بررسی شگردهای جلوه‏گری مقوله‏های «اقتدار و آزادی» در داستان‏های فارسی کودک

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفة تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان a

2 دانشیار بخش علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

3 استادیار بخش علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان

چکیده

به ‌نظر می‌رسد که بحث دربارة روشن‌سازی و کوشش در حل پارادوکس اقتدار و آزادی یکی از مهمترین مسئله‌های فلسفة‌ ادبیات کودک است. هدف این مقاله آن است که شگردهای جلوه‏گری مقوله‏های «اقتدار و آزادی» در داستان‏های فارسی کودک کشف و بررسی شود. این پژوهش با روش تحلیل تأملی به بررسی شش کتاب داستانی تصویری منتخب فارسی «حقیقت و مرد دانا»، «ماهی سیاه کوچولو»، «توکایی در قفس»، «خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟»، «افسانة‏ سیمرغ» و «کفش‏های هیپا و شیپا» از مجموعه ده داستان برگزیدة فارسی خواهد پرداخت. پرسش‏های پژوهش عبارت‌اند از، شگردهای کتاب داستانی ‏تصویری فارسی در تحقق بخشیدن به مقوله‏های «اقتدار و آزادی» کدام‌اند؟ آیا نوع شگردهای یادشده و شیوة‏ استفاده از آنها در شش اثر فارسی متفاوت است؟ همچنین کدام شگردها تقویت‌کنندة قدرت تفکر و خلاقیت کودک است؟ نتایج نشان می‏دهد که شگردها و عناصر داستانی چون درونمایة‏ پنهان، پیام با ماهیت آزادی‏بخشی، پی‏رنگ باز، زاویة‏ دید عینی یا نمایشی، چندصدایی در متن و تصویر، شخصیت‏پردازی پیچیده و پویا و غیرمستقیم، غلبة‏ تصویر بر متن و استفادة هرچه بیشتر از شگردهای تمرکززدا در جهت تقویت قدرت تفکر، تصمیم‏گیری، خلاقیت و انتخاب کودک است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study into the Representation of “Authority and Freedom” in Persian Stories for Children

نویسندگان [English]

  • Ali Shirvani Shiri 1
  • Hassanali Bakhtiyar Nasrabadi 2
  • Mohammad Hussein Heidari 3
چکیده [English]

Since the paradox of "authority and freedom" is one of the most significant challenges in the philosophy of children's literature, the present paper attempts to identify and investigate the techniques of representing "authority and freedom" in Iranian picture-story books. Using analytic method, this study examines six Persian picture-stories to answer the following questions: What techniques are used to represent authority and freedom in Persian picture-stories? Are there any differences between the techniques used in the corpus of the study? Which of the identified techniques improve children’s creativity and power of thinking? The results indicate that implicit theme, open plot, objective or performative point of view, polyphony in texts and images, indirect, dynamic and sophisticated characterization, and dominance of images are among the techniques that enhance the thinking ability, decision making, creativity and choices of children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Authority and freedom paradox
  • Persian picture-stories
  • child
  • Thought
  • technique
  • fictional elements

مراجع

بهرنگی، صمد (1390). ماهی سیاه کوچولو، چاپ دوم، تهران: مؤسسة فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
بیضائی، بهرام (1353). حقیقت و مرد دانا، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خانلری، زهرا (1382). افسانة سیمرغ، اقتباس از منطق الطیر عطار، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
خسرونژاد، م. (1388). دیگر‏خوانی‏های ناگزیر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
خسرونژاد، م. (1388). معصومیت و تجربه درآمدی بر فلسفه ادبیات کودک، تهران: نشر مرکز.
خسرونژاد، م. (1389). «کفش‏های هیپا و شیپا»، از مجموعه داستان‏های فکری 2، چاپ دوم، مشهد: به نشر.
سیدآبادی، علی‏اصغر (1388). خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟، تهران: نشر افق.
گال، م. و دیگران (1389). روش‏های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‏شناسی، جلد دوم (ترجمة احمدرضا نصر و همکاران)، تهران: سمت و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
لسنیک‌ـ‌ابر اشتاین، ک. (1387). «تأملی در چیستی ادبیات کودک و کودکی»، ترجمة طاهره آدینه‏پور، در دیگر‏خوانی‏های ناگزیر، رویکردهای نقد و نظریة ادبیات کودک، صص 291-322.
میرصادقی، جمال. (1380). عناصر داستان، ویرایش سوم، تهران: سخن.
نودلمن، پری. (1997). «لذت و گونه ادبی: ژرف‏اندیشی‏هایی درباره ویژگی‏های ادبیات داستانی کودکان»، ترجمة داود خزایی، در دیگر‏خوانی‏های ناگزیر، رویکردهای نقد و نظریة ادبیات کودک، صص 419-444.
هانت، پیتر. (1984). «نقد ادبی کودک‏گرا: خرده‏فرهنگ کودک، کتاب و منتقد»، ترجمة عبدالحسین پارسی، در دیگرخوانی‏های ناگزیر، رویکردهای نقد و نظریة ادبیات کودک، صص 621-648.
یوشیج، نیما (1357). توکایی در قفس، چاپ یازدهم، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
 
Barnard, B., & Winn, D. (2006). Access Literature: An Introduction to Fiction, Poetry, and Drama, Michael Rosenberg.
Hunt, P. (2006). “Introduction”, In Peter Hunt (Ed.), Children’s Literature: Critical Concepts in Literary and Cultural Studies, I (1-7), London: Routledge.
Lewis, D. (2000). “The Interaction of Word and Image in Picturebooks: A Critical Survey”, In Peter Hunt (Ed.), Children’s Literature: Critical Concepts in Literary and Cultural Studies, I (294-309), London: Routledge.
McGillis, R. (2008). What Is Children’s Literature? The Hidden Adult: Defining Children’s Literature, Baltimore: Johns Hopkins UP.
Nikolajeva, M. (2010). Power, Voice and Subjectivity for Young Readers, London: Routledge.
Nodelman, P. (2000). “The Implied Viewer: Some Speculations about What Children’s Picture Books Invite Readers to Do and Be”, In International Journal of the Center for Research and Education in the Arts at University of Technology, Sydney (CREArTA 1.1 (June 2000): 23-43.
Perrine, L. (2001). Literature: Structure, Sound, and Sense, 2th ed., United State of America: Harcourt Brace Jovanovich, INC
Wilson Melissa B. (2009). “Condtructions of Childhood Found in Award-winning Children’s Literature”. A Dissertation Submitted to the Faculty of the Deoartment of Language, Reading, and Culture In Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree of Doctor of Philosophy In the Graduate College, The University of Arizona.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار