شناسایی چالش های آموزش فلسفه برای کودکان از نظر مربیان پیش دبستانی(یک مطالعه پدیدار شناسانه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی،گروه علوم تربیتی، واحد اسلامشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر،ایران

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد اسلامشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر،ایران

3 دانشیار گروه علوم تربیتی،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی،دانشگاه خوارزمی ، تهران، ایران

4 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اسلامشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر،ایران

5 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر،ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر فهم تجارب زیسته مربیان از چالش‌های آموزش فلسفه به کودکان بود. این پژوهش کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی اجرا شد. روش گردآوری اطلاعات استفاده از مصاحبه­های نیمه­ساختارمند بود.بدین منظور داده­ها با مصاحبه از 15 نفر از مربیانی که سابقه تدریس فلسفه به دانش­آموزان را داشتند جمع­آوری و به روش استرابرت و کارپنتر(2003) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.تحلیل حاصل از مصاحبه­ها حاکی از چهار مضمون اصلی از جمله چالش­های فرهنگی،چالش­های محتوایی،چالش­های اداری و ساختاری،چالش­­های روشی و 22 زیرمضمون شامل ناآشنا بودن پدیده آموزش فلسفه به کودکان در جامعه،تمسخر،عدم درگیری والدین در آموزش فلسفه به کودک،برخورد متعصبانه با آموزش فلسفه به کودک،تحصیلات اندک والدین،نبود منابع مناسب،سازماندهی نامناسب محتوا،ترجمه های ناقص،عدم ارتباط و سازگاری محتوا،پذیرش مفهوم انتزاعی از فلسفه و ناساگاز با کودک،ارائه متنی فلسفه، ملموس نبودن دستاوردهای آموزش فلسفه ،نپذیرفتن آموزش فلسفه به کودک در برنامه درسی رسمی،عدم تربیت رسمی مربی،نبود حمایت­های مادی و معنوی، تراکم جمعیتی بالا،اختصاص آموزش فلسفه به گروهی ثروتمند ،نبود ابزار مرتبط با تدریس فلسفه به کودک،کیفیت پایین مربیان ،عدم توجه به سن کودک،ارائه پاسخ نهایی به کودک،نادیده گرفتن کودک و عدم ارتباط با محیط استخراج بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the challenges of teaching philosophy to children from the perspective of preschool educators (a phenomenological study)

نویسندگان [English]

  • Sanaz Maheri 1
  • Alireza Araghieh , 2
  • Yahya Ghaedy 3
  • Amirhossin Mehdizadeh 4
  • Pari Sousahabi 5
1 PhD Student in Curriculum Planning, Department of Educational Sciences, Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran
3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Kharazmi University
4 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran
5 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study was to understand the lived experiences of preschool teachers regarding the challenges of teaching philosophy to children. This qualitative research was performed using phenomenological method. The method of data collection was semi-structured interviews. For this purpose, data were collected by interviewing 15 instructors who had an experience of teaching philosophy to students. Data were analyzed by Strabert and Carpenter (2003). The analysis of the interviews indicates four main themes including cultural challenges, content challenges, administrative and structural challenges, methodological challenges and 22 sub-themes including unfamiliarity with the phenomenon of teaching philosophy to children in society, ridicule Lack of parental involvement in teaching philosophy to children, prejudiced attitude towards teaching philosophy to children, low parental education, lack of appropriate resources, improper content organization, incomplete translations, lack of communication and compatibility of content, acceptance of abstract concept of philosophy and inconsistency with child, Presenting a philosophy textbook, the achievements of teaching philosophy are not tangible, refusing to teach philosophy to children in the formal curriculum, lack of formal instructor training, lack of material and spiritual support, high population density, assigning philosophy teaching to a rich group, lack of tools related to teaching philosophy to the child, the low quality of the trainers was the lack of attention to the child's age, providing the final answer to the child, ignoring the child and lack of connection with the extraction environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lived experiences
  • educators
  • preschool
  • philosophy for children
ادیب حاج باقری، محسن؛ پرویزی، سرور؛ صلصالی،مهوش(1390) روش­های تحقیق کیفی،تهران.نشر و تبلیغ بشری.
باباپورواجاری، مریم؛ میرشفیعی، زهرا؛ ثابت دیوشلی، حسن، خورازمی رحمت اله آبادی، رحیم(1395).درونی سازی ارزش­های اخلاقی با تمرکز بر آموزش فلسفه برای کودکان، اولین کنفرانس بین المللی پژوهش­های نوین در علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، سروش حکمت مرتضوی.صص 1-6.
باقری نوع پرست،محمد زهیر(1395).فلسفه در کلاس درس.پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تروزوپ، آلیسون، پولان ، هیلاری.(1389). آموزش فلسفه همراه داستان. ترجمه محمد مهدی ساعتچی. اطلاعات حکمت و معرفت. سال پنجم. شماره 3، 17-20
جعفری،زهره؛ صمدی،پروین و قائدی، یحیی(1394).بررسی تاثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری کودکان دوره پیش دبستانی، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال دوازدهم، دوره دوم، شماره هفدم، پیاپی 44، صص 49-41.
جلیلیان، سهیلا؛ عظیم پور، احسان و جلیلیان، فریبا(1396) اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش توانایی حل مسئله و قضاوت اخلاقی در دانش آموزان، دوفصـلنامه پـژوهشهـای تربیتـی، شماره سی ودوم، صص 101-80.
جهانی، جعفر(1386).بررسی تاثیرات برنامه آموزش فلسفه برای کودکان در رشد منش­های اخلاقی دانش­آموزان، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال دوم، شماره هفتم، صص 59-37.
چراغ­زاده،مینا؛کردنوقابی،رسول؛سهرابی،زهرا(1398).اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر احساس تنهایی و ناامیدی دانش­آموزان، دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 50-37.
حاتمی، حمیدرضا؛ کریمی، یوسف و نوری، زهرا(1389). بررسی تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش هوش هیجانی دانش آموزان دختر مقطع اول راهنمایی مدرسه شهدای آزادی در سال تحصیلی 88-89، دو فصلنامه تفکر و کودک، سال اول، شماره دوم.صص 22-3.
رحیمی،سلام؛واحدی،شهرام؛ایمانزاده،علی(1398).تاثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تاب­آوری دانش­آموزان ابتدایی.دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 2، 67-47.
رشتچی، مژگان؛ کیوانفر، ارشیا(1388). مبانی نظری اجتماع کند و کاو به عنوان روش آموزش فلسفه برای کودکان، فصلنامه فرهنگ، فلسفه برای کودکان و نوجوانان، شماره شصت و نهم.صص58-39.
سجادیان جاغرق، نرگس؛ قائدی، یحیی؛ امیری، معصومه(1394). طراحی برنامه درسی آموزش فلسفه به کودکان ایرانی در پایه اول ابتدایی، فصلنامه پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، سال اول، شماره اول، صص 80-63.
سجادیه، نرگس(1392). طرحی نظری برای پرورش تفکر در دیدگاه اسلامی عمـل بـا نگـاه بـه برنامـه فلسفه برای کودکان. دوفصلنامه پژوهشی مطالعات معـارف اسـلامی و علـوم تربیتـی، سـال اول، شماره یکم، صص .39-6
سرمدی،محمدرضا؛رضایی،مهدیه،روحانی فر،احمد(1398).تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر دانش،حساسیت و نگرانی محیط زیستی دانش­آموزان پایه هفتم متوسطه. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 173-149.
شریفی اسدی، محمدعلی(1387). نگاهی به آموزش فلسفه برای کودکان در ایران و چالشهای فراروی آن، دوفصلنامه معارف عقلی، شماره دهم، صص 114-95.
شهرتاش و همکاران(1383) معرفی برنامه درسی فلسفه برای کودکان، متن قرائـت شـده
در کمیسیون فلسفه برای کودکان در همایش جهانی حکمت ملاصدرا.
صفایی مقدم،مسعود(1377).برنامه آموزش فلسفه به کودکان.فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا،سال هشتم،شماره 26 و 27.صص 182-162.
طباطبایی، زهرا؛ موسوی، مرضیه(1390). بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکـان در پرسـشگـری و تفکر انتقادی دانش آموزان پایه­های سوم تا پنجم دبستان علوی شـهر ورامـین، دوفصـلنامه تفکر و کودک، سال دوم، شماره اول، صص .73-9.
طبری، مهدیه؛ خالقخواه، علی؛ مرادی، مسعود و زاهدبابلان، عادل(1396) بررسی تأثیر آموزش فلسفه و کودک بر روحیه­ی پرسشگری و مهار خشم در دانش آموزان، دوفصلنامه فلسفه و کـودک، سـال چهارم، شماره سوم، پیاپی ،15صص .38-19.
عسکری، محمد؛ دیناروند، حسین؛ ترکاشوند؛ محمدرضا(1394). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر
تفکر منطقی دانش آموزان دختر و پسر سوم راهنمایی منطقه سامن، فصـلنامه روانشناسـی تربیتـی،
سال یازدهم، شماره سی و پنجم، صص .25-4
غریبی، حسن، ادیب، یوسف، فتحی آذر،اسکندر،هاشمی،تورج، بدری گرگری،رحیم، قلی زاده،زلیخا(1392).اثربخشی آموزش راهبردهای تفکر بر پرسشگری دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهر سنندج. مجله تفکر و کودک، سال چهارم، شماره اول.صص 79-92.
فتحی­آذر،اسکندر؛تقی­پور،کیومرث؛حاج­آقایی خیابانی،آیسان(1398).تاثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر خودتنظیمی هیجانی کودکان کار، دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 2، 114-95.
فرمهینی فراهانی، محسن؛میرزا محمدی، محمد حسن؛ و خارستانی، اسماعیل(1387).تبیین تطبیقی اهداف آموزش فلسفه برای کودکان در کشورهای مختلف.فصلنامه حکمت و فلسفه.سال چهارم.شماره4(16)..70-45.
فیشر، رابرت. (1385). آموزش و تفکر. ترجمه فروغ کیانزاده. اهواز: انتشارات رسش.
قائدی، یحیی (1383). آموزش فلسفه به کودکان:  بررسی مبانی نظری. تهران:  انتشارات دواوین.
قائدی، یحیی(1386).امکان آموزش فلسفه به کودکان:چالش بر سر مفهوم فلسفه.فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال دوم، شماره 7. 61-94.
قائدی، یحیی. (1388). برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان در دوره راهنمایی و متوسطه. فصلنامه فرهنگ. شماره 69، 83-108.
قائدی، یحیی. (1389). فیلسوفان کوچک. تهران: آییژ.
قائدی، یحیی.(1386). بررسی نهادهای نظری برنامه درسی فلسفه برای کودکان از دیدگاه فیلسوفان عقلگرا. نشریه اطلاع رسانی و کتابداری. مطالعات برنامه درسی. شماره 6، 21-50.
قائدی،یحیی(1388) برنامة درسی آموزش فلسفه به کودکان در دورة راهنمایی و متوسطه .مجله فرهنگ، 69؛ بهار 88؛ صص 83-108.
قائدی، یحیی(1383) بررسی مبانی نظری آموزش فلسفه به کودکان. انتشارات دواوین. تهران.
قبادیان، مسلم(1394).تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر مهارت­های اجتماعی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی.فصلنامه پژوهش های تربیتی، شماره 30.صص 149-138.
قبادیان،مسلم(1397).تاثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر رفتار مدنی-تحصیلی دانش آموزان پسر پایه نهم متوسطه اول ناحیه یک شهر خرم آباد. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 52-31.
کردی،عبدالرضا(1385).تقویت نواندیشی و نوآوری در کلاس درس.تهران. انتشارات مطالعات خانواده.
کنعانی هرندی،ستاره؛نوریان،محمد؛نوروزی،داریوش؛عبایی کوپایی،محمود(1397).الگوی برنامه­درسی آموزش فلسفه برای کودکان بر اساس نتایج تحقیقات مرتبط. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 2، 142-115.
کمالی مطلق، طاهره و نوشادی، ناصر(1396) تاثیر آموزش فلسفه برای کودکـان بـر سـطح پرسشـگری دانش آموزان دوره­ی ابتدایی، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال هشتم، شماره یکم، پیـاپی ،15صـص13-1.
مجیدحبیبی عراقی، لیلا، دبیران،حکیمه، سلطانی،منظر، ناجی، سعید(1392).خوانش فلسفی گزیده متون داستانی کلاسیک فارسی متناسب با اهداف برنامه فلسفه برای کودکان(گلستان سعدی،بوستان سعدی،مثنوی معنوی،کلیله و دمنه). مجله تفکر و کودک، سال چهارم، شماره دوم.صص 75-100.
محمدی،فرزانه؛کرامتی،هادی؛ فرزاد،ولی­الله؛عرب­زاده،مهدی(1398).بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان در پرورش خلاقیت کودکان پیش دبستانی. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 236-213.
محمدیان،بنت­الهدای؛فرقدانی،آزاده(1397).اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان بر ارزیابی تعارض بین والدین و خودگرانی تحصیلی. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 72-53.
محمودی،سیروس(1398).فراتحلیل اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر مهارت­های فکری دانش­آموزان. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 2، 221-201.
مرعشی، منصور؛ صفایی مقدم، مسعود و خزامی، پروین(1389)بررسی تـأثیر اجـرای برنامـة آمـوزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی بر رشد قضاوت اخلاقی دانش آمـوزان پایـه­ی پـنجم ابتدایی شهر اهواز، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال اول، شماره­ی اول، صص 102-83.
ناجی،سعید؛مجید حببی عراقی،لیلا(1397).نگاهی دوباره به ویژگی فلسفی و ادبی داستان­ها در برنامه فبک. دو فصلنامه علمی تفکر و کودک.شماره 1، 30-1.
نادری، عزت االله؛ تجلی نیا، امید؛ شریعتمداری، علی و سیف نراقی، مـریم(1391). بررسی تـأثیراجـرای برنامه­ی فلسفه برای کودکان در پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 تهران، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال سوم، شماره اول، صص 91-117.
هدایتی، مهرنوش(1388) بررسی تأثیر اجرای برنامة آموزش تفکر با عنوان فلسفه برای کودکان
به صورت اجتماع پژوهشی، بر بهبود عزت نفس و مهارت­های میان فردی در دانش آموزان
پایه­های تحصیلی سوم تا پنجم دبستان­های دخترانه و پسرانه منطقة پنج آموزش­وپرورش شهر
تهران. پایان­نامة دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
 
Bagheri, K. (2000). New Views in philosophy of education. Tehran. Hasti Publications
Tajbakhsh,F. (2008). Pathology of Philosophy and child plan. www.pac.org.ir
Gharamaleki, A. F. and Amy, Z. (2005). Comparison of Lipman and Bernifier Styles. Journal of modern religious thought. No. 2 Fall 84. Pp.
24-7
Sharp,Ann Margaret, Reed, Ronald F.( 1992). Studies in Philosophy For Children, U.S.A: Temple University Press, Philadelphia.
Fisher, R. (1995) Teaching Children to Learn, London: Blackwell/Simon & Schuster/Stanley Thornes. Also published in Arabic, Hebrew, Czech,
Polish, Hungarian, Estonian, Latvian and Persian.
Ghaedi, y. (2007). Examine the curriculum foundations “ philosophy for children” from the perspective of rationalist philosophers. Studies
curriculum. Pp. 50-21
Nagy, S. (2004). Interview with Professor Margaret Sharpe." Children's book of the month. "Eight years. No. 5. Pages :19-12
Naqibzade,m (1999). discussions in philosophy and philosophy of education. Tehran. Tahoori publication
Bernishot, C .(2005) Philosophy for Children, Values Education and the Inquiring Society, Educational Philosophy and Theory: Incorporating ACCESS, 46:11, 1203 1211.
Cowley, S. (2005). Letting The Buggers Be Creative. New York: Continuum.
Fisher.R. (2005). Teaching children to learn, London: Cheltenham nelson thorns.
Haynes, A. (2002). Children as Philosopher. London & New York: Rutledge Flamer.
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens. Journal of Curriculum Studies, 48(1), 136-150.
Fisher, A., and J. Tallant. 2019. “ Can Teaching Philosophy in Schools Count Towards the Research Excellence Framework (UK)?” Cogent Education 2, no. 1: 1– 13.
Fisher, R (2005): Philosophy for children: theories and praxis in teacher education, Journal of Education for Teaching, DOI: 10.1080/02607476.2017.1406187.
Fisher, R. (1998). First stories for thinking. Oxford: Nash Pollock.
Fisher, R. (2007). Teaching philosophy for children. (M. Safai Moghadam & A. Najarian, Trans). Rasesh Publication, Second Edition. (In persion)
Hobbs, A. 2018. “ Philosophy and the Good Life.” Journal of Philosophy in Schools 5, no. 1: 20– 37.
Hynez ,M.(2002). Dialogic, participation and the potential for Philosophy for Children, Thinking Skills and Creativity 5 ,61–69.
Jespersen, P. (1992)."On Philosophy ". Journal of Analytic Teaching.
Jespersen , P .(1993)."Philosophy for children in Denmark". Journal of analytic Teaching
Kichner, P. (1990). Philosophy for children: theories and praxis in teacher education, Journal of Education for Teaching, Vol. 2, No. 1.
Kurzak,F,& Fields ,N. (1998): Rethinking ukama in the context of ‘Philosophy for Children’ in Africa, Research Papers in Education.
Montes, M & Maria, E. (2001). Juchitande los ninos, Abstract in OAPC.
Murdock, M. C & Puccio, G. J. (2001). Creative thinking an essential life skill in A L costa (Ed). Developing mind: a resource book for teaching thinking, (3rd ed), pp.
67-71.
Murris, K. (2016). The Philosophy for Children curriculum: Resisting ‘teacher proof’texts and the formation of the ideal philosopher child. Studies in Philosophy and Education, 35(1),
63-78.
Nagy,S. (2003) ‘Philosophy for children’: a systematic review, Research Papers in Education, 19:3, 365-380.
Macpack, G.(1981). Philosophy for Children and its Critics: A Mendham Dialogue. Journal of Philosophy of Education, Vol. 45, No. 2.
Page and Mukherjee (2007) Philosophy for children in transition: problems and prospects, International Journal of Lifelong Education, 33:4, 560-562.
Sharp, A. M. 2003. Graduate philosophy for children courses. NJ:Montclair state university, Institute for the Advancement of philosophy for children. Retrieved August 18,2010 from htp: //www.internationalgraduate. net/children. Htm Skinner, B, E. 1957. Verbal
Siddiqui, N., S. Gorard, and B. H. See. 2017. Non‐cognitive Outcomes of Philosophy for Children. Durham: Durham Research Online.
Tricky.S. (2006). Effects of p4c in 100 primary school. Educational research, No.1.
Page, D & Mukherjee, A. (2007). Promoting Critical thinking skills by using negotiation exercises. Copyright Heldref publications.Pg 251.
Sezer, R. (2008). Integration of critical thinking skills into elementary school teacher education courses in mathematics. Education. 128(3), pg.349. proquest education
journals.
White,S. (1996) Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens, Journal of Curriculum Studies, 48:1, 136-150.
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.