اثربخشی آموزش راهبردهای حافظه کاری بر انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی در دانش آموزان ابتدایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای حافظه فعال بر انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی در دانش آموزان ابتدایی بود. این پژوهش از نوع مطالعه شبه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر ابتدایی شهر ماکو در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3621 نفر بود. از این جامعه، نمونه ای به حجم 30 نفر به روش نمونه گیری خوشه­ای تصادفی انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه سبک های عاطفی (ASQ) و آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری در برنامه spss انجام شد. تحلیل داده ها نشان داد که آموزش راهبردهای حافظه کاری منجر به تفاوت معنی‌دار بین گروه‌ها در انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی شده است (05/0>p). با توجه به یافته ها، آموزش راهبردهای حافظه فعال توانسته است به دانش آموزان این توانایی را بدهد که فرایندهای انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی خود را بهبود دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of working memory strategies training on Cognitive Flexibility and Emotional Self-Regulation in Elementary Students

نویسنده [English]

  • Bagher Sardary
Assistant Professor Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Khoy, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine  the effectiveness of working memory strategies training on cognitive flexibility and emotional self-regulation in elementary students. The research method was a quasi-experimental study with pre-test-post-test design and control group. The statistical population of the study of all female elementary school students in Maku in the academic year of 2019-2020 was 3621 people. From this population, a sample of 30 people was selected by random cluster sampling and randomly replaced in experimental and control groups. The data collection tools included an affective style questionnaire (ASQ) and a wisconsin card sorting test (WCST) . Data analysis was performed using multivariate analysis of covariance in the SPSS program. Data analysis showed that training of working memory strategies has led to significant differences between groups in cognitive flexibility and emotional self-regulation (p < 0.05). According to the findings, working memory strategies training has been able to give students the ability to improve their cognitive flexibility and emotional self-regulation processes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • working memory strategies training
  • cognitive flexibility
  • emotional self-regulation

مراجع

ارجمندنیا، علی اکبر.، شریفی، علی.، رستمی، رضا. (1393). اثربخشی برنامه تمرین رایانه ای شناختی بر عملکرد حافظه فعال دیداری-فضایی دانش آموزان با مشکلات ریاضی. مجله ناتوانی های یادگیری، 3 (4)، 24-6.
باشی عبدل آبادی، حسین.، پیله ور، سحر.، صارمی، علی اکبر. (1395). اثر توانبخشی شناختی بر کارکردهای شناختی، حافظه، افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروز. مجله شفای خاتم، 4 (3)، 40-28.
بخشایش، علیرضا.، برزگر بفرویی، کاظم.، مرادی عجمی، وجیهه. (1395). تاثیر آموزش حافظه کاری بر عملکرد خواندن دانش آموزان پسر با ناتوانی یادگیری. فصلنامه افراد استثنایی، 6 (22)، 137-118.
بشارتی پور، معصومه. (1396). مقایسه کارکردهای اجرایی در زنان سالمند چاق و عادی. روان‌شناسی پیری، 2(4)، 249-259.
بهداروندی شیخی، کبری.، شریعت باقری، محمدمهدی. (1398). رابطه خودتنظیمی هیجانی و مسئولیت پذیری با روابط اجتماعی دانش آموزان. فصلنامه رفاه اجتماعی، 19 (73)، 216-185.
بهروزمنش، پروانه. (1392). مطالعه رابطه رفتارهای وابسته به حافظه فعال و خودتنظیمی با نشانه های نقص توجه و بیش فعالی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
جلوه گر، افسانه.، کارشکی، حسین.، اصغری نکاح، محسن. (1393). تأثیر آموزش خودتنظیمی بر حل مسأله اجتماعی کودکان پیش دبستانی دختر و پسر. پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، 4 (1)، 166-155.
حسین خانزاده فیروزجاه، عباسعلی.، رسولی، حوا.، کوشا، مریم. (1397). تأثیر بازی‌درمانی بر حافظه کوتاه‌مدت دیداری و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی-توجه/ فزون‌کنشی. مطالعات روانشناختی، 14 (4)، 72-55.
داداشی، سیامک.، احمدی، عزت اله.، باقنده قراملکی، حسن. (1397). نقش انعطاف پذیری شناختی، حافظه کاری دیداری فضایی و تکانشگری در پیش بینی نقص نظریه ذهن در افراد با رگه های اختلال شخصیت مرزی. مطالعات روانشناختی، 14 (3)، 24-8.
داودی، اعظم.، نشاط دوست، حمیدطاهر.، شریفی، حسن پاشا. (1390). مقایسه عملکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا، افسردگی اساسی بدون روان پریشی و افراد بهنجار در شهر تهران. مجله علوم پزشکی اراک، 14 (4)، 19-10.
دهقانی، یوسف.، مرادی، نزهت الزمان. (1397). آموزش حافظه فعال بر بازداری و عملکرد خواندن دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص (نارساخوان). فصلنامه علمی ـ پژوهشی عصب روانشناسی، 4(15)، 123-142.
رحیمی پور، طاهره.، غضنفری، فیروزه.، قدم پور، عزت اله. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای حافظه فعال بر انگیزش پیشرفت و عملکرد خواندن دانش آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 19 (4)، 136-124.
رفیع خواه، محسن.، مهاجرانی، محمد. (1393). اثربخشی تمرین بازداری شناختی بر انعطاف پذیری ذهنی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری. پژوهش در علوم توانبخشی، 8 (10)، 917-927.
زمانی فروشانین، نسرین.، زرگر، یداله.، مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز. (1397). اثربخشی مداخله شناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی و خودتنظیمی کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی‌سازی. تحقیقات نظام سلامت، 14 (4)، 465-457.
صمیمی، زبیر.، حسنی، جعفر.، کرد تمینی، مسلم.، افزون، جواد. (1394). اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر توانایی مهارگری شناختی و عاطفی نوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2 (3)، 37-21.
عزیزیان، مرضیه. (1396). طراحی و تدوین بسته آموزشی کارکردهای اجرایی و تعیین اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی و خودتنظیمی در دانش آموزان دیرآموز. رساله دکتری تخصصی، دانشگاه علامه طباطبایی.
عطارکار، نصرت کامل.، خلخالی، وحید.، امیری مجد، مجتبی. (1398). مقایسه کارکرد اجرایی و رضایت تحصیلی در گروهی از کودکان دبستانی با کاهش شنوایی با و بدون کاشت حلزون و کودکان با شنوایی طبیعی. فصلنامه علمی-پژوهشی طب توانبخشی، 8(2)،200-209.
فتحی آذر، اسکندر.، تقی پور، کیومرث.، حاج آقایی خیابانی، آیسان. (1398). تاثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر خودتنظیمی هیجانی کودکان کار. تفکر و کودک، 10 (2)، 172-153.
کارشکی، حسین. (1392). ارزیابی ساختار عاملی مقیاس سبک های عاطفی در دانشجویان. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 11 (3)، 195-185.
کریمی فر، مسعود.، دین پرور، احسان.، جواهری محمدی، مریم.، حسین ثابت، فریده.، بجانی، حسین. (1395). اثربخشی آموزش مدیریت حافظه هیجانی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان. تازه های علوم شناختی، ۱۸ (۴)، 23-11.
موسی زاده مقدم، حدیث.، ارجمندنیا، علی اکبر.، افروز، غلامعلی.، غباری بناب، باقر. (1398). توانبخشی شناختی مبتنی بر حافظه آینده نگر: توجه و حافظه فعال در کودکان با اختلال کم توجهی-بیش فعالی. مجله توانبخشی، 20 (2)، 189-174.
نظری، زهرا.، جباری فر، تقی.، برزگر بفروئی، کاظم. (1395). اثربخشی آموزش خودگردانی یادگیری بر کارکردهای اجرایی دانش آموزان نارساخوان. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 6 (24)، 203-181.
هاتف، بشری.، شیری، سجاد.، صحرایی، هدایت. (1394). چرا انسان واکنش متفاوتی به تجربه های حسی مشابه نشان می دهد: یک تعامل هیجان-شناخت. مجله شفای خاتم، 4 (1)، 76-67.
Barkus, E. (2020). Effects of working memory training on emotion regulation: Transdiagnostic review. PsyCh journal, 9(2), 258–279.
Blair, C., & Raver, C. C. (2015). School Readiness and Self-Regulation: A Developmental Psychobiological Approach. Annual Review of Psychology, 66(1), 711-731.
Blaye, A., Chevalier, N. (2011). The role of goal representation in preschoolers’ flexibility and inhibition. J Exp Child Psychol, 108(3), 469-83.
Claudio, R., & Montse, C. R. (2018). Emotional Self-Regulation in Sport and Performance. In: Oxford University Press.
Colé, P., Duncan, L. G., and Blaye, A. (2014). Cognitive flexibility predicts early reading skills. Front Psychol, 5:565.
Cowan, N. (2017). The many faces of working memory and short-term storage. Psychonomic Bulletin & Review, 24(4), 1158–1170.
Dajani, D. R., & Uddin, L. Q. (2015). Demystifying cognitive flexibility: Implications for clinical and developmental neuroscience. Trends in neurosciences, 38(9), 571–578. doi:10.1016/j.tins.2015.07.003
Darling-Hammond, L., Flook, L., Cook-Harvey, C., Barron, B., & Osher, D. (2020). Implications for educational practice of the science of learning and development. Applied Developmental Science, 24(2), 97-140.
Francis, L. A., Susman, E. J. (2009). Self-regulation and rapid weight gain in children from age 3 to 12 years. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 163 (4), 297–302. Frankel, L. A., Hughes, S. O., O'Connor, T. M., Power, T. G., Fisher, J. O., & Hazen, N. L. (2012). Parental Influences on Children's Self-Regulation of Energy Intake: Insights from Developmental Literature on Emotion Regulation. Journal of Obesity, 2012, 327259.
Gabrys, R. L., Tabri, N., Anisman, H., & Matheson, K. (2018). Cognitive Control and Flexibility in the Context of Stress and Depressive Symptoms: The Cognitive Control and Flexibility Questionnaire. Frontiers in Psychology, 9(2219), 1-19.
Hofmann, S. G., & Kashdan, T. B. (2010). The affective style questionnaire: development and psychometric properties. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 32(2), 255-263.
Hogrefe, A. (2017). Working memory training for children with intellectual impairments: Comparing the effects of different process demands in working memory training tasks. PhD Dissertation, Institute for Psychology, University of Bern, Bern, Switzerland.
Ionescu, T. (2012). Exploring the nature of cognitive flexibility. New Ideas Psychol. 30, 190–200.
Johann, V., Konen, T., & Karbach, J. (2020). The unique contribution of working memory, inhibition, cognitive flexibility, and intelligence to reading comprehension and reading speed. Child Neuropsychol, 26(3), 324-344.
Jurado, M. B., and Rosselli, M. (2007). The elusive nature of executive functions: a review of our current understanding. Neuropsychol. Rev. 17, 213–233.
Lin, C. E. (2013). Cognitive Flexibility. In: Volkmar F.R. (eds) Encyclopedia of Autism Spectrum Disorders. Springer, New York, NY.
Lopes, R. M. F., & Argimon, I. I. d. L. (2016). Cognitive training in the elderly and its effect on the executive functions. Acta Colombiana de Psicología, 19, 159-176.
Luca, S., Nauert, E., Chichester, K., Buckner, J., Foo, P., Kaur, W. A. (2017). Working memory and cognitive flexibility training reveals no relationship to fluid intelligence in college students. IMPULSE: The Premier Undergraduate Neuroscience Journal, 1-10.
Maleki, L. , & Ahmadi, E. (2015). 'Effectiveness of Working Memory Training on Cognitive Flexibility'. World Academy of Science, Engineering and Technology, Open Science Index 106, International Journal of Cognitive and Language Sciences, 9(10), 3654 - 3657.
Maleki, L., Ahmadi, E. (2015). Effectiveness of Working Memory Training on Cognitive Flexibility. International Journal of Cognitive and Language Sciences , 9 (10), 3654-3657
Mennetrey, C., & Angeard, N. (2018). Cognitive flexibility training in three-year-old children. Cognitive Development, 48, 125-134.
Michaud Dumont, F., Tarabulsy, G. M., Sylvestre, A., & Voisin, J. (2019). Children’s Emotional Self-Regulation in the Context of Adversity and the Association with Academic Functioning. Child Psychiatry & Human Development, 50(5), 856-867.
Miller, E. K., Cohen, J. D. (2001). An integrative theory of prefrontal cortex function. Annu Rev Neurosci, 24, 167-202.
Minear, M., Brasher, F., Guerrero, C. B., Brasher, M., Moore, A., & Sukeena, J. (2016). A simultaneous examination of two forms of working memory training: Evidence for near transfer only. Memory & Cognition, 44(7), 1014-1037.
Musso, M. F., Boekaerts, M., Segers, M., & Cascallar, E. C. (2019). Individual differences in basic cognitive processes and self-regulated learning: Their interaction effects on math performance. Learning and Individual Differences, 71, 58-70.
Nyhus, E., & Barcelo, F. (2009). The Wisconsin Card Sorting Test and the cognitive assessment of prefrontal executive functions: a critical update. Brain Cogn, 71(3), 437-451. doi:10.1016/j.bandc.2009.03.005.
Ochsner, K. N., Bunge, S. A., Gross, J. J., Gabrieli, J. D. (2002). Rethinking feelings: an FMRI study of the cognitive regulation of emotion. J Cogn Neurosci, 14(8),1215-1229.
Raghubar, K. P., Barnes, M. A., Hecht, S. A. (2010). Working memory and mathematics:  A  review  of  developmental,  individual  difference,  and cognitive approaches.  Learning and Individual Differences, 20(2), 110-122.
Ropovik, I. (2014). Do executive functions predict the ability to learn problem-solving principles? Intelligence, 44(1), 64–74.
Roshani, F., Piri, R., Malek, A., Michel, T. M., & Vafaee, M. S. (2019). Comparison of cognitive flexibility, appropriate risk-taking and reaction time in individuals with and without adult ADHD. Psychiatry Research, 112494.
Rutherford, H. J. V., Booth, C. R., Crowley, M. J., & Mayes, L. C. (2016). Investigating the relationship between working memory and emotion regulation in mothers. Journal of Cognitive Psychology, 28(1), 52-59.
Schmeichel, B. J., Volokhov, R. N., & Demaree, H. A. (2008). Working memory capacity and the self-regulation of emotional expression and experience. Journal of Personality and Social Psychology, 95(6), 1526–1540. 
Sonnentag, T. L., Barnett, M. A. (2011). Emotional Self-Regulation. In: Goldstein S., Naglieri J.A. (eds) Encyclopedia of Child Behavior and Development. Springer, Boston, MA.
Stavroulaki, V., Kazantzaki, E., Bitsios, P., Sidiropoulou, K., & Giakoumaki, S. (2017). The Effects of Working Memory Training on Cognitive Flexibility in Man. First International Conference, BFAL, Patras, Greece, 77-87.
Stavroulaki, V., Kazantzaki, E., Bitsios, P., Sidiropoulou, K., & Giakoumaki, S. G. (2017). The Effects of Working Memory Training on Cognitive Flexibility in Man. Paper presented at the Brain Function Assessment in Learning, Cham.
Studer-Luethi, B., Bauer, C., & Perrig, W. J. (2016). Working memory training in children: Effectiveness depends on temperament. Memory & Cognition, 44(2), 171-186.
Velsor, F. S. (2016). The Roles of Emotion Regulation and Working Memory in the Relationship Between Depressive Symptoms and False Memory for Negative Information. Southern Illinois University at Edwardsville, ProQuest Dissertations Publishing,10128862.
Von Bastian, C. C., & Oberauer, K. (2014). Effects and mechanisms of working memory training: a review. Psychological Research, 78, 803–820.
Walwanis. M. M., Ponto, S. J. (2019). Clarifying Cognitive Flexibility from a Self-regulatory Perspective. In: Schmorrow, D., Fidopiastis, C. (eds) Augmented Cognition. HCII 2019. Lecture Notes in Computer Science, vol 11580. Springer, Cham.
Yeniad, N., Malda, M., Mesman, J., van Ijzendoorn, M. H., and Pieper, S. (2013). Shifting ability predicts math and reading performance in children: a meta-analytical study. Learn Individ Differ, 23, 1–9.
Zumbrunn, S., Tadlock, J., Roberts, E. D. (2011). Self-regulation and motivation: a review of the literature. Communication presented at Metropolitan Educational Research Consortium, Richmond, VA.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار