مبانی معرفتی عناصر فرهنگ عامّه در اشعار کودک و نوجوان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی اردبیل، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی اردبیل، ایران.

چکیده

شعر کودک و نوجوان از جمله شعرهای مفهومی است که جهت آموزش و آگاهی مخاطبان در آن مضامین متنوع گنجانده شده است. از جملۀ این مضامین، عناصر فرهنگ عامّه است. در این مقاله سعی بر آن است تا به روش توصیفی­ـ تحلیلی، عناصر فرهنگ عامه، که شاعران حوزۀ کودک و نوجوان آن را به عنوان ابزاری برای اهداف تربیتی و اخلاقی و روشنگری آحاد جامعه به کار برده­اند، مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. به همین منظور اشعار سه دهۀ اخیر بررسی و عناصر مطرح فرهنگی در این اشعار استخراج شده و اهداف مربوطه مورد تحلیل قرار گرفت. داده­های پژوهش نشان می­دهد که شاعران حوزۀ کودک و نوجوان با کاربرد عناصر فرهنگ مردم علاوه بر ارائۀ تصویری از فرهنگ جامعۀ خود و آموزش مسائل فرهنگی، موجبات حفظ و صیانت فرهنگ و هویت ملی خویش را فراهم آورده­اند. آن­ها نقش هر دو عنصر فرهنگ عامّه (مادی و غیر مادی) را در شناخت و تداوم فرهنگ جامعه ضروری دانسته و با مؤلفه­های فرهنگی، بسیاری از مبانی تربیتی، اخلاقی، روانشناسی و ... را خاطر نشان شده­اند. در واقع کاربرد عناصر فرهنگی توسط شاعران این حوزه رویکرد معرفتی و تربیتی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Epistemological Foundations for Elements of Popular Culture in Poetry for Children and Young Adults

نویسندگان [English]

  • Maryam Kamali 1
  • Hossein Novin 2
  • Asghar Salahi 3
1 . Ph. D. Student in Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili.
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Mohaghegh Ardabili.
چکیده [English]

Poetry for children and young adult refers to a category of conceptual poems involving a variety of themes for educating and informing the audience. Among these themes are the elements of popular culture. In this study using a descriptive-analytical method, an attempt is made to investigate and explain important elements of popular culture which poets in the field of children and young adult literature have served as a means for educational and moral purposes and for the enlightenment of individuals in society. To this end, the poems of the last three decades were studied. Then, their prominent cultural elements were extracted and the relevant objectives were analyzed. The research findings show that by using the elements of popular culture, poets of the children and young adult literature have contributed to the preservation and protection of the culture and national identity of the community, in addition to presenting a clear picture of the society’s culture and teaching cultural issues. They have considered the role of both (material and immaterial) elements of the popular culture as necessary to recognize and sustain the culture of society and pointed out to a wide range of  educational, moral, and psychological principles using such cultural components. Indeed, the application of cultural elements in poetry of children and young adults reveals an epistemological and educational approach in nature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Training
  • Knowledge
  • Poetry in Children and Young Adults
  • Elements of Popular Culture

مراجع

 اسلامی، مریم (1393). 48 لالایی برای 4 فصل، تهران: قدیانی.
 بهمنیار، احمد (١٣٦٩). داستان­نامۀ بهمنیاری، تهران: دانشگاه تهران.
 پرشاد، سارا (1389). شهر آینه­های رنگی، تهران: همداد.
 ثروت، منصور (1396). فرهنگ کنایات، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
حجوانی، مهدی، لزگی، حبیب­الله (1385). «تجلی فرش و قالی در ادبیات کودک ایران»، انجمن علمی فرش ایران، س 1، ش 2.
حسن زاده، علیرضا (1396). غذا در آیینۀ فرهنگ، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی.
حسن­لی، کاووس (1382). «لالایی­های مخملین»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، ش 1.
حکمت، علی­اصغر (١٣٨٧). امثال قرآن، آبادان: پرسش.
دین­محمدی کرسفی، نصرت­الله (1384). «زبان و فرهنگ عامیانه در دیوان صائب»، نامۀ پارسی، ش 36.
ذوالفقاری، حسن (1394). زبان و ادبیات عامۀ ایران، تهران: سمت.
راد، رابعه (1377). مهمانی کوچک، تهران: سروش.
رحماندوست، مصطفی (1388). گل و چای و خواستگاری، تهران: پنجره.
رحماندوست، مصطفی (1393­الف). اون چیه که پا نداره؟، تهران: آبرنگ.
رحماندوست، مصطفی (1393ب). اون چیه که سفیده؟، تهران: آبرنگ.
رحماندوست، مصطفی (1393­ج). اون چیه که شیرینه؟، تهران: آبرنگ.
رحماندوست، مصطفی (1393­د). اون چیه که قشنگه؟، تهران: آبرنگ.
روح الامینی، محمود (1365). زمینۀ فرهنگ­شناسی، تهران: عطار.
سرامی، قدمعلی (1380). پنج مقاله دربارۀ ادبیات کودک، تهران: ترفند.
شعبانی، اسدالله (1386). «پیوندهای آوایی و شعر عباس یمینی­شریف»، پژوهشنامۀ ادبیات کودک و نوجوان، ش50.
شعبانی، اسدالله (1387). لالا لالا عروسک جان، مشهد: به نشر.
شعبانی، اسدالله (1391). علی کوچولوی شکمو، تهران: قدیانی.
شعبانی، اسدالله (1392). آواز توکا، تهران: توکا.
شعبانی، اسدالله(1395). تکه­ای از دریا، تهران: کانون پرورشی فکری کودک و نوجوان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1383). صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
شفیعی مشعوف، کمال (1392). اسم قشنگ یلدا، تهران: آگرین.
شهبازی، شهلا (1395). تیر برق و مورچه، تهران: امیر کبیر.
قزل ایاغ، ثریا (1392). ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن، تهران: سمت.
کاتبی، حسین علی (1380). ادب و ادبیات، تهران: مرکز.
کشاورز، ناصر (1392). هم­چین و هم­چین، تهران: شهر قلم.
کوثری هنرمند، مریم(1392). حسنی چه شاد و خندان، داره می­ره همدان، تهران: اردیبهشت.
کیانوش، محمود(1378). بچه­های جهان، تهران: کانون پرورشی فکری کودکان نوجوان.
مزینانی، محمد­کاظم (1389). ترانه­های نی­نی عینکی، تهران: افق.
نژاد ابراهیمی، احد، پورجعفر، محمدرضا، انصاری، مجتبی، حناچی، پیروز (1392). «ارزش و ارتباط آن با رویکرد مداخله در آثار فرهنگی­ـ­تاریخی»، مرمت و معماری ایران، س3، ش­6.
نصیری، قدیر (1387). مبانی هویت ایرانی، تهران: تمدن ایرانی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار