مهارت‌های تفکر فلسفی در شعر کودک و نوجوان غلامرضا بکتاش و ناصر کشاورز

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه بیرجند،بیرجند، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

پرورش تفکر فلسفی در کودکان و آموزش برنامه‌های فکری به دلیل آنکه به گسترش و تقویت ابعاد ذهنی روحی کودک می­انجامد یکی از برنامه‌های اساسی تعلیم به کودکان به حساب می‌آید. آموزش مهارت­های فلسفی در شعر برخی از شاعران  کودک و نوجوان نیز مشاهده می­شود. این پژوهش با بررسی شعر کودک غلامرضا بکتاش و ناصر کشاورز بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که چه مهارت‌ها و مؤلفه‌های تفکر فلسفی در شعر کودک این دو شاعر به کودکان آموزش داده شده‌ است. پژوهش حاضر که  به روش توصیفی- تحلیلی و برمبنای اطلاعات کتابخانه انجام شده‌ا‌ست ، نشان می­دهد مهارت­های تفکر فلسفی به صورت غیر مستقیم در شعر این شاعران به کودکان آموزش داده می­شود و کودکان با خواندن این اشعار می‌توانند قدرت استدلال پیدا کرده و با کنجکاوی و مهارت کشف بیش­تری امور معمولی زندگی را دنبال کنند؛ در نتیجه اعتماد به­­نفس خویش را تقویت نمایند. والدین و مربیان با خواندن این نمونه اشعار برای کودکان می­توانند کمک شایانی به آن­ها کرده تا از این طریق برخی از مسائل زندگی را تجزیه و تحلیل نمایند. و در برقراری ارتباط با دیگران و تصمیم‌گیری مهارت بیشتری از خود نشان دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Philosophical Thinking Skills in Children and Adolescent Poetry of Gholamreza Baktash and Nasser Keshavarz

نویسندگان [English]

  • AliAkbar SamKhaniani 1
  • Akbar Shayanseresht 1
  • Tahereh Sheykhi 2
1 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Birjand, Birjand, Iran.
2 PhD Student of Persian Language and Literature, University of Birjand, Birjand, Iran
چکیده [English]

Fostering philosophical thinking in children and teaching intellectual skills is one of the basic programs in educating children because it leads to the expansion and strengthening of the child’s mental and spiritual dimensions. The teaching of philosophical skills is also seen in the poetry of some children and adolescent poets. This study examines the children’s poetry of Gholamreza Baktash and Nasser Keshavarz in order to find what skills and components of philosophical thinking have been taught to children in the children’s poetry of these two poets. The present study, which is done using a descriptive-analytical method and based on library information, shows that philosophical thinking skills are indirectly taught to children in the poetry of these poets, and by reading these poems, children can gain the power of reasoning and pursue the ordinary affairs of life with more curiosity and discovery skills. As a result, they can strengthen their self-confidence. By reading these poems to children, parents and educators can help them to analyze some issues in life, and show more skills in communicating with others and making decisions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children and Adolescent Poetry
  • Thinking
  • Intellectual Skills
  • Philosophy Teaching

مراجع

برزکار، ابراهیم.(1397). مقدمه­ای بر موضوعات شناختی، تهران: انتشارات آرتینه.
بکتاش، غلامرضا.( 1382).آفرین به آفتاب، تهران : انتشارات سوره مهر.
__________.( 1388). نوجوانی درخت کاج، تهران: انتشارات سروش.
__________.(1391). کلاغ میله میله، تهران: نشر قو.
__________.(1392).درخت اجازه داد، تهران:  نشر قو.
__________.( 1393).مورچه زحمتکش است،تهران:  انتشارات سوره مهر.
__________.( 1387).  در حیاط ما، تهران: انتشارات سوره مهر.
__________.( 1387).  یک سیب شیرین، تهران: انتشارات سوره مهر.
__________.( 1393). حال غنچه خوب است، تهران: انتشارات سوره مهر.
__________.(1395). رونویسی از بهار، تهران:انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
بیابانگرد، اسماعیل. (1384). روش‌های عزت نفس در کودکان و نوجوانان، تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
حسینی، زهره.( 1389). «فلسفه و کودکان»، خردنامه صدرا، ویژه­نامه دهمین سالگرد انتشار، صص 93- 100.
خسرونژاد،مرتضی.(1387).دیگرخوانی­های­ ناگزیر، تهران:انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
__________.(1386). «تأملی بر همنشینی ادبیات کودک و فلسفه»، فصلنامه نوآوری­های آموزشی،شماره 20 سال ششم ، صص 25-48.
__________.(1382). معصومیت و تجربه، درآمدی بر فلسفه ادبیات کودک، تهران: نشر مرکز.
سیف هاشمی، فخرالسادات و رجایی پور، سعید.(1383). «بررسی رابطه بین خلاقیت و ذهنیت فلسفی»، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 77 صص 31-64.
شعاری نژاد، علی اکبر.(1386). فلسفه آموزش و پرورش، تهران: انتشارات امیرکبیر.
صفایی مقدم، مسعود.(1377).« برنامه آموزشی فلسفه به کودکان» علوم انسانی،  دانشگاه الزهراء، شماره 26، صص29-46.
فیشر، رابرت.( 1385). آموزش تفکر به کودکان، ترجمه­ی مسعود صفایی مقدم  و افسانه نجاریان، تهران: انتشارات رسش.
قاسم­زاده، حسن. (1375).استعدادها و مهارت­های خلاقیت،تهران:انتشارات دنیای نو.
قائدی، یحیی.(1394).« بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان در پرورش روحیه پژوهشگری»، مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی ، شماره 44، صص 41-49.
کریمی، حسین. (1383). نقد و بررسی دیدگاه­ها و مبانی فلسفی  در برنامه آموزش فلسفه به کودکان، شیراز: دانشگاه شیراز.
 کشاورز، ناصر.( 1370). دانه­ها، گنجشک­ها، پروانه­ها، تهران: نشر کوچک خان جنگلی.
________.( 1371). باغ رنگارنگ آواز قشنگ، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
________.( 1373).چکه­ای آواز، تکه­ای مهتاب، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
_________.( 1376). آه پونه، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
_________.( 1376).بوی گردوهای کال، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
_________.(1377). میوه­هایشان: سلام سایه­هایشان، نسیم، تهران: انتشارات قدیانی.
_________.( 1383).از این طرف لطفاً فقط هیس، مشهد: به نشر.
 _________.( 1385).پنبه­ها را دوست دارم ، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.
_________.( 1391). مامان چقدر خوب است ، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان.
کلاگ، رودا.(1396). تجزیه و تحلیل هنر کودکان، ترجمه زینب رجبی دوانی، تهران: اسم.
گرت.بی.متیوز.( 1397). فلسفه کودکی، ترجمه سعید حسام پور، شیراز : کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
 لیپمن، متیو.(1383). « گفتگو با متیو لیپمن درباره فلسفه برای کودکان و نوجوانان»، کتابماهادبیاتوفلسفه، تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مرعشی، سیدمنصور . صفایی مقدم، مسعود و خزامی پروین.(1389). «بررسی تأثیر اجرای برنامه آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی بر رشد قضاوت اخلاقی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر اهواز» دو فصلنامه تفکر و کودک، دوره 1، شماره 1،صص83-102.
ناجی،سعید.(1387).کندوکاو فلسفی برای کودکان،جلد اول،تهران:پژوهشگاه علوم انسانی.
والاس، بله و همکاران.(1393). مهارت­های تفکر و حل مسأله، ترجمه حسین جعفری ثانی و دیگران، مشهد : به نشر.  
ویگوتسکی،لی­یف­سیمونویچ.(1381). تفکر و زبان، ترجمه بهروز عزبد فتری، تهران: نشر فروزش.
Haynes,A.(2002).children as philosophers.Rutledge Hammer.London and New York.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار