نقش باورهای معرفت شناختی و خودکارآمدی تحصیلی در پیش-بینی درگیری تحصیلی دانش‌آموزان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر به منظور پیش­بینی درگیری تحصیلی براساس باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش­آموزان پسر متوسطه دوم شهر قیدار انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری شامل کلیه دانش­آموزان پسر متوسطه دوم شهر قیدار بودند که تعداد 250 دانش­آموز به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه باورهای معرفت­شناختی (شومر، 1998)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی (جینکز و مورگان، 1999) و پرسشنامه درگیری تحصیلی (پنتریچ و دیگروت، 1991) بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره در نرم­افزار  SPSS-26انجام شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی تحصیلی با درگیری تحصیلی رابطه معنی­داری (05/0>p) وجود دارد یعنی دانش­آموزانی که از باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی تحصیلی بالاتری برخوردار باشند از درگیری تحصیلی بالاتری برخوردار هستند. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان داد که باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی تحصیلی توانایی پیش­بینی درگیری تحصیلی را دارند. لذا، بر مبنای نتایج این پژوهش می­توان ادعا کرد که جهت ارتقا عملکرد تحصیلی دانش­آموزان می­توان بر باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی تحصیلی آنها مداخلات روانشناختی انجام داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Epistemological Beliefs and Academic Self-efficacy in Predicting Academic Engagement in Students

نویسندگان [English]

  • Sohrab Abdi Zarrin 1
  • Miojtaba Soleimani 2
1 Assistant Professor at Educational Sciences department, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran.
2 M.A in Educational Psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

This study aimed to predict of academic engagement based on epistemological beliefs and academic self-efficacy in male students of secondary schools in Gheydar city. This study was descriptive and correlational type that statistical population included all male students in secondary Schools in Gheydar city that 250 students were selected by cluster random sampling. To collecting of data were used Epistemological Beliefs Questionnaire (Schommer, 1998), Academic Self-efficacy Questionnaire (Jinks & Morgan, 1999), and Academic Engagement Questionnaire (Pintrich & De Groot, 1991). To analyzing of data, were used from Pearson correlation and multivariate regression by SPSS-26. The results of Pearson correlation showed that epistemological beliefs and academic self-efficacy have significant relationship with academic engagement (p<0/05). The results of multivariate regression showed that epistemological beliefs were able to predict of academic engagement. Also, academic self-efficacy was able to predict of academic engagement in students of secondary schools in Gheydar city. The results indicate that the students that have higher academic self-efficacy and epistemological beliefs are more in academic engagement and probably they are more successful in academic performance. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • epistemological beliefs
  • academic self-efficacy
  • academic engagement

مراجع

ابولقاسمی، عباس؛ برزگر، سبحان؛ زهرا، رستم اوغلی (1393). اثربخشی آموزش یادگیری خودتنظیمی بر خودکارآمدی و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی، ناتوانی­های یادگیری، 4، 2، 21-6.
برزگر بفرویی، کاظم (1391). مدل یابی روابط بین باورهای معرفت شناختی، ادراک از محیط یادگیری سازنده گرا، راهبردهای انگیزشی و شناختی سطح بالا با عملکرد شیمی دانش­آموزان مقطع دبیرستان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
بروجردی، مرضیه (1391). بررسی اثربخشی آموزش انگیزش پیشرفت بر ادراک از ساختار کلاس و درگیری تحصیلی دانش­آموزان سال سوم راهنمایی شهرستان سقز. پایان­نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
حیدری، محمد حسین؛ امینی ­ناغانی، شهریار؛ شیروانی ­شیری، علی (1393). نقش خودکارآمدی، خودتنظیمی (راهبردهای شناختی و فرا شناختی) و عزت‏نفس در عملکرد تحصیلی دانش‏آموزان سال سوم رشته علوم تجربی در دبیرستان‏های شهرکرد، رویکردهای نوین آموزشی، 9، 2، 102-89.
خضری آذر، همین (1388). نقش خودکارآمدی، ارزش تکلیف، اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی در پیشرفت ریاضی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
داودی، سمیه (1391). ارائه مدل پیش بینی پیشرفت تحصیلی زبان انگلیسی با تاکید بر نقش خودکارآمدی تحصیلی، درگیری شناختی، انگیزشی و رفتاری. آموزش و یادگیری، 1(1)، 47-37.
رازمند، نسیم؛ خلخالی، ولی (1394). بررسی ارتباط بین درگیری تحصیلی با خودکارآمدی دانش­آموزان دختر دبیرستانی، دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
رضایی، اکبر؛ بهادری خسروشاهی، جعفر (1398). نقش ارزیابی‌های شناختی و باورهای معرفت‌شناختی در پیش‌بینی درگیری تحصیلی دانشجویان، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6، 3، 70-59.
سماوی، سید عبد الوهاب؛ جاودان، موسی؛ ابراهیمی، کلثوم (۱۳۹۴). رابطه درگیری شناختی، درگیری عاطفی، درگیری رفتاری و خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی، کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی، شیراز.
سیف، دیبا؛ مرزوقی، رحمت الله (1387). رابطه ابعاد باورهای معرفت­شناختی و خودکارآمدی با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان مقطع راهنمایی در درس علوم تجربی. دو ماهنامه دانشگاه شاهد، 15(33)، 14-1.
صیامی، فهیمه؛ اکبری برونگ، محمد؛ آیتی، محسن؛ رستمی­نژاد، محمد علی (1393). نقش سبک تدریس ترجیحی و جنسیت دانشجویان بر پیش بینی درگیری تحصیلی آنان در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14، 9، 825-817.
صیف، محمد حسن (1394). ارائه الگوی روابط علی جهت گیری هدف تحصیلی و درگیری شناختی: نقش واسطه­ای هیجان­های تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی. شناخت اجتماعی، 4(8)، 21-7.
عابدی، صمد؛ سعیدی پور، بهمن؛ فرج الهی، مهران؛ صیف، محمد حسین (1394). مدل یابی بین باورهای هوشی، معرفت شناختی و انگیزشی با راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان دانشگاه پیام نور. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2(8)، 68-43.
عابدینی، یاسمین (1385). الگوی ساختاری رابطه اهداف رویکردی_عملکردی، درگیری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
عباسیان، فرح؛ کدیور، پروین؛ صرامی فروشانی، غلامرضا (1396). نقش میانجی‌گری باورهای معرفت شناختی در رابطه بین باورهای ضمنی هوش با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، تفکر و کودک، 8(2)، 103-87.
قدم­پور، عزت الله؛ میرزایی فر، داود و سبزیان سعیده (1393). بررسی رابطه بین درگیری تحصیلی و افت تحصیلی در دانش­آموزان پسر و دختر سال اول دبیرستان های شهر اصفهان (پیش بینی افت تحصیلی براساس درگیری تحصیلی)، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 10(34)، 247-233.
کدیور، پروین؛ تنها، زهرا؛ فرزاد، ولی اله (1391). رابطه باورهای معرفت شناختی، رویکردهای یادگیری و تفکر تاملی با پیشرفت تحصیلی. مجله روانشناسی 16(3)، 265-251.
کریم­زاده، منصور؛ محسنی نیک چهره (1385). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان دختر سال دوم دبیرستان شهر تهران (گرایش­های علوم ریاضی و علوم انسانی). مجله مطالعات زنان، 4(2)، 45-29.
لواسانی، غلامعلی؛ اژه­ای، جواد؛ افشاری، محسن (1388). رابطه خودکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی. فصلنامه روانشناسی، 13(3)، 305-289.
محمودی، سید نورالدین (1398). رائه مدل علی جهت بررسی نقش واسطه گری کیفیت ارتباط معلم-دانش آموز در رابطه خودتنظیمی تحصیلی، فرهنگ مدرسه و اشتیاق تحصیلی با تفکر خلاق در دانش­آموزان متوسطه، تفکر و کودک، 10 (1)، 259-237.
معنوی­پور، داود؛ حسنی، فریبا؛ رفیعی، پروانه (1391). رابطه باورهای معرفت شناختی و خودکارآمدی تحصیلی با رویکردهای یادگیری دانش­آموزان دختر دبیرستانی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی. 8(12)، 40-29.
نریمانی، محمد؛ وحیدی، زهره (1392). مقایسه نارسایی هیجانی، باورهای خودکارآمدی و عزت نفس در میان دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری، 3، 2، 91-78.
Aypay, A. (2011). The Adaptation of the Teaching-Learning Conceptions Questionnaire and Its Relationships with Epistemological Beliefs. Educational Sciences: Theory and Practice, 11, 1, 21-29.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Macmillan.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An argentic perspective. Annual review of psychology, 52(1), 1-26.
Bayless, G. E. (2009). High school students' personal epistemologies, goal orientation, and academic performance. Dissertation for the Doctor of Philosophy in Education. http://www. proquest.umi.com
Dogan, U. (2015). Student Engagement, Academic Self-efficacy, and Academic achievement goals, and adjustment in middle school. Learning and Instruction, 23, 69- 77.
Duell, O.K. & schomer-aikins, M. (2001). Measures of peoples beliefs about knowledge and learning. educational psychology review, 13, 419-449.
Fan, W., & Williams, C. M. (2010). The effects of parental involvement on students’ academic self‐efficacy, engagement and intrinsic motivation. Educational Psychology, 30(1), 53- 74.
Green, J., Liem, G. A. D., Martin, A. J., Colmar, S., Marsh, H. W., & McInerney, D. (2012). Academic motivation, self-concept, engagement, and performance in high school: Key processes from a longitudinal perspective. Journal of adolescence, 35(5), 1111- 1122.
Günüç, S. (2014). Factors influencing student engagement and the role of technology in student engagement in higher education: campus-class-technology theory. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 5(4), 86- 113.
Hofer, B. K. (2004). Exploring the dimensions of personal epistemology in differing classroom contexts: Student interpretations during the first year of college. Contemporary Educational Psychology, 29(2), 129- 163.
Hofer, B. K., & Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemological theories: Beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Review of educational research, 67(1), 88- 140.
Janosz,M. Archambault, L, Morizot, J, & Pagani, L.S. (2008). School engagement trajectories and their differential Predictive relations to Dropout. Journal of social Issue, 64 (1): 21-40.
Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children ́s Perceived Academic Self –Efficacy: An Inventory Scale. The Clearing House,72(4), 224-230.
Kizilgunes, B., Tekkaya, C., & Sungur, S. (2009). Modeling the relations among students' epistemological beliefs, motivation, learning approach, and achievement. The Journal of Educational Research, 102(4), 243-256.
Lewis, C. A. (2006). Academic motivation among college students. Doctoral dissertation, Wayne State University.
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2003). The Role of Self-Efficacy Beliefs Instudent Engagement and Learning Intheclassroom. Reading & Writing Quarterly, 19(2), 119-137.
Lodewyk, K. R. (2007). Relations among epistemological beliefs, academic achievement, and task performance in secondary school students. Educational psychology, 27(3), 307-327.
Mortan, R.A., Ripoll, P., Carvalho, C., & Bernal, M.C. (2014). Effects of emotional intelligence on entrepreneurial intention and self-efficacy, Journal of Work and Organizational Psychology, 30(3), 97- 104.
Mustafa, M. B., Nasir, R., & Yusooff, F. (2010). Parental support, personality, self-efficacy and depression among medical students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 7, 419-424.
Pintrich, P. R., & de Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33–40.
Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of educational psychology, 82(3), 498-504.
Schommer-Aikins, Marlene; Duell, Orpha K. (2013). Domain Specific and General Epistemological Beliefs. Their Effects on Mathematics. Revista de Investigación Educativa, 31 (2), 317-330.
Schunk, D. H. (2000). Self‐efficacy perspective on achievement behavior. Educational Psychologist, 19(1), 48- 58.
Tolhurst, D. (2007). The influence of learning environments on students’ epistemological beliefs and learning outcomes. Teaching in Higher Education, 12(2), 219-233.
Topçu, M. S., & Yılmaz-Tüzün, Ö. (2009). Elementary students' metacognition and epistemological beliefs considering science achievement, gender and socioeconomic status. İlköğretim Online, 8(3), 676-693.
Tsai, C. C. (1998). An analysis of scientific epistemological beliefs and learning orientations of Taiwanese eighth graders. Science Education, 82(4), 473-489.
Van Dinther, M., Dochy, F., & Segers, M. (2011). Factors affecting students’ self-efficacy in higher education. Educational research review, 6(2), 95- 108.
Vasile, C., Marhan, A. M., Singer, F. M., & Stoicescu, D. (2011). Academic self-efficacy and cognitive load in students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 12, 478-482.
Walker, C. O., Greene, B. A., & Mansell, R. A. (2006). Identification with academics, intrinsic/extrinsic motivation, and self-efficacy as predictors of cognitive engagement. Learning and Individual Differences, 16(1), 1- 12.
Wang, M. T., & Peck, S. C. (2013). Adolescent educational success and mental health vary across school engagement profiles. Dev Psychol, 49(7), 1266-76.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار