قضاوت اخلاقی کودکان پیش‌دبستانی پنج و شش‌‌ساله

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 عضو انجمن روان‌شناسی و سازمان نظام مشاوره و روان‌شناسی ایران

2 مشاور در آموزش و پرورش استان خراسان رضوی

چکیده

قضاوت اخلاقی به چگونگی نظر شخص دربارۀ مقررات، آداب، رسوم، و هنجارهایی که مردم باید در تعامل با دیگران رعایت ‌کنند و برداشت او از آن‌ها اشاره دارد. این پژوهش با هدف بررسی قضاوت اخلاقی کودکان پیش‌دبستانی (پنج و شش‌ساله) انجام شد. بدین‌منظور از دانش‌آموزان پیش‌دبستانی (پنج و شش‌ساله) شهر فاروج، نمونه‌ای 108 نفری به صورت تصادفی ساده برای مصاحبۀ بالینی، با استفاده از چهار داستان اخلاقی (دروغ، خسارت مادی، دزدی، و عدالت)، انتخاب شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که کودکان پیش‌دبستانی (پنج و شش‌ساله) در آیتم‌های دروغ، خسارت مادی، و دزدی توجه بیش‌تری به قصد و نیت (انگیزۀ درونی) دارند و در آیتم عدالت اعتقاد به ناعادلانه‌بودن (برابری تقسیم کار) داشتند. میزان توجه به قصد و نیت با افزایش سن افزایش می‌یابد و میزان توجه به نتیجه و اثر کار با افزایش سن کودک کاهش می‌یابد. کودکان بزرگ‌تر (شش‌ساله‌ها) در همة آیتم‌ها توجه بیش‌تری به قصد و نیت در قضاوت اخلاقی خود داشتند. در هر سه آیتم، دختران توجه بیش‌تری به نتیجه و اثر در مقایسه با پسران داشتند، ولی پسران در مقایسه با دختران به قصد و نیت (انگیزۀ درونی) توجه بیش‌تری داشتند. در آیتم عدالت، دختران در مقایسه با پسران، به طور معنی‌داری به عادلانه (منصفانه) بودن اعتقاد داشتند (جهت‌گیری اطاعت). یعنی پسران در مقایسه با دختران به برابری در انجام‌دادن کارها توجه بیش‌تری داشتند. یافته‌های پژوهش نشان داد که، با افزایش سن، کودکان به قصد و نیت توجه بیش‌تری نشان دادند که با یافته‌های پیاژه هم‌سو بود، اما این‌که کودکان در این پژوهش در سنین پنج و شش‌سالگی به قصد و نیت توجه داشتند و همچنین پسران در رشد اخلاقی جلوتر از دختران بودند مغایر با یافته‌های پیاژه بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Moral Judgment in Preschool Children

نویسندگان [English]

  • Masoud Khakpour 1
  • Masoomeh Mehrafarid 2
چکیده [English]

Moral judgment refers to an individual’s understanding of how people think and perceive regulations, customs, traditions, and norms that should be respected in the course of interactions. To examine a group of preschoolers’ moral judgments, which was the main purpose of the study, 108 children aged between five and six in Faruj, Iran were randomly selected and were subsequently interviewed on four moral concepts including lying, financial loss, theft, and justice taken from four stories. The results showed that with regard to lying, financial loss, and theft the preschoolers paid more attention to internal motivation; however, in case of justice they believed in unfairness. As the results signified, attention to internal motivation increased with age whereas attention to effects of deeds decreased with it. In their moral judgment against all concepts, the six-year old children paid more attention to internal motivation. Moreover, in the concepts of lying, financial loss, and theft girls paid more attention to the outcome as compared to boys; conversely, boys were more attracted towards internal motivation. Concerning the concept of justice, girls’ belief in fairness significantly differed from that of boys; that is, boys were more inclined towards equality in working. The findings, in line with Piaget, showed that as children grew older, they paid more attention to internal motivation. Nevertheless, attention of boys to internal motivation and their superiority in moral development over girls contradicted Piaget’s findings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : moral judgment
  • moral story
  • preschool children
کریمی، رامین (1385). «رشد اخلاقی کودکان»، روزنامۀ همشهری، 31 فروردین.
ماسن، پاول هنری، جروم کیگان، آلتا کارول هوستون، و جان جین وی کانجر (1372). رشد و شخصیت کودک، ترجمۀ مهشید یاسایی، تهران: نشر مرکز.
 
Briggs, D. (1990). ‘Principled Moral Sentiment and the Flexibility of Moral Judgment and Decision Making’, Cognition, Vol. 108.
Burton, R. V. (1976). ‘Honesty and Dishonesty’, T. Lickona (ed.), Moral Development and Behavior, New York: Hold, Rhinehart, and Winston.
Colby, A., L. Kohlberg, J. Gibbs, and M. Lieberman (1983). ‘A longitudinal study of moral judgment’, Monographs of the Society for Research in Child Development, Vol. 48.
De Waal, F. (1996). Good natured: The origins of right and wrong in humans and other animals, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Erlbaum, Barnett M. A., J. S. Bartel, S. R. Burns, F. W. Sanborn, N. E. Christensen, and M. M. White (2000). ‘Perceptions of children who lie: Influence of lie motive and benefit’, Genetic Psychology, Vol. 161, No. 3.
Flynn, T. M. (1984). ‘Age, sex, intelligence, and parents’, occupation and the moral development of the preschool child’, Psychology, Vol. 117.
Foye, H. and R. Simeonsson (1979). ‘Quantitative and Qualitative analyses of moral reasoning in child, adolescents and adults of similar mental age’, Pediatric Psychology, Vol. 4.
Goodall, J. (1990). Through a window: My thirty years with chimpanzees, Boston: Houghton Mifflin.
Grueneich, R. (1982). ‘Issues in the developmental study of how children use intention and consequence information to make moral evaluations’, Child Development, Vol. 53, No. 1.
Haidt, J. (2001). ‘The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgement’, Psychological Review, Vol. 108.
Helwig, C. C., P. D. Zelazo, and M. Wilson (2001). ‘Children's judgements of psychological harm in normal and noncanonical situations’, Children Development, Vol. 18.
Huebner, L. and H. Garro (1993). ‘Family and moral growth’, Paper Presented at the Biennial Meeting of the Society for Research in Child Development, New Orleans.
Huston, A. (1983). ‘Sex typing’, E. M. Hetherington (ed.), Handbook of Child Psychology, Vol. 14, New York: Wiley.
Johnson, R. (1962). ‘A study of children’s moral judgments’, Child Development, Vol. 33.
Kohlberg, L. (1976). ‘Moral Stages and moralization: The cognitive-Developmental approach’, T. Lickona (ed.), Moral development and behavior, New York: Holt Rinehart and Winston.
Lee, K., C. A. Cameron, F. Xu, G. Fu, and J. Board (1997). ‘Chinese and Canadian children's evaluations of lying and truth Telling: Similarities and differences in the context of pro- and anti-Social behaviors’, Child Development, Vol. 68, No. 5.
Lee, K., F. Xu, G. Fu, C. A. Cameron, and S. Chen (2001). ‘Taiwan and Mainland Chinese and Canadian children's categorization and evaluation of lie and truth-Telling, A modesty effect’, British Journal of Developmental Psychology, Vol. 19.
Lindskold, S. and G. Han (1986). ‘Intent and the judgment of lies’, Social Psychology, Vol. 126, No. 1.
Lytton, H. and D. M. Romnay (1991). ‘Parents’ differential socialisation of boys and girls: A metaanalysis’, Psychological Bulletin, Vol. 109.
Nunner-Winkler, G. and B. Sodian (1988). ‘Children’s understanding of moral emotions’, Child Development, Vol. 59.
Ozbek, N. and R. Forehand (1973). ‘Factors influencing the moral judgments of retardates’, Mental Deficiency Research, Vol. 17.
Peisach, E. and M. Hardman (1983). ‘Moral reasoning in early childhood: Lying and stealing’, Genetic Psychology, Vol. 142.
Peterson, C. C., J. L. Peterson, and D. Seeto (1983). ‘Developmental changes in ideas about lying’, Child Development, Vol. 54.
Piaget, Jean (1932/1965). ‘The moral judgement of the child’, New York: Harcourt.
Shweder, R., M. Mahapatra, and J. Miller (1987). Culture and moral development, J. kagan and S. Lambs (eds.), The Emergence of Morality in Young Children, Chicago: University of Chicago.
Smetana, J. G. (1981). ‘Preschool children’s conceptions of moral and social rules’, Child Development, Vol. 52.
Smetana, J. G. (1985). ‘Preschool children’s conceptions of transgressions: The effects of varying moral and conventional domain-Related attributes’, Developmental Psychology, Vol. 21.
Snarey, J. (1987). ‘A question of morality’, Psychology Today, Vol. 21.
Stilwell, B. M., M. R. Galvin, and S. M. Kopta (2000). Right Versus Wrong: Raising a child With a conscience, Bloomington: Indiana University.
Walker, L. J. and K. H. Hennig (1997). ‘Moral development in the broader context of personality’, S. Hala (ed.), The development of social cognition, Hove, UK: Psychology.