تحلیل نشانه شناختی یک مجموعه تلویزیونی کودک و بررسی نقش آن در آموزش کودکان(با رویکرد رمزگان بارتی)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه تهران.

2 دانشیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

چکیده

 نقش تلویزیون در آموزش کودکان به­دلیل دراختیار داشتن همزمان ابزارهای مختلفِ صوت و تصویر از اهمیّت ویژه­ای برخوردار است. پژوهش حاضر به تحلیل نشانه­شناختی و بررسی نقش آموزشی یک مجموعه‌ی تلویزیونی کودک با نام "محلة گل و بلبل"  محصول شبکه دو سیما پرداخته­است. طبق نظر ویگوتسکی (1981) فعالیتهای عالی ذهنی کودک زمانی آغاز می­شود که تصویری از جهان پیرامون در ذهن کودک ایجاد شود و بتواند خصوصیاتی از محرکها را در ذهن انتزاع کند و آنها را با تجربه­های پیشین بسنجد، مقایسه کند و به نتیجه برسد. در این پژوهش، در چارچوب رمزگان بارتی به تحلیل نشانه­شناختی این مجموعه پرداخته­شد ، بدین منظور 720 دقیقه شامل 12 قسمت 60 دقیقه­ای مورد بررسی قرار­گرفت، تا مشخص شود تا چه حد از رمزگان بارتی در جهت فعال­سازی فعالیتهای ذهن کودک برای شناخت و درک بهتر مفاهیم مورد نظر استفاده شده­است و سپس تحلیلی از یافته­های حاصل برای ارزیابی کارکرد آموزشی این مجموعه بر پایه­ی دیدگاههای لاسول و گربنر ارائه شد. نتایج حاکی از این بود که رمزگان بارتی هم در طراحی شخصیت­ها و هم در طراحی داستان­های این مجموعه درنظر گرفته­شده­است و از این حیث  و با توجه به نظریه­های لاسول و گربنر می­توان این مجموعه‌ را مجموعه‌ای موفق در جهت آموزش کودکان به شمار آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • mahdie Eshaghi 1
  • Azade Sharifimoghaddam 2
1 Linguistic department, literature and humanities faculty, Tehran University
2 English department, literature faculty,Bahonar university of kerman
چکیده [English]

.

احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن،تهران: نشر مرکز.
 احمدی، بابک (1381). از نشانه های تصویری تا متن به سوی نشانه شناسی ارتباط دیداری، تهران: نشر مرکز.
اسحاقی، مهدیه (1386). بررسی خوانشهای معنایی پاره‌ای از ویژگیهای نشانه‌شناختی ارتباط غیرکلامی دانشجویان کرمانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، سیستان بلوچستان: دانشگاه زاهدان.
اسحاقی، مهدیه؛ آهنگر، عباسعلی و جهانگیری، نادر(1393). "خوانش معنایی پاره‌ای از ویژگیهای نشانه‌شناختی ارتباط غیرکلامی دانشجویان کرمانی"، زبان و زبانشناسی، سال نهم،شماره1، پیاپی17.صص75-49.
اسماعیلی، رفیع­الدین.(1393). "نقد و بررسی روشهای کاربردی در تحلیل متون­تصویری و ارائه­ی الگوی مناسب"، عیارپژوهش در علوم انسانی، سال­ دوم شماره چهارم.پیاپی8. صص91-63.
بارت، رولان (1370).  عناصر نشانه شناسی، مجید محمدی،تهران: الهدی.
بارت، رولان (1384).امپراتوری نشانه ها،ناصر فکوهی،تهران: نشر نی.
خضریان، عاطفه. (1385). نظرسنجی از والدین دارای فرزند 3 تا 9 ساله درباره میزان تماشای تلویزیون توسط فرزندشان در فصل تابستان، پژوهش مرکز تحقیقات صداوسیما.
رمضانی، فاطمه؛ شیخ­حسنی، شهره؛ عابدینی، نصیر؛ علی­پور، محمود؛ شریعتی نجف­آبادی، احسان و فانیدپور، حسن. (1391). "نقد و بررسی کلاه قرمزی 91". فصلنامه علمی ـ تخصصی کودک، نوجوان و رسانه، سال دوم شماره دوم. صص 180-156.
سجودی، فرزان (1382). نشانه شناسی کاربردی،تهران: نشر قصه.
سوسور، فردینان (1382). دوره زبانشناسی عمومی، کورش صفوی، تهران: هرمس.
صادقی، لیلا (1387). "بررسی نشانه‌شناسی داستان خروس اثر ابراهیم گلستان". مجله نوشتا، شماره نهم ، صص.33-22.         
صفیئی، کامبیز و سلامی، مسعود (1390). "توضیح و معرفی متدولوژی رمزگان پنج‌گانه رولان بارت با نمونه‌ی عملی از نمایشنامه فیزیکدانها اثر فریدریش دورنمات"، فصلنامه مطالعات نقد ادبی، دوره 6، 24-25، صص.162-140 .
فرجی، سجاد؛ گیویان، عبدالله و فاضلی، نعمت­الله.(1392)."بازنمایی زندگی روزمره جوانان در سریال فاصله­ها".جامعه پژوهی فرهنگی، سال چهارم، شماره چهارم. صص.138-105.
    فرقانی، محمدمهدی و محمدکمال، ستاره (1396). "بازنمایی جنسیت در برنامه­های تلویزیونی: مقایسه مجموعه              کلاه قرمزی و شش ابر قهرمان"، زن در فرهنگ و هنر، دوره 9.شماره1.صص 27-48.
کهنمویی، ژاله (1386). رولان بارت و نشانه های تصویری. مجموعه مقالات هم اندیشی بارت و دریدا، تهران: فرهنگستان هنر.
محمدزاده وحدتی، لیلا. (۱۳۸۹). رویکردهای اخلاقی در برنامه کودک‌: مطالعه نشانه‌شناسی «فیتیله». پایان‌نامه کارشناسی­ارشد­مدیریت­رسانه، دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. 
ملک مرزبان، نسرین فقیه و کریمی، طاهره. (1393). "رمزگان‌‌شناسی حیوان در داستان‌های کوتاه شهریار مندنی‌پور"، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی، سال دوم شماره سوم. صص108-91 .
نوانکور، آی.کی. (1391). "رادیو و تلویزیون و تعلیم و تربیت اخلاقی کودک"، سعید ایوبی،.فصلنامه کودک، نوجوان و رسانه، شماره6، اداره کل پژوهشهای اسلامی رسانه.
ویگوتسکی، لوسمنوویچ.(1393). اندیشه و زبان، حبیب‌الله قاسم‌زاده، تهران: انتشارات ارجمند.
 
Chandler, Daniel (2002). Semiotics: The Basics, Routledge, London, UK.
     Gerbner, G.(1998)"Cultivation Analysis: An Overview". Mass Communication and Society. 1 (3–4): 175–194.
Laswell,H. (1948). “The Structure and Function of Communication in Society" ,in Schramm, W. (Ed.). (1960). Mass Communications (2nd ed.). Urbana, IL: University of Illinois .
Vygotsky, L.S. (1981). “The genesis of higher mental function”, in: J.V. Wertsch (ed.), The concept of activity in Soviet psychology, pp.144-188. Armonk, NY: Sharp