فراتحلیل اثر بخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر مهارت‌های فکری دانش-آموزان

نوع مقاله : علمی-مروری

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف پژوهش حاضر، جمع­آوری و یکپارچه­سازی اثربخشی اجرای «برنامه فلسفه برای کودکان» بر مهارت­های فکری و محاسبه میزان اثر آنها با استفاده از رویکرد پژوهشی فراتحلیل بود. بدین منظور 27 پژوهش(یازه زمانی1398- 1388) که از لحاظ روش­شناسی مورد قبول بود انتخاب و فراتحلیل بر روی آنها انجام شد. ابزار پژوهش چک لیست فراتحلیل بود که 1485 شرکت کننده را در خود جای داده بود. پس از خلاصه کردن نتایج پژوهش­ها، اندازه اثر محاسبه و بر اساس رویکرد فراتحلیل هانتر و اشمیت ترکیب شده و طبق جدول کوهن تفسیر شدند. یافته­های پژوهش نشان داد که میزان اثر ترکیبی اجرای «برنامه فلسفه برای کودکان» بر مهارت­های فکری 57/0 بود(p </0001). این میزان اثر در دوره ابتدایی 56/0 و برای دوره متوسطه62/0 بوده است. همچنین این میزان برای دانش­آموزان دختر 58/0 و برای دانش آموزان پسر45/0 بود. انجام فراتحلیل­های جداگانه نشان داد که اثر اجرای این برنامه بر مهارت پرسشگری74/، بر هوش56/، تفکر انتقادی55/0 و بر خلاقیت 50/0 بود. همچنین نتایج حاصل از تحلیل تعدیلی، بیانگر اثرگذاری متغیرهای تعدیل کننده در این مداخلات بود. بر اساس نتایج فراتحلیل حاضر، میزان اثر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان  بر مهارت­های فکری دانش آموزان مطابق جدول کوهن، زیاد می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis of the Effectiveness of Implementing Philosophy for Children Program on Students' Intellectual Skills.

نویسنده [English]

  • Sirous Mahmoudi
Assistant Professor of Educational Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the efficacy of  Implementing of the Philosophy for Children on Students' Intellectual Skills by using meta-analysis method based on the Hunter and  Schmidt approach. Twenty seven studies which were accepted methodologically were included in the meta-analysis. The checklist of meta-analysis with 1485 participants were used. The results indicated that the effect size of the Implementing of the Philosophy for Children on Students' Intellectual Skills was 0.57 (p < /0001). This effect size was 0.56 for elementary school and 62.6 for secondary school. This effect size for female students was 0 /58 and for male students  was0/45. Performing separate meta-analyzes showed that the effect of this program on the skill of questioning, intelligence, critical thinking and on creativity were 0/74, 0/56, 0.55 and 0/50. Also, the results of modulation analysis showed the effect of moderating variables in these interventions. Based on the results of this meta-analysis, the effect of implementing the philosophy program for children on students' intellectual skills according to Kuhn's table is high.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Philosophy
  • Children
  • Intellectual Skills
اسمعیل زاده،تیمور؛ کرمی، آزادالله(1394) اجرای چند رسانه­ای فلسفه برای کودک و تأثیر آن بر خردورزی دانش­آموزان ابتدایی، 3(2)، 21-1.
بدری گرگری،رحیم؛ واحدی،زهرا(1394).تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر رشد هوش اخلاقی دانش­آموزان دختر،فصلنامه تفکر و کودک،6(1)، 17-1.
حاتمی،حمیدرضا و همکاران(1389).بررسی تأثیراجرای برنامه«فلسفه برای کودکان» در افزایش هوش هیجانی دانش­آموزان ، فصلنامه تفکر و کودک،1(2)، 22-3.
رستمی،کاوه و همکاران(1391). بررسی تأثیر اجتماع پژوهشی در «برنامه فلسفه برای کودکان بر خلاقیت کودکان،فصلنامه تفکر و کودک، 3(2)، 17-1.
رضایی،نورمحمد و همکاران(1393) برررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر افزایش خلاقیت و مؤلفه­های سیالی و انعطاف پذیری، ابتکار و بسط،فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(2)، 36-19.
زادخوست، فاطمه (1393).تأثیر برنامه آموزش فلسفه به کودکان در پرورش مهارت­های ارتباطی و تفکر انتقادی دانش­آموزان،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی دانشگاه محقق اردبیلی.
طباطبایی،زهرا؛ موسوی،مرضیه(1390). بررسی تأثیر  برنامه فلسفه  برای کودکان بر پرسشگری و تفکر انتقادی دانش­آموزان پایه سوم تا پنجم ابتدایی، فصلنامه تفکر وکودک، 2(1)،90-73.
طبری،مهدیه(1395).تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر روحیه‌ی پرسشگری و کنترل و مهار خشم در دانش‌آموزان مقطع چهارم ابتدایی شهر بابل، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه محقق اردبیلی.
عابدینی،مرتضی(1395).تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر اعتماد به نفس و تفکر انتقادی دانش آموزان پسر دوره اول مقطع متوسطه منطقه 6 تهران،پایان نامه کارشناسی ارشددانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد، تهران مرکز.
عسکری،محمد و همکاران(1394)تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تفکر منطقی دانش­آموزان دختر و پسر سوم راهنمایی،فصلنامه روان شناسی تربیتی،11(35)، 40-25.
عطار،شیما(1390).تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر روی مهارت حل مسأله و خلاقیت دانش‌آموزان پایه سوم دوره راهنمایی شهر همدان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
فراهانی، حجت الله؛ عریضی، حمیدرضا(1388). روش­های پیشرفته پژوهش در علوم انسانی، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی
فرخانی،فریبا(1395).تاثیر آموزش فلسفه بر مهارت کلامی، تفکر انتقادی و خلاقیت در کودکان، پایان نامه دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
فلاح مهنه،تورج و همکاران(1397) تأثیر رویکرد محتوایی آموزش فلسفه برای کودکان بر باورهای شناختی و تفکر انتقادی دانش­آموزان ابتدایی، فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی،12(42)، 172-158.
فیشر، رابرت(1397).آموزش تفکر به کودکان،ترجمه صفایی مقدم و نجاریان، اهواز:نشر رسش.
فیشر، رابرت(1388).آموزش و تفکر، ترجمه فروغ کیان­زاده، اهواز: نشررسش
قاضی طباطبایی، محمود؛ ودادهیر، ابوعلی(1389). فراتحلیل در پژوهش های اجتماعی و رفتاری، تهران:انتشارات جامعه شناسان.
کمالی مطلق،طاهره؛ نوشادی،ناصر(1396). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطح پرسشگری دانش­آموزان دوره ابتدایی، فصلنامه تفکر و کودک، 8(1)، 13-1.
گله دار کاخکی،زهره(1395) تأثیر روش اجتماع پژوهشی در برنامه فلسفه برای کودکان بر هوش موفق دانش آموزان دختر متوسطه اول،پایان نامه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد.
ماهروزاده، طیبه و همکاران(1398). تأثیر داستان­های کلیله و دمنه بر مهارت­های تفکر انتقادی، استدلال و پرسشگری با استفاده از برنامه فلسفه برای کودکان، دو فصلنامه تربیت اسلامی، 14(28)، 114-95.
مایرز، چت(1395). آموزش تفکر انتقادی، ترجمه خدایار ابیلی، تهران:انتشارات سمت.
محمدی،ماندانا(1388).تأثیر برنامه آموزشی فلسفه برای کودکان بر تحول شناختی، هوش منطقی- ریاضی و بهره هوشی (IQ) دانش­آموزان دختر سال چهارم ابتدایی منطقه 13 تهران سال تحصیلی 1387-1388،پایان نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی پیام نور مرکز تهران.
نادری،عزت الله وهمکاران(1391). بررسی تأثیر اجرای برنامه«فلسفه برای کودکان»در پرورش خلاقیت دانش­آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه14 تهران، فصلنامه تفکر و کودک،3(1)، 117-91.
نیاکان،مریم(1394).تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان بر تفکر انتقادی و عملکرد تحصــیلی دانش‌آموزان دختر دوره ابتدایی پایه ششم شهر آبادان در سال تحصیلی 93-92،پایان نامه دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد واحد مرودشت.
هومن، حیدرعلی(1392). راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی، تهران: انتشارات سمت
هویت، دنیس؛ کرامر، دانکن(1393). روش های آماری در روانشناسی و علوم تربیتی، ترجمه پاشا شریفی و همکاران، تهران: انتشارات سخن.
 
Barnes, R. (2000). Mrs miggins in the classroom. British Journal of Special Education, 27(1): 22-28.
Bransford, J. D. (2005). Philosophigal thinking in children. Research Papers in Education. 22(1): 75-89.
Fish, M & Reynolds, M. (2010). Language skills in low-SES rural Appalachian children: Kindergarten to middle childhood. .Journal of Applied Developmental Psychology. (31). 238-248.
 Frère, Paulo, (2005), Pedagogy of oppressed, New York: Continuum Books.
 
García-Moriyón, F., Rebollo, I., & Colom, R. (2005). Evaluating Philosophy for Children Thinking: The journal of philosophy for children,17(4),14-22.
 
Huffcutt A. I. (2004). Research perspectives on meta analysis. In S. G.
Kealy, B.T. Holland, J. &Watson, M. (2005).Preliminary evidence on the association between critical thinking and performance in principals of accounting. Issues in Accounting Education, 20(1), 33-49
Kirby, Dan. & Carol, Kuykendall. (1991). Mind Matters; Teaching for Thinking. Portsmouth, New Hampshire, Boynton: Cook publishers.
Lu, L. & Ortlieb, E. T.)2009). Teacher Candidates as Innovative Change Agents. Current Issues in Education, 11(5). Available: http://cie. ed. Asu.edu/ volume11/ number
Makaiau, A. S. (2016). The philosophy for children Hawai‘i approach to deliberative pedagogy: a promising practice for preparing pre-service social studies teachers in the college of education . Analytical Teaching and Philosophical Praxis, 36 (1).
Montes,M & Maria,E(2001)juchitande los ninos, abstract in iapc. Montclair state university.
Payne, T. w & Lynn, R. (2011). Sex differences in second language comprehension. Personality and Individual Differences. (50). 434-436
Rogelberg (Ed.), Handbook of research methods in industrial and organizational psychology, (pp. 198-215). USA: WileyBlackwell Publishing Company.
Rosenthal, R. (2001). Meta-analysis: Recent developments in quantitative methods for literature reviews.  Annual Review of Psychology, 52, 47-61
Sanjana ,M&David,W (2005).Philosophy for children and moral development in the Indian context university cambridje.
Trickey,s&Topping,K.J(2004)Philosophy for children: A systematic review. Researeh papers in education.19(3),365-380.
Valitalo, R., Jusso, H., Sutinen, A. (2015). Philosophy for children as an educational practice. Springer Published Online.
Yan, S& . Lynne Masel,W.&Wang&Z.& Chia-Chiang.W (2018).Meta-Analysis of the Effectiveness of Philosophy for Children Programs on Students’ Cognitive Outcomes, Analytic Teaching and Philosophical Praxis,39(1).33-13.
Yan, S (2017). Meta-Analysis of the Effects of Philosophy for Children Program on Students’ Cognitive Outcomes. Master's thesis, Texas A & M University. Available electronically from http : / /hdl .handle .net /1969 .1 /161473.
Yeh, Y. C. (2004). Nurturing reflective teaching during critical thinking instruction in computer Simulation program. Computer and Education, 42(2), 181-194