اثربخشی آموزش ‌فلسفه بر هوش هیجانی نو‌آموزان پسر در مقطع پیش‌دبستانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فلسفه تعلیم‌وتربیت، گروه علوم تربیتی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 استادیار الهیات-عرفان اسلامی، گروه اخلاق اسلامی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف آگاهی از تأثیر آموزش ­فلسفه بر هوش هیجانی نو­آموزان پسر در مقطع پیش­دبستانی و با استفاده از روش پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون همراه با گروه کنترل و گروه آزمایش انجام شد. ابزار مورداستفاده، پرسش‌نامه هوش هیجانی تزل (2010) بود و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های آمار توصیفی و استنباطی همچون تحلیل کواریانس تک‌متغیره و نرم‌افزارspss  نسخه 23 استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش متغیر مستقل (آموزش فلسفه کودکان) توانست منجر به ایجاد تفاوت معنادار در میانگین نمرات متغیر وابسته (هوش هیجانی) در مرحله‌ی پس‌آزمون در سطح خطای 05/0 گردد که با کنترل متغیرهای مداخله‌گر، میانگین نمرات هوش هیجانی با آموزش فلسفه افزایش یافت. همچنین نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری، تأثیر آموزش فلسفه را بر ابعاد هوش هیجانی نوآموزان نشان داد که منجر به ایجاد تفاوت معنادار در میانگین نمرات متغیرهای ادراک و ابراز هیجانی، شناخت و تحلیل هیجان‌ها و نیز مدیریت هیجان‌ها در مرحله‌ی پس‌آزمون در سطح خطای 05/0 شد؛ و میانگین نمرات متغیرهای ادراک و ابراز هیجانی، شناخت و تحلیل هیجان‌ها و نیز مدیریت هیجان‌ها افزایش یافت. ازاین‌رو می‌توان نتیجه گرفت این امکان وجود دارد که با انجام نوآوری‌هایی در روند آموزش‌وپروش کودکان، بتوان هوش هیجانی و قدرت کنترل هیجان‌ها در کودکان را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of teaching philosophy on the emotional intelligence of preschool boys

نویسندگان [English]

  • Sadegh Rezaei 1
  • Mohammad Abdolrahimi 2
1 Assistant Professor, Education science department, Amin Police University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Islamic Ethics department, Amin Police University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effect of teaching philosophy on the emotional intelligence of preschool boys, using the pre-test-post-test method with the control group and the experimental group. The instrument used was Tezel Emotional Intelligence Questionnaire (2010) and in order to analyze the data, descriptive and inferential statistical tests were used in SPSS. The results of analysis of covariance showed that teaching philosophy to children could lead to a significant difference in the mean scores of the emotional intelligence in the post-test at 0.05 deviation error level. Also, the results of multivariate analysis of covariance showed the effect of teaching philosophy on the dimensions of emotional intelligence, which could lead to a significant difference in the mean scores of variables of perception and emotional expression, recognition and analysis of emotions and emotion management in the post-test stage at 0.05 deviation error level; So that the mean scores of the variables of perception and emotional expression, emotion recognition and analysis, as well as emotion management increased. Therefore, it can be concluded that it is possible to increase emotional intelligence and emotion control in children by making innovations in the process of teaching philosophy to preschool children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education
  • Philosophy
  • Philosophy for Children
  • Emotional Intelligence
  • preschool boys
ابراهیمی، صلاح‌الدین (1391). «رابطه هوش‌های چندگانه و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر (رشته های علوم انسانی، تجربی و ریاضی) پیش‌دانشگاهی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی، دانشگاه تهران.
بدری گرگری، رحیم و واحدی، زهرا (۱۳۹۴). «تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر رشد هوش اخلاقی دانش‌آموزان دختر»، فصلنامه تفکر و کودک، دوره 6، شماره 1، صص 1-17.
بشارت، محمدعلی و نادعلی، حسین و عزیزی، کوروش (1389). «هوش هیجانی و سبک‌های مقابله با استرس». مجله مطالعات آموزش و یادگیری. شماره 58. صص 33-47.
بنی‌سی، پری‌ناز و میرزایی، مهری (1396). «نقش آموزش فلسفه به کودک در یادگیری». دومین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش­های مدیریت و علوم انسانی. تهران: مؤسسه پژوهشی مدیریت مدبر.
پیاژه، ژان (1357). روان‌شناسی هوش. ترجمه حبیب‌الله ربانی، تهران: صفی علیشاه.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1366)‏. تصنیف غررالحکم و دررالکلم‏. تصحیح مصطفى‏ درایتى، قم: دفتر تبلیغات.
جعفری، زهره و صمدی، پروین و قائدی، یحیی (۱۳۹۴). «بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری کودکان دوره پیش‌دبستانی». فصلنامه پژوهش در برنامه درسی، شماره ۴۴، صص ۴۱-۴۹.
جلالی، سید احمد (1393). «هوش هیجانی، ویژه‌نامه ارزشیابی تحصیلی». فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 69 و 70.
حاتمی، حمیدرضا، یوسف کریمی و زهرا نوری (۱۳۸۹). «بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر رده اول راهنمایی مدرسه شهدای آزادی تهران در سال تحصیلی ۸۹-۸۸»، فصلنامه تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 1، شماره ۲، صص ۳-۲۲.
حسینی دولت‌آبادی، بی‌بی فاطمه و اکبری، احمد (1395). «بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان (فبک) به روش اجتماع پژوهشی بر تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری». فصلنامه مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، شماره 4، صص 16-29.
رضایی، نورمحمد (۱۳۹۳). «بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش خلاقیت و مؤلفه‌های سیالی، انعطاف‌پذیری، ابتکار و بسط». فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، شماره ۱۴، صص ۱۹-۳۶.
رضایی، هما (۱۳۹۲). «بررسی اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به شیوه اجتماع پژوهشی در افزایش هوش هیجانی دختران دبیرستانی». فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، شماره ۳۰، صص ۱۰۶-۷۹.
سیف‌الله‌پور، سیده ام لیلا (1391). «بررسی صلاحیت‌های حرفه‌ای موردنیاز آموزگاران در اجرای برنامه ارزشیابی توصیفی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامهریزی درسی دانشگاه الزهرا(س)، تهران.
ضرغامی، سعید و سجادیه، نرگس و قائدی، یحیی (1390). الگوی نظری فلسفه برای کودکان در ایران. طرح پژوهش ملی تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
فروم، اریک (1391). گریز از آزادی. ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: مروارید، چاپ پانزدهم.
قائدی، یحیی (1393). «امکان آموزش فلسفه به کودکان: چالش بر سر مفهوم». فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال دوم، شماره 7، صص 61-94.
قراملکی، احد و امی، زهرا (1384). «مقایسه سبک‌های لیپمن و برنی فیر در فلسفه برای کودکان». فصلنامه اندیشه نوین دینی، شماره 2، صص 64-57.
کمالی مطلق، طاهره و نوشادی، ناصر (1396). «تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطح پرسشگری دانش‌آموزان دوره ابتدایی». فصلنامه تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شماره اول، صص 1-13.
Aminodin, H., Tajularipin, S, & Rohaizan, I. (2009). Philosophy Underlying Emotional Intelligence In Relation To Level Of Curiosity And Academic Achievement Of Rural Area Students. Journal of Social Sciences, 5(2), 95-103.
Bleazby, J. (2017). Social Reconstructional Learning: Using Philosophy for Children & John Dewey to Overcome Problematic Dualisms in Education and Philosophy. A thesis submitted in the school of History & Philosophy at the University of New South Wales in the fulfillment of the award of Doctor of Philosophy.
Buck, R. (1984). The communication of emotion. Newyork: The Guilford Press.
Daniel, M F, Gagnon M. (2011). Developmental prosses of dialogical critical thinking in groups of pupils aged 4 to 12 years. Journal of Creative Education, 2(5): 418-428.
Fisher, R. (2011). Philosophy in primary schools. Fostering thinking skills and literacy. Reading, Literacy and Language. 3, 67 - 73.
Fromm, Erich (2008). The Sane Society The United Kingdom. London: Routledge Classics.
Gazzard, A. (2012). Do you need to know philosophy to teach philosophy to children? A comparison of two approaches. Analytic teaching and philosophical praxis, 33(1), 45-53.
Haynes, J. (2008). Children as philosophers: Learning through enquiry and dialogue in the primary classroom. Routledge.
Lipman, M. (1993). Promoting better classroom thinking. Educational psychology, 13, 291-304.
Lipman, M. (2003). Moral Eucation: Higher Order Thinking and Philosophy for Children. Early Child Development and Care, Vol. 107.
Mayer, J.D., & Salovey, P. (1993). The intelligence of emotional intelligence. Published in "Intelligence" ISSN: 0160-2896. Copyright © 2021 Elsevier Inc. ISSN: 0160-2896, Vol: 17, Issue: 4, Page: 433-442. https://doi.org/10.1016/0160-2896(93)90010-3.
Mayer, John D., Peter Salovey, David R. Caruso, and Lillia Cherkasskiy (2011). Emotional Intelligence. Published in "The Cambridge Handbook of Intelligence", edited by Robert J. Sternberg, Scott Barry Kaufman.Cambridge University Press.
Montes, M. and Maria, E. (2001). Juchitande los ninos, Abstract in OAPC.
Ogoemeka, O. H. (2011). Emotional Intelligence And Creativity In Teacher Education. International Journal of Social Sciences And Education, 1(4), 591-604.
Pilgerstorfer, M. Albert, D. & Camhy, D. G. (2016). Cosiderations on Personalized Training in Philosophy for Children. In D.G. Camhy & R.Born (Eds.), Encouranging Philosophical Thinking: Proceeding of the International Conference on in Philosophy for Children in Graz, Austria, 17, 85-89.
Reznitskaya, A., Kuo, L. J., Clark, A. M., Miller, B., Jadallah, M., Anderson, R., & Nguyen-Jahiel, K. (2009). Collaborative reasoning: a dialogic approach to group discussions. Cambridge Journal of Education, 39(1), 29-48.
Tezel, B. (2010). Children questions and adult answer, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 24,269-81.
Trickey,S.,& Topping, K. J. (2004). Philosophy for children: A systematic
review. Research Papers in Education.19(3), pp. 365-380.