شناسایی عوامل مؤثر در پرورش خلاقیت دانش‌آموزان مقطع راهنمایی از دیدگاه دبیران، مدیران و کارشناسان آموزش ادارة منطقة شش آموزش و پرورش استان تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور

2 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی‌ (ره) قزوین

3 کارشناس ارشد علوم تربیتی، برنامه‌ریزی دانشگاه پیام نور

چکیده

در این تحقیق با استفاده از روش پژوهشی پیمایشی به بررسی راه‌کارهای پرورش خلاقیت در دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی پرداخته شده است. جامعة آماری این تحقیق متشکل از دبیران و مدیران مقطع راهنمایی مدارس منطقة شش آموزش و پرورش تهران و کارشناسان تعلیم و تربیت این منطقه است که در یکی از رشته‌های علوم تربیتی تحصیل کرده‌اند. جهت اندازه‌گیری حجم نمونه از روش نمونه‌برداری تصادفی‌خوشه‌ای و جدول مورگان استفاده شده و ابزار سنجش این پژوهش پرسش‌نامه‌ای 51 سؤالی شامل 10 سؤال عمومی و 41 سؤال تخصصی بوده است. اطلاعات به‌دست آمده از پرسش‌نامه‌ها، از طریق پردازش و تحلیل عاملی شاخص‌های پژوهشی، توسط بستۀ نرم‌افزاریspss  در رایانه در دو بخش توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. پنج عامل درخصوص راه‌کارهای پرورش خلاقیت به شرح ذیل استخراج شدند:
1. آموزش خودراهبری به دانش‌آموزان؛
2. توجه به جنبه‌های عاطفی آموزش؛
3. استقلال اجتماعی خانواده؛
4. تقویت خودارزیابی در دانش‌آموزان؛
5. تلاش خانواده برای دادن استقلال عمل به دانش‌آموزان؛

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

On the Effective Factors in Developing Creativity among Junior High School Students: Headmasters’ and Teachers’ Viewpoints

نویسندگان [English]

  • Mehran Farajollahi 1
  • Ali Mohammad Mousavi 2
  • Parvaneh Taji 3
چکیده [English]

Although fostering students' creativity is currently among the most crucial educational goals in developed countries, this issue has received little attention in our country. Thus, the present study attempted to investigate the ways through which creativity could be fostered among junior school students in the sixth district of Tehran. The secondary scope of the study was to explore the approaches that teachers, principals, and experts had realized as beneficial for the development of creativity as an essential part of school curriculum. To this end, the study proposed nine research questions and accordingly nine hypotheses to investigate the relationship between the variables. For gathering the required data, the survey employed a 51-item questionnaire. Teachers, principals, and learning and education experts of the sixth district of Tehran who were selected based on cluster random sampling and Morgan table answered the questionnaire. To analyze the data, the responses were entered to SPSS. The descriptive statistics obtained from the data analysis provided primary explanations on the findings of the study. Furthermore, to support the descriptive findings and generalizing the results to the population, factorial analysis was utilized. The inferential statistics was derived from computation of correlation coefficient, varimax rotation, and data extraction. The findings of the study indicated five crucial factors which could contribute to the development of the students’ creativity: teaching students to become autonomous learners, paying attention to affective factors in education, social independence of the family, boosting self-assessment in students, and family support in giving students independence. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • creativity
  • Education
  • Experts
  • Factor analysis
  • Initiative
  • Originality
  • Principals
  • Students
  • Teachers
آمابیل، ترزا (1375). شکوفایی خلاقیت کودکان، ترجمۀ حسن قاسم‌زاده، تهران: دنیای نو.
اسبورن، الکس (1371). پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت، ترجمۀ حسن قاسم‌زاده، تهران: نیلوفر.
حسینی، افضل‌السادات (1378). ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
خورشیدی، عباس و حمیدرضا قریشی (1381). راهنمای تدوین رساله و پایان‌نامۀ تحصیلی (از نظر تا عمل)، تهران: سطرون.
دلاور، علی (1388). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: رشد.
ویزبرگ، رابرت (1378). خلاقیت فراسوی اسطورۀ نبوغ، ترجمۀ مهدی والفی، تهران: روزنه.
پیاژه، ژان (1371). تربیت به کجا ره می‌سپرد، ترجمۀ منصور پریرخ دادستان، تهران: دانشگاه تهران.
حسینی، افضل‌السادات (1381). ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن، مشهد: آستان قدس رضوی.
 
Gal larger, Jams (1986). Teaching the Gifted Child, Allen and Bocan.
Gatzel, J. W. & P.W Jackson (2001). Creativity and Intelligence: New York, John Wily.
MacKinnon D.W. (1962). The Nature and Nurture of Creative Talent. American psychologies.
Renzulli, Joseph, S. (1999). News Around the World Gifted, Education International Vol. 10.
Torence, E. P. (1980). “Lesson About Giftedness and Creativity from a Nation of 115 Million Overachievers”, gifted child quarterly, Vol. 1, No.1.
Torrance, E. (1989). The Nature of Creativity as Manifest in, this Testing in, Stanberry, Robert J.; the Nature of Creativity Contemporary Psychological Perspectives, Cambridge university press.
Weisberg, R.W. (1993). Creativity Temple University, New York: W-H. Freeman. & company.