پرورش هوش معنوی از طریق برنامۀ «فلسفه برای کودکان»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی مشاوره، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی

چکیده

گسترش سریع فنّاوری در قرن بیست و یکم و رواج روزافزون مشکلات بشری ما را بر آن می‌دارد که، بیش از هر چیز، به آن‌چه به‌منزلۀ دانش در اختیار کودکان قرار می‌دهیم حساس‌ شویم و این دانش را با مهارت‌های معنوی و قدرت تشخیص و تمیز اندیشمندانه همراه کنیم. از آن‌‌جا که متخصصان سازمان بهداشت جهانی انسان را موجودی زیستی، روانی، و معنوی تعریف کرده‌اند، متأسفانه در عملکرد نظام آموزشی رایج، به‌نظر می‌رسد انتقال منابع انبوه دانش کم‌تر به معرفت هستی‌شناسانه و وجودگرایانه مزین است. هوش معنوی یکی از دستاوردهای ارزش‌مند محققان در چند سال اخیر است و توانسته پرده از بسیاری رمز و رازهای پیچیدة ذهن آدمی بردارد و ریشة بسیاری از رفتارهای آدمی را بیابد. در چند سال اخیر، در پی توجه به حیطۀ معنویت، به‌منزلۀ حوزه‌ای هوشمندانه، آثار درخور توجهی در زمینة هوش معنوی پدید آمده است، اما اکثریت آن‌ها بر اساس نگرش‌های معنوی افراد بالغ و بزرگ‌سال تألیف و تحقیق شده‌اند و منابع و مآخذ بسیار کمی پیرامون رشد معنوی کودکان وجود دارد. این در حالی است که متخصصان در این زمینه بی‌توجهی به معنویت را، در پرورش موجود انسانی، یکی از نگرانی‌های اصلی مؤسسات آموزشی و درنهایت دغدغه‌ای برای جامعه می‌دانند. شواهد متعددی دال بر منافع پرورش این جنبه از هوش در دوران کودکی و تمایل کودکان به آن است. این مقاله بر آن است که، ضمن توصیف و تعریف هوش معنوی، به اهمیت پرورش این جنبه از هوش در دوران کودکی بپردازد و امکان دست‌یابی به این هدف را از طریق اجرای برنامۀ «فلسفه برای کودکان» بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing Spiritual Intelligence Through Philosophy for Children Program

نویسندگان [English]

  • Mehrnoosh Hedayati 1
  • Mojgan Zaribaf 2
چکیده [English]

The rapid development of technology in the twenty-first century and increasingly common human problems, Makes us sensitive to the knowledge that we will give to children, and better accomplish this knowledge with spiritual and rational skills. Recently, spiritual realm is considered as a domain of intelligence. Researchers believe that as one of the most valuable achievements in the past few years, spiritual intelligence is capable to uncover mysteries of humans’ complex mind and find the origins of human behavior. While one of the major concerns of Iranian society and its educational system is the negligence of spirituality in nurturing children, the extensive literature on spiritual intelligence signifies that research in this domain is limited to adults’ attitude and children are almost disregarded. There is much evidence concerning the advantages of the development of spiritual intelligence during childhood. While defining spiritual intelligence, this paper intended to clarify the necessity of developing spiritual intelligence and examining the possible accessibility of this purpose via Philosophy for Children Program.

کلیدواژه‌ها [English]

  • intelligence
  • philosophy for children
  • spiritual intelligence

مراجع

آرمسترانگ، توماس (1384). هفت نوع هوش: شناخت و پرورش قابلیت‌های هوشی، ترجمة ناهید سپهرپور، تهران: پیک آوین.
برادبری، تراویس و جین گریوز (1388). هوش هیجانی: مهارت‌ها و آزمون‌ها، ترجمۀ مهدی گنجی و حمزه گنجی، تهران: ساولان.
خوارزمی، شهیندخت (1388). کیفیت زندگی و شاخص خوشبختی و چند مقاله، تهران: هفت تبلیغ.
ذراتی، ایران، امیر امین‌یزدی، و پرویز آزاد‌فلاح (1385). «رابطۀ هوش هیجانی و سبک‌های دل‌بستگی»، تازه‌های علوم شناختی، ش 29.
سهرابی، فرامرز (1387). «مبانی هوش معنوی»، بهداشت روان، ش 1.
شارپ، آن مارگارت (1387). داستان‌های فلسفی و کتاب‌های P4C، کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان، گفت‌وگو از سعید ناجی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صمدی، پروین (1385). «هوش معنوی»، اندیشه‌‌های نوین تربیتی، ش 2.
فیشر، رابرت (1385). آموزش و تفکر، ترجمۀ فروغ کیان‌زاده. اهواز: رسش.
فیشر، رابرت (1386). آموزش یادگیری به کودکان، ترجمۀ فروغ کیان‌زاده، اهواز: رسش.
قائدی، یحیی (1383). آموزش فلسفه به کودکان، بررسی مبانی نظری، تهران: دواوین.
مرعشی، سیدمنصور (1388). «پویایی‌های اجتماع پژوهشی در برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان»، فرهنگ، ش 69، ویژه‌نامۀ فلسفه برای کودکان و نوجوانان.
مرعشی، سیدمنصور، مسعود صفایی‌مقدم، و پروین خرامی (1389). «بررسی تأثیر اجرای برنامۀ آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی بر رشد قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان پایۀ پنجم ابتدایی شهر اهواز»، تفکر و کودک، ش 1.
ناجی، سعید (1385). «فلسفه برای کودکان»، مدرسۀ سالم، ش 3.
وانسی لگم، نانسی (1388). «فلسفه برای کودکان، رایحۀ تفکر»، ترجمۀ مهرنوش هدایتی، فرهنگ، ش 69، ویژه‌نامۀ فلسفه برای کودکان و نوجوانان.
وست، و. (1383). روان‌درمانی و معنویت، ترجمۀ سلطان‌علی شیرافکن و شهریار شهیدی، تهران: رشد.
هدایتی، مهرنوش (1389). «بررسی تأثیر اجرای برنامۀ فلسفه برای کودکان در بهبود مهارت‌های اجتماعی و عزت ‌‌نفس کودکان»، تفکر و کودک، ش 1.
یعقوبی، ابوالقاسم (1389). «بررسی رابطۀ هوش معنوی با میزان شادکامی دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان»، پژوهش در نظام‌های آموزشی، ش 9. http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/47013890905.pdf.
 
Animasahun, Rotimi A.) 2010(. ‘Intelligent Quotient, Emotional Intelligence, and Spiritual Intelligence as Correlates of Prison Adjustment Among Inmates in Nigeria Prisons’, Social Sciences, Vol. 22, No. 2.
Becker, Irene (2005). ‘Smart and Fast are not Enough, The Importance of Increased Emotional Intelligence to the Success of Your Mediation Practice and Your Life’,
http//:www.justcoachit.com.
Beckwith, Jon and Michael Carson )2009(. ‘Race, IQ and Genes’,
http://www.els.net/WileyCDA/ElsArticle/refId-a0005689.html.
Berman, Michael (2001). ‘Developing SQ (Spritual Intelligence) Through Elt’, Elt Newsletter, http://www.eltnewsletter.com/back/April2001/art572001.htm.
Bleazby, Jennifer (2006). ‘Autonomy, Democratic Community, and Citizenship in Philosophy for Children, Dewey and Philosophy for Children’s Rejection of the Individual/Community Dualism’, Analytic Teaching, Vol. 26, No. 1.
Carlsson-Paige, Nancy (2001). ‘Nurturing meaningful connections with young children’, Reclaiming Children and Youth, Vol. 10, No. 1.
Cleghorn, Paul (2002). ‘Why philosophy with children?’, Education Review, vol. 15, No. 2.
Coles, Robert (1990). The Spiritual Life of Children, London: Harper Collins.
Deslauriers, D. (2000). ‘Dreamwork in the light of emotional and spiritual intelligence’, Advanced Development, Vol. 9.
Egan, K. (2001). ‘Spirituality, Education, and the Moral Life’, Aera Conference,
http://www.educ.sfu.can/kegan/AERASpirituality.
Emmons, Robert (2000). ‘Spirituality and intelligence: Problems and prospects’, International Journal for the Psychology of Religion, Vol. 10, No. 1.
Glazer, S. (1999). The Heart of Learning: Spirituality in Education, S. glazer (ed.), New York: Tarcher/Putnam.
Goleman, Daniel (1996). Emotional intelligence: Why it Can Matter More Than IQ, London: Bloomsbury, http://www.affirmativeactionhoax.com/pdfs/Goleman.pdf.
Goleman, Daniel (1998). ‘Emotional Intelligence Leads to Success’,
http://www.hrfuture.net/management-leadership/emotional-intelligence-leads-to-success.php?Itemid=267.
Halama, Peter and Michal Strizenec (2004). ‘Spiritual, existential or Both, Theoretical considerations on the nature of higher intelligences’, Studia Psychologica, Vol. 46.
Helminiak, D. A. (1987). Spiritual Development, an Interdisciplinary Study, Chicago: Loyola.
Hosseini, Maryam, Elias Habibah, Steven Eric Krauss, and Siti Aishah (2010). ‘A Review Study on Spiritual Intelligence, Adolescence and Spiritual Intelligence, Factors that May Contribute to Individual Differences in Spiritual Intelligence and the Related Theories’, Social Sciences, Vol. 6, No. 3.
Hymer, B. and R. Sutcliffe (2012). P4C Pocketbook, Alresford: Teachers’ Pocketbooks.
Jain, Madhu and Prema Purohit (2006). ‘Spiritual Intelligence: A Contemporary Concern with Regard to Living Status of the Senior Citizens’, Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, Vol. 32, No. 3.
Jun feng, Seet (2008). ‘Developing a model for the holistic learning and teaching of Chinese language in Singapore’, New Horizons in Education, Vol. 56, No. 2.
Kennedy, David (1999). ‘Philosophy for children and the reconstruction of philosophy’, Metaphilosophy, Vol. 30, No. 4.
Kohan, W. (2002). ‘Education, philosophy and childhood: The need to think an encounter, Thinking’, Philosophy for Children, Vol. 16, No. 1.
Lipman, M. (1980). Philosophy in the Classroom, philadelphia: Temple University.
Lipman, M. (1993). Thinking children and education, Montclair: Kendal/hunt.
Lynton, Nandani and Kirsten Hogh Thogersen (2009). ‘Spiritual Intelligence and Leadership in the China Laboratory’, Business Ethics, Vol. 2, No. 1.
Mayer, John D. (2000). ‘Spiritual Intelligence or Spiritual Consciousness?’, The Internatinal Journal for the Psychology of Religion,Vol. 10, No. 1.
Miller, Ron Ed. (1991). New Directions in Education, Selections from Holistic Education Review, Brandon VT: Holistic Education.
Mohr Lone, Jana (2011). ‘Questions and the Community of Philosophical Inguiry’, Childhood and Philosophy, Vol. 7, No. 13.
Nisbett, Richard E. (2005). ‘Race, Genetics, and IQ’, http://www.personal. umich.edu/ ~nisbett/racegen.pdf.
Palmberg, Rolf (2011). Multiple Intelligences revisited, United Arab Emirates: Ras al Khaimah.
Palmer, P. J. (1999). ‘Evoking the spirit in public education’, Educational Leadership, Vol. 56, No. 4.
Ramon, Gallegos Nava (2000). ‘A Multi-Dimensional Multilevel Perspective of Holistic Education: An Integrated Model’, Holistic Education Conference in Guadalajara, Mexico.
Schertz, M. (2004). ‘Empathic Pedagogy’, Doctoral dissertaton, Montclair State University, Dissertation Abstracts International, Vol. 64.
Selman, Victor, Ruth Corey Selman, Jerry Selman, and Elsie Selman (2005). ‘Spiritual-Intelligence/-Quotient’, College Teaching Methods and Styles,Vol. 1, No. 3.
Singh, S. K. (2007). ‘Emotional Intelligence and Organizational Leadership, A Gender Study in Indian Context’, International Journal of Indian Culture and Business Management, Vol. 1, No. 1/2.
Sisk, D. and E. P. Torrance (2001). Spiritual Intelligence: Developing a Higher Consciousness, New York: Creative Education-Foundation.
Splitter, L. (2001). ‘Listen to them Think: Reflections on Inquiry, Philosophy, and Dialogue’, M. Robertson and R. Gerber (eds.), in Children’s Ways of Knowing: Learning Through Experience, Camberwell, Vic: Acer.
Splitter, L. and A. M. Sharp (1995). Teaching for better thinking, the classroom community of inquiry, Australia: Acer.
Sun, Ted (2006). ‘IQ Assessments and cultural considerations’, www.executive-balance.com/education/EB-Apr2006.pdf.
Swaffield, S. (2005). ‘No Sleeping Partners, relationships between head teachers and critical friends’, School Leadership and Management, Vol. 25, No. 1.
Tacey, D. J. (2003). The Spirituality Revolution: The Emergence of Contemporary Spirituality, Sydney: HarperCollins.
Thwaites, Helen (2005). ‘Can Philosophy for Children Improve Teaching and Learning Within a Trainment Target 2 of Religious Education?’, Education,Vol. 33, No. 3.
Vaughan, Frances (2002). ‘What is Spiritual Intelligence?’, Humanistic Psychology, Vol. 42, No. 16.
Vialle, Wilma, Lysaght Pauline, and Irina Verenikina (2005). Psychology for Educators, Australia: Cengage Learning Australia.
Vialle, Wilma, R. Walton, and Stuart Woodcock (2008). ‘Children's spirituality, an essential element in thinking and learning in new times’, P. Kell, W. Vialle, D. Konza, and G. Vogl (eds.), Learning and the learner, exploring learning for new times, Wollongong: University of Wollongong.
Wigglesworth, Cindy (2002-2011). ‘Spiritual Intelligence and Why It Matters’, http://www.innerworkspublishing.com/news/vol22/intelligence.htm.
Wright, Ian (1992). ‘Critical thinking: curriculum and instructional policy implications’, Education Policy, Vol. 7.
Zainal, Siti Rohaida, Mohamed Aizzat, Mohd Nasurdin, and Quah Chun Hoo (2011). ‘The Role of Emotional Intelligence Towards the career success of Hotel Managers in the Northern States of Malaysia’, 2nd International Conference on Economics, Business, and Management, Ipedr, vol. 22, Singapore: Iacsit.
Zohar, Danah (2005). ‘Spiritually intelligent leadership’, Leader to Leader, No. 38, http://www.hesselbeininstitute.org/knowledgecenter/journal.aspx?ArticleID=84.
Zohar, Danah and Ian Marshall (2000). SQ: Spiritual Intelligence, the Ultimate Intelligence, London: Bloomsbury.
Zohar, Danah and Ian Marshall (2004). Spiritual capital: Wealth we can live by, San Francisco: Berrett-Koehler.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار