شناسایی شاخص‌های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از جایگاه تفکر مستقل در دوره متوسطه اول

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری، گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه روش‌ها و برنامه‌های درسی و آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص‌های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از آن در دوره متوسطه اول انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام‌مند پیشینه پژوهش در پایگاه‌های مختلف علمی در 40 سال اخیر پرداخته شد. بررسی­ها‌ به شناسایی 30 سند منتج گردید. تحلیل داده‌ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 146 کُد باز منجر گردید و در 7 مضمون اصلی و 27 مضمون فرعی دسته­بندی شدند. شاخص­های شناسایی شده شامل؛ احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت­های شناختی، تسلط به مهارت­های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه بود. نتایج تحلیل محتوای کتاب­های دوره متوسطه اول نیز حاکی از آن است که؛ کتاب ریاضی و علوم تجربی از بیشترین فراوانی در بین شاخص­های تفکر مستقل برخوردار است. همچنین از بین شاخص­های شناسایی شده نیز، بیشترین فراوانی مربوط به مقوله «فعالیت مستقل» و کمترین فراوانی مربوط به مقوله «احساس آزادی و حق انتخاب» و «پیروی آگاهانه» می­باشد. لذا می­توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش‌آموزان از شاخص­های شناسایی‌شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ‌سالی به افرادی مستقل با قابلیت‌های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری­ها و آسیب­های اجتماعی تبدیل شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identify the characteristics of independent thinking and provide evidence of the status of independent thinking in junior high school

نویسندگان [English]

  • Jamal Moammer hour 1
  • Marzieh Dehghani 2
  • Elaheh Hejazi 3
  • Keyvan Salehi 2
1 PhD Graduated, Curriculum group, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Tehran – Iran.
2 Assistant Professor, Department of Educational Methods and Curriculum, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to identify the characteristics of independent thinking and provide evidence of it in junior high school. For this purpose, using the documentary method, a systematic review of the research background in various scientific databases in the last 40 years was conducted. Investigations led to the identification of 30 documents. Data analysis based on content analysis strategy led to the identification of 146 open source codes and were classified into 7 main themes and 27 sub-themes. Identified indicators include; Feelings of freedom and choice were reciprocal and participatory learning, mastery of cognitive skills, mastery of metacognitive skills, familiarity with problem-solving skills, independent activity, and conscious obedience. The results of the content analysis of the first secondary school textbooks also indicate that; The book of mathematics and experimental sciences has the highest frequency among the indicators of independent thinking. Also, among the identified indicators, the highest frequency is related to the category of "independent activity" and the lowest frequency is related to the category of "feeling of freedom and choice" and "conscious obedience". Therefore, it can be stated that if the identified indicators are used in the educational processes of students, it is likely that in adulthood they will become independent individuals with individual abilities and resistant to anomalies and social harms.

کلیدواژه‌ها [English]

  • thinking
  • independence
  • independent thinking
  • students
  • high school
برخورداری، رمضان و بانکی، فرزین (1391). پرورش بردباری در داوری، مجله تفکر کودک، 3(2): 27-46.
حرانی، ابن­شعبه (قرن 4 ق). تحت العقول عن آل الرسول، ترجمه احمد جنتی (1387)، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
دژگاهی، صغری (1387). تفکر انتقادی چالشی در برابر استقلال به عنوان هدف آموزشی، فصل‌نامه اندیشه­های نوین تربیتی، 4(1): 63-80.
دهقان سیمکانی، رحیم (1392). چالش عمده در تربیت الگویی (تقلید کورکورانه) و راه برون رفت از آن، فصلنامه پژوهش­نامه تربیت تبلیغی، 1(2): 83-104.
دیویی، جان (1938). تجربه و آموزش و پرورش، ترجمه سید احمد میرحسینی (1369)، تهران: مرکز نشر و ترجمه کتاب.
سیدفاطمی، نعیمه؛ رحمانی، فرناز؛ برادران رضایی، مهین و صداقت، کامران (1388). بررسی ارتباط شیوه تربیتی والدین با میزان استقلال دانش­آموزان نوجوان شهر تبریز، نشریه دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران (نشریه پرستاری ایران)، 22(62): 75-84.
سیف، علی­اکبر (1398). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران: نشر دوران.
شعبانی، زهرا و مؤیدی، معصومه (1396). بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری والدین با افسردگی دانش آموزان دختر دوره متوسطه و پیش دانشگاهی، فصل­نامه خانواده و پژوهش، 14(36): 107-125.
شکوهی، غلامحسین (1384). مبانی و اصول آموزش و پرورش، تهران: به نشر.
طالب‌زاده، محسن؛ قادری، سیمین و جودی، آیلار (1398). بررسی میزان توجه برنامه درسی اجرا شده به تفکر تأملی از دیدگاه دبیران رشته علوم تجربی و انسانی شهر کرج، فصلنامه اندیشه­های نوین تربیتی، 15(3)، 186-198.
ظهره­وند، راضیه (1390). تحلیل محتوای کتاب­های درسی دوره ابتدایی از نظر فرهنگ تفکر و ابعاد و جنبه­های گرایش به تفکر. معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی.
عطریان، نرگس و عطریان، فرامرز (1400). طراحی الگوی تدریس پرورش تفکر فلسفی در دوره ابتدایی، فصلنامه تفکر و کودک، 12(1): 183-202.
عینی، ساناز؛ عبادی، متینه؛ سعادتمند، صغری و ترابی، نغمه (1399). نقش تفکر خلاق، ذهن آگاهی و هوش هیجانی در پیش‌بینی نتیدگی تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش، فصلنامه تفکر و کودک، 11(2): 185-210.
قاسمی، علیرضا و ساروخانی، باقر (1392). عوامل مرتبط با طلاق در زوجین متقاضی طلاق توافقی، مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(39): 69-87.
قبادزاده، سیمین؛ مسعودی، مرضیه؛ محمدخانی، شهرام و حسنی، جعفر (1395). عوامل خانوادگی و شخصیتی مرتبط با اعتیاد، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، 3(11): 35-58.
قنبری، مهدی؛ بحرینی، مجید و سپهری، کبری (1394). معلمان پایه ششم ابتدایی استان چهارمحال و بختیاری فرصت و محدودیت­های درس تفکر و پژوهش را چه چیزی می­دانند؟ یک مطالعه کیفی، فصلنامه آموزش پژوهی، 1(4): 41-53.
کریمیان، حسین؛ ناطقی، فائزه و سیفی، محمد (1395). مهارت­های تفکر انتقادی در تاب­های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی، نشریه اسلام و پژوهش­های تربیتی، 8(1): 52-67.
لیپمن،‎ ‎متیو.؛ ‎شارپ،‎ ‎آن و ‎اسمائیان،‎ ‎فردریک (1980).‏‎ ‎‏ فلسفه‎ ‎در‎ ‎کلاس درسی، ‎ترجمه: ‎محمد‎ ‎زهیر‎ ‎باقری‎ ‎نوعپرستی (1395)،‎ ‎تهران: ‎انتشارات‎ ‎پژوهشگاه علوم‎ ‎انسانی‎ ‎و‎ ‎مطالعات‎ ‎فرهنگی.‏
مایرز، چت (1988). آموزش تفکر انتقادی، ترجمه خدایار ابیلی (1374)، تهران: سمت.
مداحی، جواد و حسینی­زاده، سیدعلی (1392). بررسی و تحلیل روش­های پرورش تفکر خلاق در سیره معصومان (ع)، دو فصلنامه علمی- پژوهشی تربیت اسلامی، 8(17): 103-121.
مطهری، مرتضی (1387). تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.
نقیب­زاده، عبدالحسین (1374). فلسفه کانت، بیداری از خواب دگماتیسم بر زمینه سیر فلسفه دوران نو، تهران، آگاه.
نلر، جرج اف (1971). آشنایی با فلسفه آموزش و پرورش، ترجمه فریدون بازرگان دیلمقانی (1387). تهران: سمت.
ولوی، پروانه؛ صیدی، خمیس؛ صفایی مقدم، مسعود و هاشمی، سیدجلال (1396). کنواسیون جهانی حقوق کودک و فرصت­هایی که برای پرورش تفکر مستقل در کودکان ارائه می­دهد، فصلنامه تفکر و کودک، 8 (2): 1-20.
 
Adams. H, W. (2004). Justice for children: The development of autonomy (Doctoral dissertation). Retrieved from (http://hdl.handle.net/1911/18606).
Archard, D. (2002). Children, multiculturalism, and education. In D. Archard and C. Macleod (Eds.), The moral and political status of children: New essan’s (pp. I42159). Oxford: Oxford University Press.
Arsić, Z. (2014). Intellectual independence of students in the process of gaining knowledge. International Journal of Cognitive Research in Science, Engineering and Education, 2(2), 83-86.
Barkhordari, R. and Banki, F. (2012). Fostering Tolerance in Arbitration, Journal of Child Thought, 3 (2), 27-46.
Beck, R. J. (2010). The independent thinker: Assessing student outcomes in tutorial education. Retrieved November, 1, 2010.
Bialek, M., & Terbeck, S. (2016). Can cognitive psychological research on reasoning enhance the discussion around moral judgments?. Cognitive processing, 17(3), 329-335.
Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101.
Brighouse, H., (2002). What rights (if any) do children have? In D. Archard and C. Macleod (Eds.), The moral and political status of children: New essays (pp. 31- 52). Oxford: Oxford University Press.
Chen, X. P. (2008). Independent thinking: A path to outstanding scholarship. Management and Organization Review4(3), 337-348.
Ciechanowska, D. (2011). Benefits of Student Autonomy and Independent Thought. Education of Tomorrow. Contemporary Education and Its Contexts. Sosnowiec.
Colman, A. M. (2015). A dictionary of psychology. Oxford Quick Reference.
Cranwell, P. B., Davis, F. J., Elliott, J. M., McKendrick, J. E., Page, E. M., & Spillman, M. J. (2017). Encouraging independent thought and learning in first year practical classes. New Directions in the Teaching of Physical Sciences, 12(1).
Dehghan Simkani, R. (2013). The Major Challenge in Model Education (Blind Imitation) and the Way Out, Quarterly Journal of Advertising Education, 1 (2), 83-104.
Dewey, J. (1990). Experience and Education, Translated by Seyyed Ahmad Mir Hosseini, Tehran: Book Publishing and Translation Center.
Dezhgahi, s. (2008). A Critical Thinking Challenge to Independence as an Educational Purpose, Journal of Modern Educational Thoughts, 4 (1), 63-80.
Eklöf, A. (2014). Project work, independence and critical thinking, thesis, Gothenburg studies in educational sciences.
Feinberg, J. (1980). A child's right to an open future. In W. Aiken and H. LaFollette, (Eds.), Whose child? Parental rights, parental authority and state power (pp. 124-153). Totowa, NJ: Littlefield, Adams, and Co.
Ghanbari, M. Bahraini, M. and Sepehri, K. (2015). What do sixth grade elementary teachers in Chaharmahal va Bakhtiari Province know about the opportunities and limitations of thinking and research lessons? A Qualitative Study, Journal of Education Research, 1 (4), 41-53.
Ghasemi, A. and Sarukhani, B. (2013). Factors Related to Divorce in Couples Applying for Divorce, Iranian Social Science Studies, 10 (39), 69-87.
Ghobadzadeh, S,. Masoudi, M,. Mohammadkhani, Sh,. and Hosni, J (2016). Family and Personality Factors Related to Addiction, Journal of Social Health and Addiction, 3 (11), 35-58.
Gill, E. (2001).Becoming free: Autonomy and diversity in the liberal polity.Kansas: Kansas University Press.
Gockov, G., Stojanović, A., & Gojkov-Rajić, A. (2014). Meta-components of intellectual autonomy as higher education teaching quality indicators. Interdisciplinary Management Research, 10, 657-669.
Gutmann, A. (1987). Democratic education. New Jersey: Princeton University Press.
Harani, A (2008). Under the minds of the Prophet, Translated by Ahmad Jan al-Rasoul, translated by Ahmad Jannati, Tehran: Islamic Advertising Organization.
Karimian, H. Nateghi, F and Seifi, M. (2016). Critical Thinking Skills in Elementary Social Studies Subjects, Journal of Islam and Educational Research, 8 (1), 52-67.
Khaparde, R. B. (2013). A Novel Approach to Encourage Students Independent Thinking in the Physics Laboratory. arXiv preprint arXiv:1311.6255.
Kim, Kyung Hee. (2011). The creativity crisis: The decrease in creative thinking scores on the Torrance Tests of Creative Thinking. Creativity Research Journal, 23 (4): 285-295.
Levesque, R. (2007). Adolescents, media and the law: What developmental science reveals and free speech requires. New York: Oxford University Press.
Levinson, M. (1999).The Demands of Liberal Education. New York: Oxford University.
Lipman, M. Sharp, A. Esmaeian, F. (2016) Philosophy in the Classroom, Translated by: Mohammad Zahir Bagheri Tehranism: Humanities and Cultural Studies Institute Publications.
Mandic, N. (2012). Family role in the development of Children’s independence. Research in Pedagogy, 2(2), 109-129.
Mann, L., Harmoni, R., Power, C. (1989). Adolescent decision-making: the development of competence. Journal of Adolescence, 12, 265-278.
Meyer, B., Haywood, N., Sachdev, D., & Faraday, S. (2008). What is independent learning and what are ‎the benefits for students. Literature Review, 51, 1-6. ‎
Meyers, Ch (1374). Critical Thinking Training, Translated by Khodayar Abili, Tehran: SAMT.
Modahi, J and Hosseinizadeh, AS (2013). Investigating and Analyzing Cultivating Methods of Creative Thinking in the Innocence of the Innocent (AS), Two Islamic Educational Quarterly. 8 (17), 103-121.
Monk, C., Cleaver, E., Hyland, C., & Brotherton, G. (2012). Nurturing the independent-thinking practitioner: using threshold concepts to transform undergraduate learning, JPD 2(3), 10-15.
Motahari, M. (2008). Education in Islam, Tehran: Sadra Publications.
Murphy, T. (2010). Conversations on engaged pedagogies, independent thinking skills and active citizenship. Issues in Educational Research, 20(1), 39-46.
Naqibzadeh, AS (1374). Kant's Philosophy, Awakening of Dogmatism on the Field of Modern Philosophy, Tehran, Agah.
Neller, George F. (1971). Introduction to the Philosophy of Education, translated by Fereydoon Bazargan Dilghani (2008). Tehran: SAMT.
Nickel, J. W. (1987). Making sense of human rights: Philosophical reflections on the universal declaration of human rights. Univ of California Press.
Olssen, M. (2005). Foucault, educational research and the issue of autonomy. Educational Philosophy and Theory, 37(3), 365-387.
 Resources/ClassroomTips/Independent_Thinking.php, (2019). https://www.nde-ed . org / Teaching.
Rotova, N. A. (2018). Development of Independence among Future Primary School Teachers by Applying Interactive Learning Methods. Journal of Education and e-Learning Research, 5(2), 118-121.
Sato, K. (2018). Intellectual Autonomy and Understanding. In Tokyo Forum for Analytic Philosophy.
Seif, A (2011). Modern Breeding Psychology: The Psychology of Learning and Education. Tehran: Doran Publications.
Seyed Fatemi, N; Rahmani, F; Rezaei Baradaran, M. and sadaghat, K. (2009). The Relationship between Parents' Educational Approach and the Level of Independence of Adolescent Students in Tabriz, Journal of Faculty of Nursing and Midwifery, Iran University of Medical Sciences (Iranian Journal of Nursing), 22 (62), 75-84.
Shabani, Z. and Moayedi, M. (1396). Investigating the Relationship between Parental Parenting Styles and Depression in High School and Pre-University Students, Quarterly Journal of Family and Research, 14 (36); 107-125.
Shokouhi, Gh (2005). Principles and Principles of Education, Tehran: Published.
Talebzadeh, M,. Musaipour, .N and Hatami, F (2009). Cultivating Critical Thinking in High School Curriculum Implementation, Curriculum Studies Quarterly, 4 (14), 105-124.
Voloi, P. Seyedi, Kh. Safai Moghaddam, M. and Hashemi, (2017). The International Convention on the Rights of the Child and the Opportunities for the Development of Independent Thinking in Children, Journal of Thinking and Children, Institute for Humanities and Cultural Studies, 8 (2), 1-20.
Waltner-Toews, D. (2019). Independent Thinking in an Uncertain World: A Mind of One’s Own. Routledge.
Warnick, B. (2012). Student rights to religious expression and the special characteristics of schools. Educational Theory, 62, 59-74.
Wringe, C. (1997). In defence of rational autonomy as an educational goal. In D Bridges (Ed.), Education, autonomy and democratic citizenship: Philosophy in a changing world (pp. 115-126). New York: Routledge.
Zohrvand, R (2011). Content Analysis of Elementary School Textbooks on Thinking Culture and Dimensions and Aspects of Thinking Tendency. Sponsor Vice Chancellor for Research and Technology of Academic Jihad.