بررسی اثربخشی تدریس درس تفکر و پژوهش به شیوه مشارکتی بر تفکر خلاق و مهارت‌های خواندن دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز،

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی تدریس درس تفکر و پژوهش به شیوه مشارکتی بر تفکر خلاق و مهارت‌های خواندن دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی شهر تبریز بود. روش تحقیق، از لحاظ هدف کاربردی و طرح پژوهش نیمه­آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی شهر تبریز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که از این جامعه به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله­ای تعداد 40 نفر انتخاب شده و در دو گروه آزمایش (تدریس تفکر و پژوهش به شیوه مشارکتی)، 20 نفر و گروه کنترل (تدریس تفکر و پژوهش به شیوه مرسوم) 20 نفر به تصادف قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون تشخیصی سطح خواندن و آزمون تفکر خلاق تورنس (فرم تصویری ب) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش آماری تحلیل کواریانس انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که تدریس درس تفکر و پژوهش به شیوه مشارکتی بیشتر از روش­های مرسوم تدریس بر تفکر خلاق و مهارت‌های خواندن دانش‌آموزان تأثیر دارد و باعث افزایش تفکر خلاق و مهارت‌های خواندن در دانش‌آموزان می‌شود. بنابراین توجه به درس تفکر و پژوهش در پایه ششم می‌تواند نقش مهمی در تفکر خلاق و مهارت‌های خواندن دانش‌آموزان داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studing the effectiveness of teaching the thinking and research lesson in a collaborative way on creative thinking and reading skills of primary schools’ sixth grade students

نویسنده [English]

  • Ramin Habibi-Kaleybar
assistant professor of educational psychology, Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

.

اعظمی، محمود؛ جعفری، علیرضا؛ کریمی، ناهید (1391)، بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی در افزایش خلاقیت کودکان دبستان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(3): 27-43.
اکبری‌مبارکه، بتول؛ اباذری، زهرا؛ رحمتی، نرگس؛ و میرحسینی، زهره (1396)، اثربخشی آموزش تصویری کتاب فارسی بر افزایش خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان: مطالعه موردی. مجله تعلیم و تربیت، 33(2)، 67-80.
اسمعیل‌زاده، تیمور؛ و کرمی، آزاد الله (1394)، اجرای چندرسانه‌ای فلسفه برای کودک (P4C) و بررسی تأثیر آن بر خردورزی دانش‌آموزان ابتدایی. مجله تفکر و کودک، 6(2)، 1-21.
بحرینی‌بروجنی، مجید؛ میرشاه‌جعفری، سیدابراهیم؛ و لیاقتدار، محمدجواد (1393)، بررسی میزان به کارگیری اصول مربوط به محتوا در درس تفکر و پژوهش پایه ششم. مجله رویکردهای نوین آموزشی، 20، 1-26.
بهارلویی، ناهید؛ غلامی، ساغر؛ شریعت، مائده؛ و نیک­زاد، میترا (1389). ارتباط بین مهارت خواندن با حافظۀ بینائی ناکلمه ها در دختران پایه اول ابتدایی. مجله پژوهش در علوم توانبخشی، 6(2)، 244-248.
بیگی، علی؛ رستمیان، محمود؛ رحیمی، مرضیه؛ و معصوم‌زاده، محدثه (1395)، تأثیر داستان‌نویسی بر بهبود درس انشای فارسی دانش‌آموزان کلاس چهارم ابتدایی. اولین کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روان‌شناسی.

پورسلیم، عباس؛ زمانی، الهام؛ و منافی­شرف­آباد، کاظم (1393). تأثیر یادگیری مشارکتی در تفکر خلاق دانش‌آموزان پسر پایة پنجم ابتدایی شهرستان کوهدشت، در درس علوم تجربی. مجله تفکر و کودک، 5(9)، 1-19.

جاویدی، زهره؛ کارشکی، حسین؛ و جاویدی کلاته‌جعفرآبادی، طاهره (1394)، اثربخشی کتاب تفکر و پژوهش ششم ابتدایی بر ارتقای روحیه پژوهشگری و مهارت پژوهش دانش آموزان. کنفرانس سالانه رویکردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی.
خالوندی، فاطمه؛ و بذرافشان، مریم (1395). اثر بخشی یادگیری مشارکتی بر عملکرد تحصیلی و نگرش دانش‌آموزان بر اساس الگوی جورچین. مجله پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 13(50)، 113-125.
دانشور، میترا؛ و غلامحسینی، احمد (1392)، کتاب کار تفکر و پژوهش- ششم دبستان 1/34. اداره‌ی کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.
ضیایی‌مهر، علی (1396)، بررسی محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بر اساس الگوی خلاقیت هدایت شده پلسک. مجله روان‌شناسی تربیتی، 13(44)، 1-28.
عرب‌هاشمی، ملیحه؛ سیف‌نراقی، مریم؛ و نادری، عزت‌اله (1395)، بررسی میزان توجه به مهارت‌های سواد اطلاعاتی در کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی نظام آموزش و پرورش ایران. مجله تفکر و کودک، 7(1)، 55-81.
قبادی‌چهارراه‌گشین، کاوس؛ فانی، حجت‌اله؛ و فلاحی، ویدا (1393)، تأثیر ارزشیابی توصیفی بر مهارت‌های خواندن و نوشتن دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی. مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(2)، 115-128.

کولایی‌نژاد، جمال‌الدین؛ حسنی، کاظم؛ عبدی‌پور، فوزیه؛ و فرامرزی، صحرا (1395)، اثربخشی کتاب کمک‌درسی خواندن کردی بر تقویت خواندن و نوشتن در کتاب فارسی (بخوانیم و بنویسیم) پایه اول ابتدایی در کودکان دوزبانه. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 12(41)، 15-26.

موحدی، یزدان (1398). تاثیر طراحی بهینه فضای آموزشی بر ارتقای خلاقیت. مجله فناوری آموزش، 13(3)، 529-535.

میرزایی‌میرآبادی، خسرو؛ اسلامی، ادریس؛ و آفانی، کمال (1395)، تحلیل محتوای کُتب درسی تفکر و پژوهش پایه‌ی ششم ابتدایی و تفکر و سبک زندگی پایه‌های هفتم و هشتم متوسطۀ اوّل از منظر برنامه‌ی آموزش تفکر به کودکان. مجله تفکر و کودک، 7(2)، 47-78.

Al-khatib, B. A. (2012). The effect of using brainstorming strategy in developing creative problem solving skills among female students in Princess Alia University College. American International Journal of Contemporary Research, 2(10), 29-38.
Benjamin, L. T., Brewer, Ch. L., & Hebl, M. R. (2000). Handbook for teaching introductory psychology. New York: Routledge.
Cheng, P. J. (2017). Validation of A Brainstorming Tool IDEATOR, Procedia CIRP, 60, 2017, Pages 290-295.
Cornoldi, C., and Oakhill, J. V. (eds). (2013). Reading Comprehension Difficulties: Processes and Intervention. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Ellis, R. (2008). Task-based language learning and teaching .Oxford: Oxford University Press. P. 182-202.
Glover, J.A, Browning, R.H (2003). Educational Psychology, Principles and Applications, translation by Kharazi, A, Tehran: Nashre Daneshgahi.
 Halpern, D. F. (2008) (N.B). Creating cooperative learning Environments. American psychological society retrieved.desember. 5, 2008. From http://www. Psychological science.org- teachingtips/ topso300.html.                                                                                         
Isenberg, J. P. & Jalongo, M. R. (2017). Creative thinking and artsbased learning: Preschool through fourth grade. Pearson.
Mes, C.K., Robert J.S. (2010). The Cambridg Handbook of creativity. Cambridg University Press.
Mittal. S., & Dhar, R. L. (2016). Effec of green transformational leadership on green creativity: A study of tourist hotels. Tourism Management, 57, 118- 127.
Pan, Ch.Y. Wu, H.Y. (2013). The Cooperative Learning Effects on English Reading Comprehension and Learning Motivation of EFL Freshmen. English Language Teaching, 6, 5, 13-15.
Pozzi, F., & Ott, M. (2009). Fostering creativity in online collaborative learning environments. In Proceedings of the Workshop on “Methods & Tools for Computer Supported Collaborative Creativity Process: Linking creativity & informal learning” - EC-TEL 2009, CEUR workshop Proceedings, vol. 536.
Slavin, R., Lake, C., Hanley, P. & Thurston, A. (2016). Experimental evaluations of elementary science programs: A best-evidence synthesis. Journal of Research in Science Teaching, 51, 870-901.
Soh, K. (2017). Fostering student creaivity through teacher behaviors. Thinking Skills and creativity, 23, 58- 66.
Tomblin, J. B., Zhang, X. Y., Buckwalter, P., & O’Brien, M. (2003). The stability of language disorder: Four years after kindergarten diagnosis. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 46, 1283-1296.
Torrance, P. (1990). Torrance Test of Creative Thinking. Norms – technical manual Figural (streamlined) Form A and B. Benseville, II: Scholastic Testing Service Inc.
Ypatumai, K. (2009). Characteristics of Creativity charge in students. Vilniaus University.