیت ‌‌کودکان ‌‌پیش‌‌‌دبستانی ‌‌شهر ‌‌تبریز ‌‌در ‌‌سال ‌‌تحصیلی ‌‌86 - 85»، ‌‌پایان‌نامة ‌‌کارشناسی ‌‌ارشد، ‌‌تهران: ‌‌دانشگاه ‌‌علامه ‌‌طباطبایی.
ناجی، ‌‌سعید ‌‌و ‌‌پروانه ‌‌قاضی‌‌‌نژاد ‌‌(1386). ‌‌»بررسی ‌‌نتایج ‌‌برنامة ‌‌فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان ‌‌روی ‌‌مهارت‌های ‌‌استدلال ‌‌و ‌‌عملکرد ‌‌رفتاری ‌‌کودکان»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌مطالعات ‌‌برنامة ‌‌درسی، ‌‌ج ‌‌2، ‌‌ش ‌‌7.
هدایتی، ‌‌مهرنوش ‌‌(1388). «بررسی ‌‌تأثیر ‌‌اجرای ‌‌برنامة فلسفه ‌‌برای ‌‌کودکان ‌‌به ‌‌صورت ‌‌اجتماع ‌‌پژوهشی ‌‌بر ‌‌بهبود ‌‌روابط ‌‌میان‌فردی ‌‌در ‌‌دانش‌آموزان ‌‌مقطع ‌‌ابتدایی ‌‌شهر ‌‌تهران ‌‌از ‌‌دیدگاه ‌‌آموزگاران»، ‌‌فصل‌نامة ‌‌اندیشه‌های ‌‌تازه ‌‌در ‌‌علوم ‌‌تربیتی، ‌‌ج ‌‌4، ‌‌ش ‌‌3.
Barrow, W. (2010). "Dialogic, Participation and the Potential for Philosophy for Children". Thinking Skills and Creativity, Vol. 5, pp. 61–69.
Burke, L. & Williams, J. M. (2008). “Developing Young Thinkers: An Intervention Aimed to Enhance Children’s Thinking Skills”. Thinking Skills and Creativity, Vol. 3, pp. 104–124.
Cheng, V. M. Y. (2010). “Tensions and Dilemmas of Teachers in Creativity Reform in a Chinese Context”. Thinking Skills and Creativity, Vol. 5, pp. 120-137.
Clark, D., & Linn, M. C. (2003). “Designing for Knowledge Integration: The Impact of Instructional Time”. Journal of the Learning Sciences, Vol. 12, No. 4, pp. 451–493.
Csapo, B. (1997). “The Development of Inductive Reasoning: Cross-sectional Assessments in an Educational Context”. International Journal of Behavioral Development, Vol. 20, pp. 609–626.
Hayes, D. (2004). “Understanding Creativity and its Implications for Schools”. Improving Schools, Vol. 7, No. 3, pp. 279–286.
Karkowski, M., & Soszynski, M. (2008). “How to Develop Ereative Imagination? Assumptions, Aims, and Effectiveness of Role-play Training in Creativity”. Thinking skills and creativity, Vol. 3, pp. 59-76.
LeMatias, J. (2003). “International Trends in Curriculum Frameworks”. Educational Forum, Vol. 67, No. 3, pp. 235-247.
Maisuria, A. (2005). “The Turbulent Times of Creativity in the National Curriculum”. Policy Futures in Education, Vol. 3, No. 2, pp. 141–152.
McDonald, G. (2005). “Schools for a Knowledge Economy”. Policy Features in Education, Vol. 3, No. 1, pp. 38-44.
Reilly, C. R. (2008). “Is Expertise a Necessary Precondition for Creativity? A Case of Four Novice Learning Group Facilitators”. Thinking Skills and creativity, Vol. 3, pp. 34 – 46.
Sanz de Acedo Lizarraga, M. L. et al (2009). “Enhancement of Thinking Skills: Effects of Two Intervention Methods”. Thinking Skills and Creativity, Vol. 4, pp. 30–43.
Sokol, A. et al (2008). “The Development of Inventive Thinking Skills in the Upper Secondary Language Classroom”. Thinking Skills and Creativity, Vol. 3, pp. 34-46.
Trickey, S. & Topping, K. J. (2004). “Philosophy for Children: A Systematic Review”. Research Papers in Education, Vol. 19, No. 3, 365–380.
Vansieleghem, N. (2005). “Philosophy for Children as the Wind of Thinking”. Journal of Philosophy of Education, Vol. 39, No. 1, pp. 19–35.
Zohar, A. (2008). “Teaching Thinking on a National Scale: Israel’s Pedagogical Horizons”. Thinking Skills and Creativity, Vol. 3, No. 1, 77–81.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار