رابطۀ سبک رفتار رهبری معلم با خلاقیت دانش‌آموزان مدارس راهنمایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ سبک رفتار رهبری معلم با خلاقیت دانش‌آموزان راهنمایی شهر مرند و روش پژوهش از نوع هم‌بستگی بود. جامعۀ آماری شامل همة دانش‌آموزان راهنمایی شهر مرند بود و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبی تعداد 341 نفر به عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند. ابزارهای جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامۀ سبک رفتار رهبری باردنز و متزکاس (1974) و پرسش‌نامۀ خلاقیت عابدی (1372) بودند. پایایی این پرسش‌نامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به ترتیب 74/0 و 85/0 بود که قابل قبول است. نتایج حاکی از آن است که بین سبک رفتار رهبری وظیفه‌مدار و خلاقیت رابطۀ معنا‌دار منفی، بین سبک رفتار رهبری رابطه‌مدار و خلاقیت رابطۀ معنا‌دار مثبت و بین سبک رفتار رهبری تلفیقی و خلاقیت رابطۀ معنا‌دار مثبت برقرار است. هم‌چنین، در این پژوهش بین خلاقیت دانش‌آموزان دختر و پسر نیز تفاوت معناداری بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Teachers’ Leadership Style and Students Creativity in Guidance Schools

نویسنده [English]

  • Akbar Soleimannezhad
چکیده [English]

The purpose of this study is to examine the relationship between teacher leadership style and creativity of guidance school students in Marand. The method of this study is descriptive regarding the correlation. The sample population of this study is 341 students selected by using stratified random sampling among 3009 students, using Morgan table. The data is collected using questionnaire of Burdens & Metzcus leadership style (1974) and Abedi creativity questionnaire (1993). The validity of these questionnaires were 0.74 and 0.85, which is acceptable and meaningful. Research findings show that: there is an inverse correlation between Task-oriented leadership style of teacher and students' creativity. There is a correlation between relationship-behavior leadership style and creativity. There is a correlation between fusion leadership style and creativity. There is a significant difference between boys and girls considering their creativity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Leadership style
  • Task-oriented leadership style
  • Fusion leadership style
  • creativity
امیری، شعله و سمانه اسعدی (1386). «روند تحولی خلاقیت در کودکان»، تازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های علوم شناختی، ش 4.
پورکریمی، جواد (1377). «تحقیق رابطۀ انگیزش پیش‌رفت با سبک رهبری مدیران مدارس ابتدایی شهر تهران»، فصل‌نامۀ اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نوین تربیتی، ش 3.
حسینی، افضل السادات (1386). «بررسی تأثیر برنامۀ آموزش خلاقیت معلمان بر خلاقیت پیش‌رفت تحصیلی خودپندارۀ دانش‌آموزان»، فصل‌نامۀ نوآوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آموزشی، ش 23.
راگ، ادوارد کنراد (1382). مدیریت کلاس در دبستان، ترجمۀ علیرضا کیامنش و کامران گنجی، تهران: رشد.
زالی، رسول (1390). «هنجاریابی پرسش‌نامۀ سبک‌های رهبری رفتار معلم در دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی شهر تبریز»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند.
شریفی، علی‌اکبر و رقیه داوری (1388). «مقایسۀ تأثیر سه روش پرورش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش‌آموزان پایۀ دوم راهنمایی»، مجلۀ روان‌پزشکی و روا‌‌ن‌شناسی بالینی ایران، ش 1.
شکور، مهسا و دیگران (1388). «سبک رهبری و رهبری اثربخش در مدیران سطوح میانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان»، مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ش 9.
عسگری، فاطمه (1390). «بررسی رابطۀ سبک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تفکر و خلاقیت با پیش‌رفت تحصیلی در دانش‌آموزان شهرستان جلفا»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرند.
غفوری، فرزاد و دیگران (1388). «ارتباط بین سبک رهبری مدیران با خلاقیت معلمان تربیت بدنی»، فصل‌نامۀ مدیریت ورزشی، ش 2.
فیضی، مهدی (1388). «بررسی تأثیر سبک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مدیریت مشارکتی و سنتی بر خلاقیت دبیران دبیرستان‌های شهر کرمانشاه»، فصل‌نامۀ اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تازه در علوم تربیتی، ش 1.
قدرتی، مهدی و دیگران (1390). «تبیین خلاقیت دانش‌آموزان تیزهوش بر مبنای هوش، سن و رضامندی زناشویی والدین آنان»، فصل‌نامۀ روان‌شناسی افراد استثنایی، ش 3.
کاظمی، یحیی و نرگس جعفری (1387). «بازدارنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خلاقیت دانش‌آموزان»، فصل‌نامۀ اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نوین تربیتی، ش 1 و 2.
کریمی، علی (1379). «بررسی رابطۀ بین خلاقیت با اضطراب جنسیت پیش‌رفت تحصیلی و منزلت اجتماعی گروهی از دانش‌آموزان مقطع سوم راهنمایی شهرستان شیراز»، پایان‌نامۀ دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز.
کهن، زهرا و علی‌رضا عصار (1389). «بررسی تأثیر آموزش خلاقیت به معلمان بر خلاقیت دانش‌آموزان پایۀ اول ابتدایی استان خراسان»، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، ش 2.
لطف‌‌آبادی، حسین (1384). روان‌شناسی تربیتی، تهران: سمت.
مشایخ، پری‌جان و ام‌البنین برزیده (1389). «بررسی تأثیر سبک رفتار رهبری معلم بر خلاقیت دانش‌آموزان ابتدایی شهرستان کازرون»، فصل‌نامۀ اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تازه در علوم تربیتی، ش 1.
وکیلی، نجمه و علی امینی (1389). «بررسی موانع آموزشی شکوفایی خلاقیت دانش‌آموزان دورۀ ابتدایی از دیدگاه معلمان ابتدایی آموزش و پرورش منطقۀ هلیلان در استان ایلام»، فصل‌نامۀ علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، ش 4.
هرسی، پ. و ک. بلانچارد (1385). مدیریت رفتار سازمانی، ترجمۀ علی علاقه‌بند، تهران: سپهر.
 
Afshari, M., S. et al., (2013). ‘Developing students' creativity’, Life Science Journal, 10 (3).
Al_Karasneh, S. M. and JubraSaleh, A. M. (2010). ‘Islamic perspective of creativity: A model for teachers of social studies as leaders’, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2.
Amabile, T. M. et al., (2004). ‘Leaders behaviours and the work environment for creativity: Perceived leader support’, The Leadership Quarterly, 15.
Asgari, M. H. (2013). ‘Relationship between management styles and teachers' creativity in west Mazandaran province high schools, Iran’, International research Journal of Applied and Basic sciences, 4 (4).
Aydin, A and Y. Sarier (2013). ‘The effect of school principals' leadership styles on the teachers' Organizational commitment and job satisfaction’, Educational sciences: Theory and Practice, 13 (2).
Bosiok, D., D. Sad and D. Serbia (2013). ‘Leadership styles and creativity’, Online Journal of Applied Knowledge Management, 1 (2).
Gagne, R. M. (1985). The conditions of learning and theory of instruction, New York: Holt, Rinehart and Winston.
Gardner, H. (1993). Creating mids: Ananatomy of creativity seen througy the lives of Freud, Einstein, Picasso, Stravinsky, Elliot, Graham, and Gandhi, New York: Basic Books.
Ijaz, A. T and H. B Intzar (2013). ‘Leadership styles and Practices and their Impact on school administration: A case of primary schools from Punjab, Pakistan’, Life science Journal, 10 (9).
Kuan Chen, T (2013). ‘Leadership recipes for promoting students' creativity’, International Journal of Humanities and Social science, 3 (5).
Mait sigilai, R (2013). ‘A review of issues on the importance of head teacher's management to academic excellence in public primary schools in Kenya’, International journal of Advanced Research, 1 (3).
Ognyinka, E. K and R. C. Adedoyin (2013). ‘Leadership styles and work effectiveness of school principals in ekiti state: case study of sdo-ekiti local government area’, Developing Country Studies, 3 (3).
Piaw, C (2000). ‘Learning style and thinking style, creative thinking and critical thinking abilities of Malaysia male and females students’, The International  Journal of  Learning, 8.
Santrock, J. W. (2008). Educational psychology, New York: Mcgraw-Hill.
Sternberg, R. (2008). Cognitive psychology, New York: Cambridge University Press.
Sternberg, R. j. (1999). Handbook of creativity, New York: Cambridge University Press.
Yazdanpanah, M. G. Soleimani and H. Meskin (2013). ‘Leadership styles of school principals in Mazandaran province and its related compound creativity physical education reachers’, International Journal of sport studies, 3 (4).
Yildrim A. and I. Bastug (2010). ‘Teachers view about ethical leadership behaviours of primary school directors’, Procedia of Social and Behavioral Sciences, 2.