پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
بررسی مهارتهای تفکر انتقادی در رمانهای برگزیدة نوجوان فارسی دهة 80 براساس فهرست پیتر فاسیونه
1
26
FA
مریم
امیدینیا
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی
omidinia.66@gmail.com
لیلا
مکتبیفرد
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه خوارزمی
royamaktabi@gmail.com
عصمت
مؤمنی
استادیار گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشگاه علامه طباطبایی
momeni.esmat@yahoo.com
پژوهش حاضر به بررسی مهارتهای تفکر انتقادی در رمانهای نوجوان تألیفی - گروه سنی د و ه - در دهة 80 شمسی پرداخته است. نمونههای این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر 26 نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمانها بر اساس مهارتهای تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خودتنظیمی است. در این پژوهش کنشها، عملکردها و گفتوگوهای شخصیتهای داستان بر اساس شش مهارت تفکر انتقادی فاسیونه سنجیده شده است. شخصیتهای رمان <em>پارسیان و من: کاخ اژدها (1)</em> بیش از بقیة رمانها مهارتهای تفکر انتقادی را به کار بردهاند. در همة رمانهای مورد بررسی مهارت تفسیر بیش از بقیة مهارتها به کار گرفته شده است و پس از آن مهارت تحلیل و توضیح، و سپس مهارت خودتنظیمی و استنباط به میزان برابر در رتبة چهارم، و مهارت ارزشیابی با کمترین میزان در رتبة آخر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که داستانهای معمولی در صورتی که دارای کیفیت ادبی مناسبی باشند، میتوانند به عنوان وسیلهای آموزشی مورد استفاده قرار گیرند.
تفکر انتقادی,مهارتهای تفکر انتقادی فاسیونه,رمان نوجوان,آموزش تفکر,فلسفه برای کودکان
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_852.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_852_0986dfb9605fb10fa030359bea36d598.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
تأثیر بازیهای رایانهای بر چگونگی پردازش اطلاعات نوجوانان
27
49
FA
حسین
زارع
استاد دانشگاه پیام نور
h_zare@pnu.ac.ir
عبدالرحیم
جهانآرا
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
info@jahanara.ir
هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر بازیهای رایانهای خشن و فکری بر چگونگی پردازش اطلاعات (زمان واکنش و دقت عملکرد) نوجوانان و همچنین مطالعة تفاوت پردازش اطلاعات آنها در زمینة اطلاعات خودکار و تلاشبر است. در یک بررسی مقطعی به روش نیمهتجربی تعداد 90 دانشآموز پسر دوم راهنمایی به صورت تصادفی در قالب گروههای آزمایش و کنترل به مدت دو ماه برای مطالعه انتخاب شدند. در گروه آزمایش دو دسته از دانشآموزان قرار داشتند. دستهای به بازی خشن و دستة دیگر به بازیهای فکری پرداختند. در گروه کنترل دانشآموزانی قرار داشتند که هیچگونه آشنایی با بازیهای رایانهای نداشتند. ابزار اندازهگیری آزمون رایانهای اثر استروپ بود که زمان واکنش و دقت عملکرد را در اطلاعات خودکار و تلاشبر برای هر کدام از افراد گروه آزمایش و کنترل در پیشآزمون و پسآزمون به صورت جداگانه اندازهگیری و ثبت میکرد. اطلاعات بهدستآمده با استفاده از آزمون t وابسته تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بازیهای رایانهای فکری در زمان واکنش اطلاعات خودکار (p = 0.04) و تلاشبر (p = 0.01) و دقت عملکرد اطلاعات خودکار (p = 0.00) و تلاشبر (p = 0.00) تأثیر معناداری دارد. در زمینة بازیهای رایانهای خشن نتایج تحقیق مبین آن است که این گونه بازیها در زمان واکنش اطلاعات خودکار (p = 0.001) و تلاشبر (p = 0.002) و دقت عملکرد اطلاعات خودکار (p = 0.00) تأثیر معناداری دارد، ولی در دقت عملکرد اطلاعات تلاشبر (p = 0.08) تأثیر معناداری ندارد. همچنین با مشاهدة عملکرد گروه کنترل در پیشآزمون و پسآزمون تفاوت معناداری از لحاظ زمان واکنش و دقت عملکرد در اطلاعات خودکار و تلاشبر مشاهده نگردید. بهطور کلی نتایج پژوهش حاضر حاکی از بهبود پردازش اطلاعات خودکار و تلاشبر نوجوانان در نتیجة بازیهای رایانهای فکری بود، ولی در بازیهای خشن تأثیر به صورت افت و کاهش عملکرد مشاهده گردید.
پردازش اطلاعات,بازیهای رایانهای فکری و خشن,فنّاوری اطلاعات و ارتباطات,هوش,تفکر
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_853.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_853_b1ba609e4231c331220c45fd37cd2790.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
بررسی شگردهای جلوهگری مقولههای «اقتدار و آزادی» در داستانهای فارسی کودک
51
78
FA
علی
شیروانی شیری
0000-0002-0871-5735
دانشجوی دکتری فلسفة تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان a
ali_shiravani@yahoo.com
حسنعلی
بختیار نصرآبادی
دانشیار بخش علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان
h.nasrabadi89@gmail.com
محمدحسین
حیدری
استادیار بخش علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان
mhheidari1353@gmail.com
به نظر میرسد که بحث دربارة روشنسازی و کوشش در حل پارادوکس اقتدار و آزادی یکی از مهمترین مسئلههای فلسفة ادبیات کودک است. هدف این مقاله آن است که شگردهای جلوهگری مقولههای «اقتدار و آزادی» در داستانهای فارسی کودک کشف و بررسی شود. این پژوهش با روش تحلیل تأملی به بررسی شش کتاب داستانی تصویری منتخب فارسی «حقیقت و مرد دانا»، «ماهی سیاه کوچولو»، «توکایی در قفس»، «خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟»، «افسانة سیمرغ» و «کفشهای هیپا و شیپا» از مجموعه ده داستان برگزیدة فارسی خواهد پرداخت. پرسشهای پژوهش عبارتاند از، شگردهای کتاب داستانی تصویری فارسی در تحقق بخشیدن به مقولههای «اقتدار و آزادی» کداماند؟ آیا نوع شگردهای یادشده و شیوة استفاده از آنها در شش اثر فارسی متفاوت است؟ همچنین کدام شگردها تقویتکنندة قدرت تفکر و خلاقیت کودک است؟ نتایج نشان میدهد که شگردها و عناصر داستانی چون درونمایة پنهان، پیام با ماهیت آزادیبخشی، پیرنگ باز، زاویة دید عینی یا نمایشی، چندصدایی در متن و تصویر، شخصیتپردازی پیچیده و پویا و غیرمستقیم، غلبة تصویر بر متن و استفادة هرچه بیشتر از شگردهای تمرکززدا در جهت تقویت قدرت تفکر، تصمیمگیری، خلاقیت و انتخاب کودک است.
پارادوکس اقتدار و آزادی,کتابهای داستانی تصویری فارسی,کودک,تفکر,شگرد,عناصر داستانی
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_854.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_854_d5b695035b594c26037371fb7e542f85.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
اثربخشی آموزش راهبردی تفکر بر پرسشگری دانشآموزان پسر پایة پنجم ابتدایی شهر سنندج
79
92
FA
حسن
غریبی
استادیار روانشناسی، گروه علوم انسانی، دانشگاه پیام نور
gharibi@tabrizu.ac.ir
یوسف
ادیب
دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
yousef_adib@yahoo.com
اسکندر
فتحی آذر
استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
e-fathiazar@tabrizu.ac.ir
تورج
هاشمی
دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز
tourajhashemi@yahoo.com
رحیم
بدری گرگری
دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
badri_rahim@yahoo.com
زلیخا
قلیزاده
استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه کردستان
z.gholizadeh92@yahoo.com
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش راهبردی تفکر بر پرسشگری دانشآموزان پایة پنجم دبستان است. این پژوهش به صورت آزمایشی و با طرح پیشآزمون، پسآزمون و گروه کنترل صورت گرفت. بدین منظور از بین دانشآموزان پنجم دبستان شهر سنندج 80 نفر (40 دختر و 40 پسر) به عنوان نمونة آماری به صورت چند مرحلهای (خوشهای + تصادفی) انتخاب شدند و پسران و دختران هر کدام به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 15 جلسه و هر جلسه یک ساعت آموزش تفکر دریافت نمودند. پرسشگری دانشآموزان هر دو گروه (آزمایش و کنترل) در دو مرحلة پیش و پس از آموزش، با پرسشنامة چند بعدی MQOS بک و جیساپ (2004) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. دادهها با استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج بیانگر این است که آموزش تفکر تأثیر معنیداری بر افزایش پرسشگری دارد. پرسشگری میتواند توسط آموزش مستقیم تفکر در کلاس از طریق مشارکت آزمودنیها در بحثها و فعالیتهای کلاسی و نیز رویارویی آنها با موقعیتهای حیرتبرانگیز و چالشزا افزایش یابد.
تفکر,پرسشگری,آموزش راهبردی تفکر,دانشآموزان,سنندج
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_855.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_855_357b5b7fdf1515d90210b90bd000c0d2.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
روح تکنولوژی مدرن و جایگاه تفکر در مدارس (بررسی ارزش تفکر در تکنولوژی آموزشی رایج)
93
120
FA
سعید
ناجی
4386923600010000
استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
saeed.naji@gmail.com
هدف این مقاله بررسی جایگاه تفکر در مدارس و تأثیر تکنولوژی مدرن در ارتقای تفکر در مدارس است. لذا ابتدا برخی از نظریات معروف دربارة تکنولوژی مدرن و تأثیر آنها بر زندگی و دیدگاههای مردم به اجمال طرح میشود، سپس با نگاهی اجمالی به مؤلفههای تکنولوژی آموزشی، دیدگاههای مطرحشده در خصوص تکنولوژی مدرن به تکنولوژی آموزشی تعمیم داده شده و تأثیر تکنولوژی آموزشی بر ابعاد و زوایای مختلف زندگی دانشآموزان و بهویژه بر فکرآموزی آنان در مدارس بررسی شده و جایگاه و اهمیت تفکر و پرورش آن مورد مطالعه قرار میگیرد. در نهایت نشان داده میشود که این تکنولوژی دانشآموزان را در مسیرهایی پیش میبرد که آموزش تفکر در آن جای چندانی نداشته و تفکر دانشآموزان را در امور مهم زندگیشان مورد تأکید و توجه قرار نمیدهد. بهاینترتیب لزوم جایگزینی یا تجدید نظر در تکنولوژی آموزشی رایج روشن شده و اهمیت برنامههایی شبیه برنامة فلسفه برای کودکان و نوجوانان مشخص میگردد.
تکنولوژی مدرن,تکنولوژی آموزشی,آموزش تفکر,تعلیم وتربیت,مدرسه
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_856.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_856_7fb7ef2a0685e23d0d14b53579656c3d.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
تفکر وکودک
2383-0700
2383-0719
4
7
2013
08
23
تأثیر ذهنیت فلسفی بر توانایی حل مسائل ریاضی دانشآموزان سال سوم راهنمایی شهر همدان به تفکیک جنسیت
121
139
FA
سوده
نوری
کارشناس ارشد فلسفة تعلیم و تربیت، دانشگاه علامه طباطبایی
sdhnori@yahoo.com
ایراندخت
فیاض
دکترای تخصصی فلسفة تعلیم و تربیت، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
iranfayyaz@yahoo.com
اصغر
سیف
دکترای تخصصی آمار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، گروه ریاضیات، همدان، ایران
erfan.seif@gmail.com
هدف اساسی پژوهش حاضر بررسی تأثیر ذهنیت فلسفی بر توانایی حل مسائل ریاضی دانشآموزان سال سوم راهنمایی شهر همدان به تفکیک جنسیت است. روش پژوهش مورد استفاده از نوع علّیـ مقایسهای است. جامعة آماری شامل 8229 نفر دانشآموز مدارس راهنمایی شهر همدان در سال تحصیلی 90-91 است که با استفاده از روش نمونهگیری طبقهبندیشده با تخصیص متناسب، تعداد 367 دانشآموز انتخاب گردید. ابزار جمعآوری اطلاعات شامل پرسشنامههای ذهنیت فلسفی و توانایی حل مسائل ریاضی است که ضرایب اعتبار و پایایی آن محاسبه شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار 20 SPSSدر دو بخش آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (ضریب همبستگی اسپیرمن، تحلیل واریانس دوطرفه بینآزمودنی، آزمون بن فرونی و رگرسیون چندمتغیره) صورت گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد که علاوهبر تأیید اثر اصلی ذهنیت فلسفی بر توانایی حل مسائل ریاضی دانشآموزان، اندازة این اثر نیز شدید است، علاوهبر این با قویتر شدن ذهنیت فلسفی دانشآموزان، توانایی حل مسائل ریاضی نیز به طور معناداری افزایش مییابد. این در حالی است که اثر اصلی جنسیت و اثر تقابلی ذهنیت فلسفی و جنسیت بر توانایی حل مسائل ریاضی دانشآموزان معنادار نشد. ضمناً اثر تعمق بر توانایی حل مسائل ریاضی نیز بهطور معناداری بیش از اثر جامعیت و انعطافپذیری است.
ذهنیت فلسفی,جامعیت,تعمق,انعطافپذیری,توانایی حل مسائل ریاضی
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_857.html
https://fabak.ihcs.ac.ir/article_857_9e65fc9ee2617e7b7bffb7b451cc7489.pdf