بررسی تأثیر برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت های زندگی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه مدیریت آموزشی، واحد بهبهان، دانشگاه آزاد اسلامی، بهبهان، ایران

2 استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد بهبهان، دانشگاه آزاد اسلامی، بهبهان، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی مهندسی برق، دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف از این مطالعه، اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت های زندگی دانش آموزان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس دولتی شهر بهبهان به تعداد 1409 نفر در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. با استفاده از روش نمونه‏ گیری دردسترس، ۶۰ نفر از دانش‏ آموزانی که نمره پایین‏ تری در مهارت‏ های زندگی کسب نمودند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) قرار گرفتند. در مرحله بعد گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 45 دقیقه ‏ای در معرض آموزش فلسفه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه مهارت‏ های زندگی ساعتچی و همکاران (1389) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت های زندگی (001/0P<، 073/74F=)، رشد مهارت های خودآگاهی (001/0P<، 792/49F=)، همدلی (001/0P<، 996/27F=)، مهارت مدیریت رابطه (001/0P<، 163/84F=)، مهارت ارتباطی (001/0P<، 082/45F=)، مهارت مدیریت استرس و احساسات (001/0P<، 441/46F=)، مهارت داشتن هدف (001/0P<، 492/40F=)، مهارت حل مسئله (001/0P<، 400/60F=)، مهارت تصمیم گیری (001/0P<، 571/35F=)، مهارت تفکر خلاقانه (001/0P<، 805/24F=) و مهارت تفکر نقادانه (001/0P<، 750/65F=) دانش آموزان تأثیر مثبت و معناداری داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of Philosophy for Children Curriculum on Life Skills Development in Fifth Grade Students Attending Public Elementary Schools in Behbahan

نویسندگان [English]

  • Seyed mojtaba Barani 1
  • Tahereh Bahmani 2
  • Seyyed Mohammad Amin Barani 3
1 M.A. in Educational Management, Islamic Azad University, Behbahan Branch, Behbahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of educational science, Behbahan Branch, Islamic Azad University, Iran.
3 Bsc in Electrical Engineering, Faculty of Electrical and Computer Engineering, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

This study aims to investigate the effectiveness of philosophy for children (P4C) in the development of life skills in elementary school students. The research method was semi-experimental using pre-test and post-test with control group. The statistical population involved all the fifth-grade male students in public elementary schools in the city of Behbahan, Khuzestan, Iran, in the academic year 2022-2023, whose number was1409. Using the available sampling method, 60 students who scored lower on the life skills scale were selected and randomly divided into two experimental (30 people) and control (30 people) groups. In the next step, the experimental group was taught philosophy for 12 sessions of 45 minutes. The data collection tool was Saatchi et al.’s Life Skills Scale (2010). To analyze the data, univariate and multivariate analysis of covariance methods were used. According to the results, the use of philosophy for children has a positive and significant effect on the development of life skills (P<0.001, F=74.073), self-awareness skills (P<0.001, F=49.792), empathy (001 P<0.00, F=27.996), relationship management skills (P<0.001, F=84.163), communication skills (P<0.001, F=45.082), stress management and emotional management skills (P<0.001, F=46/441), goal-setting skill (P<0.001, F=40/492), problem solving skill (F=60/400, P<0/001), decision making skill (F=35/571, P<0/001) =), creative thinking skill (P<0.001, F=24.805) and critical thinking skill (P<0.001, F=65.750) in the considered students.

Introduction

The correct education and training of children is one of the most important bases for the excellence of any society, because students are the great assets of society and the origin of society’s advancement in the future (Jaafari, Samadi and Qaedi, 2015). Therefore, among the formal educational stages before entering a university, the primary school period is a very important period in terms of its effect on the growth, upbringing and development of children’s personality, and this period has also been called the period of information, discipline, creativity and the emergence of general talents (Shahmohammadi, 2020). Students, as active members of the society, should be able to perform their multiple tasks effectively and benefit from life skills in which all the elements are formulated correctly (Karimi Firouzjaei, 2017). However, despite the profound cultural changes in lifestyles, many students lack the necessary skills to face life issues. Life skills are based on the principle that children and adolescents have the right to be empowered and should be able to defend themselves and their interests against life’s challenges, and can also provide the context for adaptation and useful behavior as well as a positive and cheerful life for themselves and for others. Philosophy for children is a golden key that can help the development of the most important inner aspect of a child, which is thinking (Gandomani et al., 2011). According to Lipmann, the main goal of the program is teaching philosophical thinking to children in order to help children learn how to think (Hines, 2015: 13). In general, it should be noted that teaching philosophy as an appropriate method for the all-round development of a child has been in the focus of attention of educational thinkers for several decades, and with the help of the life skills training program, critical and creative citizens can be raised. This requires thinking and judgment, which in turn will be possible from teaching philosophy.

Research methods and tools

The research method was semi-experimental using pre-test and post-test with control group. The statistical population consisted of all the 1409 fifth-grade male students in public elementary schools in the city of Behbahan, Khuzestan, Iran, in the academic year 2022-2023. Using the available sampling method, 60 students who scored lower on the life skills scale were selected and randomly divided into two experimental (30 people) and control (30 people) groups. In the next step, the experimental group was taught philosophy for 12 sessions of 45 minutes by the method of reading stories using the book Life Skills Training by Refaghat-Khajeh (2020) including 20 stories from the classic books of Iran. The data collection tool was Saatchi et al.’s Life Skills Scale (2010).This inventory has 40 items and measures 10 dimensions of life skills.
To analyze the data, in addition to descriptive indices, univariate analysis of covariance (ANCOVA) and multivariate analysis of covariance (MANCOVA) tests were used. Analysis of research data was done using Spss software, version 26.
 

Findings

The results showed that the use of philosophy for children program has a positive and significant effect on the development of life skills (P<0.001, F=74.073), self-awareness skills (P<0.001, F=49.792), empathy (001 P<0.00, F=27.996), relationship management skills (P<0.001, F=84.163), communication skills (P<0.001, F=45.082), stress management and emotional management skills (P<0.001, F=46/441), goal-setting skill (P<0.001, F=40/492), problem solving skill (F=60/400, P<0/001), decision making skill (F=35/571, P<0/001) =), creative thinking skill (P<0.001, F=24.805) and critical thinking skill (P<0.001, F=65.750) in the considered students.

Results and Discussion

The results of this research are consistent with the results of Harandi et al. (2022), Shahmohammadi (2021), Karadag and Demirtash (2018), and Greenberg (2017), regarding the effectiveness of teaching philosophy to children on improving life skills and their components.
Concerning the effect of teaching philosophy on the development of students’ life skills, it can be said that philosophy is the first step and the most fundamental measure for children to gradually get rid of mental laziness and helps to improve thinking in children, so that the children can predict and realize successful relationships and organize and direct their lives in this way. Therefore, in addition to the necessity of philosophy for children, philosophy education and philosophizing are needed for all levels (Naji, 2011). The students participating in the philosophy education program, by discussing their beliefs and thoughts, have gained a clearer view of their abilities, feelings and capabilities.
The stories whose heroes and anti-heroes are animals, in an indirect way through visual expression and space creation, introduce children to the parallel and overlapping realms of ‘reality and imagination’ in order to open their psychological knots and show them the dimensions of their existence. Children fearlessly rediscover their characteristics in these fictional creatures. As such, children are helped to develop their self-concept, experience and integration into the surrounding culture. On the other hand, by awakening the child’s inner forces and indirectly informing him/her of obstacles and contradictions as well as their possibilities and talents, it helps children to attain deep thinking and do inquiry about life problems and values from a humanity perspective, in such a way that children can adjust their thoughts in order to achieve a valuable goal (i.e., getting closer to the truth) and approach life issues critically and creatively, and hence they can solve their life problems better and more effectively. When education is presented in the form of intellectual-philosophical stories (for example, the story of the predatory lion and the clever rabbit in Kalileh and Damneh and the alert child in Sandbadnameh), students can express the storyline and define the problems using their real-life experience and mental abilities and deep understanding in difficult situations and in facing problems. Accordingly, the students can realize and formulate problems, find many possible solutions, evaluate them and decide on the best and most effective one based on the decision-making process, while considering the consequences of each of these solutions. In this context, they learned how to act in a correct way and solve problems.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophy for children (P4C)
  • life skills
  • elementary school students
کتاب‏نامه
اسمعیل­زاده، تیمور؛ کرمی، آزادالله و موسوی، فرانک (1397). اثربخشی چندرسانه­ای فلسفه برای کودک (P4C) بر حل مسئله دانش­آموزان پایه ششم ابتدایی. مجله فناوری آموزش. جلد 12، شماره 4، ص 329-338.
براهویی، بهزاد؛ عارفی، محبوبه و محمدی چابکی، رضا (1395). مهارت­های زندگی در برنامه درسی مقطع دبستان: ضرورت و بایست­ها، اولین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم.
بشارتی، فاطمه (1395). تأثیر آموزش مهارت­های زندگی بر مهارت­های اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر مرودشت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرودشت.
جعفری، زهره؛ صمدی، پروین و قائدی، یحیی (۱۳۹۴). بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری کودکان دوره پیش دبستانی، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی، شماره۱۷، ص 41-49.
جوادی­پور، محمد.، عزیزی، پروین و نورورزاده، رضا (1393). میزان تحقق اهداف مهارت­های زندگی در دانش­آموزان دوره ابتدایی، پژوهش­های آموزش و یادگیری، 21 (4)، 113-128.
خنیفر، حسین و پورحسینی، مژده (۱۳۹۱). مهارت­های زندگی، تهران: انتشارات هاجر.
داوری، محمدعلی (۱۳۹۹). اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر اختلال یادگیری از نوع خواندن در دانش‏آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری خواندن شهر تهران؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
رضایی، هما؛ شفیع­آبادی،عبداله؛ قائدی، یحیی؛ دلاوری، علی و اسمعیلی، معصومه (۱۳۹۳). بررسی اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به شیوه اجماع پژوهی در افزایش هوش هیجانی دختران، فصلنامه روانشناسی رشد. (۹)۳۰، ص ۴۳-۶۷.
رفاقت‏خواجه. ابراهیم (1400). آموزش مهارت‌های زندگی با استفاده از قصه‌های کهن ایرانی ویژه کودکان و نوجوانان. انتشارات ارجمند.
رهدار، انسیه (۱۳۹۶). بررسی تاثیر آموزش فلسفه به کودکان در خودکارآمدی- خوش بینی- شادی و تفکرانتقادی؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد، سیستان و بلوچستان. علوم تربیتی.
ساعتچی، محمود؛ کامکاری، کامبیز و عسکریان، مهناز (1389). آزمون­های روانشناختی. تهران: نشر ویرایش.
سجادیان جاغرق، نرگس؛ قائدی، یحیی و امیری، معصومه. (۱۳۹۴). طراحی برنامه درسی آموزش فلسفه به کودکان ایرانی پایه اول ابتدایی. فصلنامه پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، (1)، ص 65-80.
سرمدی، محمدرضا؛ رضایی، مهدیه و روحانی­فر، احمد (۱۳۹۸). تاثیر آموزش فلسفه به کودکان بر داشتن حساسیت محیط زیستی دانش­آموزان پایه هفتم. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی، 10 (1)، ص 1-17.
شاویسی زاده، سعید؛ سلیمی، مستانه و سلیمی، لیلا (۱۳۹۸). تأثیر اجرای برنامه فلسفی برای کودکان بر درک اجتماعی و ارتباطات اجتماعی در دانش­آموزان. مجله پیشرفت­های نوین در روانشناسی- علوم تربیتی و آموزش و پرورش، سال دوم، شماره ۱۵، ص 132- 146.
شاه محمدی، نیره (۱۳۹۹). بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر تفکر انتقادی دانش­آموزان ششم. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، سال۱۱، شماره اول، ص 95-116.
طالعی، سهیل (۱۳۹۱). تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت­های بنیادی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.
طباطبایی، زهرا و موسوی، مرضیه (1390). تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرسشگری و تفکر انتقادی دختران مقطع ابتدایی ایران. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، 2(3)، 73-90.
عابدینی نظری، مرتضی (۱۳۹۵). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر اعتماد به نفس و تفکرانتقادی دانش­آموزان پسر دوره اول متوسطه تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد-تهران مرکزی.
عبدالقادر، عثمان­عزیز (۱۳۹۸). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر افزایش درک هیجانات و کفایت اجتماعی کودکان دبستانی؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی.
عیسی‏مراد، ابوالقاسم؛ نفر، زهرا و فاطمی، فاطمه‏السادات (1398). اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر همدلی و حل مسئله اجتماعی دانش‏آموزان پنجم ابتدایی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، دوره 9، شماره 36، ص 117-134.
فتحی، لیلا؛ قدسی، احقر و نادری، عزت‏اله (1398). تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان (P4C) به روش پژوهش مشارکتی بر روابط میان- فردی دانش­آموزان. نشریه تعیلم و تریبت، دوره 35، شماره 4، پیاپی (140) ص 51-64.
فیشر، رابرت (۱۳۸۵). آموزش یادگیری به کودکان، ترجمه فروغ کیان زاده. چاپ اول. تهران-انتشارات رسش.
قائدی، یحیی. (1394). بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان در پرورش روحیه پژوهشگری، مجله پژوهش در برنامه‏ریزی درسی، شماره 44، ص 41-49.
کریمی فیروزجایی، عالیه (۱۳۹۶). آسیب­شناسی برنامه درسی مهارت­های زندگی از منظر معلمان ابتدایی بابل، پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مازندران.
کنعانی هرندی، ستاره؛ نوریان، محمد؛ نوروزی، داریوش و عبایی کوپایی، محمد (1400). تأثیر برنامه درسی فلسفه برای کودکان بر رشد خلاقیت دانش‏آموزان. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، دوره 12، شماره 1، ص 203-230.
گندمانی، محمدیاسین؛ شقاقی، فرهاد و میبدی، سارا (۱۳۹۰). اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به دانش­آموزان دختر بر عزت نفس و توانایی حل مسئله در آن­ها، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال پنجم، شماره 2، ص 66-83.
لیپمن، متیو (۱۳۸۸). فلسفه برای کودکان و نوجوانان رویکردی جدید در فلسفه تعلیم و تربیت.ترجمه سعیدناجی، فصلنامه فرهنگ، شماره۱، ص 151-175.
محمدی، فرزانه؛ کرامتی، هادی؛ فرزاد، ولی‏الله و عرب‏زاده، مهدی (1398). بررسی اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان در پرورش خلاقیت کودکان پیش دبستانی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، شماره 1، 231-236.
مردآزادبهی، الناز؛ یارقلی، بهبود و پیری، موسی؛ (۱۳۹۹). اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان به روش اجماع پژوهی بر اضطراب تحصیلی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، سال 11، شماره 2، ص 231-255.
مرعشی، منصور (۱۳۸۸). پویایی­های اجتماع پژوهی در برنامه آموزش فلسفه به کودکان. مجله فرهنگ، سال 22، شماره 1، ص 109-149.
ناجی، سعید (۱۳۹۰). فلسفه برای کودکان و تحول در نظام آموزش و پرورش. اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 51، ص 4-8.
هدایتی، مهرنوش (۱۳۹۳).کودکان متفکر، روابط میان فردی مؤثر. دو فصلنامه علمی- پژوهشی تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی کشور،۱، ص ۱۴۵-۱۲۵.
 
Bova, C., Burtwick, N.T., & Quinones, M (2008). Improving womens adjustment to HIV infection: results of the positive life skills workshop project. Journal of  the Association of Nurses in AIDs care;19(1):58-65. doi: 10.1016/j.jana.2007.10.003.
Gilak, M (2017). Life skills training. Journal of Peivand, 25 (318): 36-42.
Greenberg, M. T., Domitrovich, C. E., Weissberg, R. P., & Durlak, J. A (2017). Social and emotional learning as a public health approach to education. The future of children, 13-32.
Glazer, J & Giorgis, C (2005). Literature for young children. 5 th ed.Ohio:pearson Merril Prentice Hall.
Goudas M, Dermitzaki I, leondari A, Danish S, (2016), The effectivenees of teaching a life skills program in a physical education contex, European Journal of Psychology of Education,4:429-438.
Haynes, J (2015). Children as philosophers. Londons:Routledge Falmer.
Hobbs, A (2018). Philosophy and the Good Life.” Journal of Philosophy in Schools 5, no. 1: 20– 37.
Karadag, F & Yıldız Demirta, V. (2018). The Effectiveness of The Philosophy with Children Curriculum on Critical Thinking Skills of Pre-School Children.Education and Science 2018, Early Release, 1-22. DOI: 10.15390/EB.2018.7268.
Leng, L.; GAO, Z (2020) "The Development and Contextualization ofPhilosophy for Children in Mainland China: Based on Three ModelSchools’ Practice".Teaching Philosophy. doi/10.5840/teachphil 202082124.
Lipman, M (2003). Thinking in Education. Cambridge:Cambridge university.
Murris, K (2016). The Philosophy for Children curriculum: Resisting ‘teacher proof’ texts and the formation of the ideal philosopher child. Studies in Philosophy and Education, 35(1), 63-78.
Worley. P ( 2016). Philosophy and children. Philosophers' magazine.(72): 119-120.