حلقۀ کندوکاو و قابلیتهای آن در آموزش ماهیت علم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه علم، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

چکیده

هدف نوشتة حاضر این است که نشان دهد حلقۀ کندوکاو، به عنوان عنصر بنیادی برنامة فلسفه برای کودک، بستر مناسبی برای درک ماهیت علم، به عنوان یکی از مقولات اصلی‌ای که رویکردهای نوین آموزش علم بر آن تأکید دارند، فراهم می‌آورد. به این منظور، پس از طرح رویکرد زمینه‌گرا به آموزش علوم و شرح انتظاراتی که از یک کلاس روزآمد علوم می‌رود، به معرفی چیستی ماهیت علم و مؤلفه‌های آن. پرداخته می شود. در ادامه، پس از معرفی دیدگاه «استاندارد» به ماهیت علم و مؤلفه‌های آن، نقدهای وارد بر این رویکرد و مزایای رویکردی بدیل، یعنی رویکرد مبتنی بر شباهت خانوادگی، بیان شده و سپس نشان داده خواهد شد که چگونه با یاری گرفتن از ویژگی‌های خاص حلقۀ کندوکاو علمی در چارچوب رویکرد شباهت خانوادگی دانش‌آموزان می توانند  به درک صحیح‌تری از علم و ماهیت آن دست یابند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
چکیده [English]

.

1)      پایا، علی،1386، «ترویج علم در جامعه، یک ارزیابی فلسفی»، سیاست علم و فناوری، 1387، جلد اول
2)      شهرتاش، فرزانه و همکاران،1385، مبانی نظری و مهارت‌های آموزش علوم، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش
3)       سعیدی، مریم،1390، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، بررسی دیدگاه‌های دانش‌آموزان و معلمان علوم راهنمایی از علم و ماهیت آن. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
4)      رجبی فروتن، حسین، 1391، «عمومی‌سازی علم: تاریخچه، الگوها و رویکردها» در شیخ‌رضائی، حسین، علم، جامعه، اخلاق: جستارهایی در ابعاد اجتماعی و اخلاقی علم، انتشارات مینوی خرد،
5)      شیخ‌رضائی، حسین.1394، علم‌ورزی در حلقة کندوکاو. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6)      مرعشی، سید منصور و قائدی، یحیی،1394. مبانی و کارکردهای حلقۀ کندوکاو، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
7)      گلوور، دیوید و همکاران، جامعه‌شناسی معرفت و علم. ترجمۀ شاپور بهیان و همکاران، انتشارات سمت:1383 
8)      ناجی، سعید، کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان، گفتگو با پیشگامان، جلد1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1387
9)       ویتگنشتاین، لودویگ، پژوهش‌های فلسفی، ترجمۀ فریدون فاطمی، نشر مرکز، چاپ پنجم، 1389
 
1) AAAS. (1989). Science for all Americans . Washington, DC: American Association for the Advancement of Science
2) Erduran. S, Dagher. Z. R, 2014. Family Resemblance Approach to characterizing science, In Reconceptualizing the Nature of Science for Science, 19-39
3) Irzik, G., & Nola, R. (2011a). A family resemblance approach to the nature of science, Science & Education, 20, 591–607
4) Khishfe, R., & Abd-El-Khalick, F. (2002). The influence of explicit reflective versus implicit inquiry-oriented instruction on sixth graders’ views of nature of science, Journal of Research in Science Teaching, 39, 551–578.
5) Lederman, N. (2007). Nature of science: Past, present, future. In S. Abell & N. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 831–879). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
6) Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F. S., Bell, R. L., & Schwartz, R. S. (2002). Views of nature of science questionnaire: Toward valid and meaningful assessment of learners’ conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(6), 497–521.
7) Lederman, N. G., and Lederman, s. j. (2004). Revising instruction to teach nature of science,the  Science Teacher, 71(9), 36–39.
8) Lipman, Matthew (2003). Thinking in Education, New York: Cambridge University Press
9) Matthews, M. R. (1994). Science teaching: the role of history and philosophy of science.
London & New York: Routledge.
10) Matthews, M. (2000). Foreword and introduction. In the nature of science in science education: rationals and strategies. Ed by William F. McComas.London: Kluwer academic publishers.
11) Matthews, M. R. (2012).Changing The Focus: Nature of Sience (NOS) to Features of Science(FOS) In Advances in Nature of Science Research, Foreword by Richard K. Coll
12) McComas, W. F, Michael. P. C & Almazroa.H,. (1998). The Role And Character of The Nature of Science in Science Education. In McComas, W. (Ed.), The nature of science in science education: Rationales and strategies (pp. 3–40). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer
13) Sprod, T. (2011).Discussion in Science: Promoting Conceptual Understanding in The Middle School Years, Acer Press.
14) Popper, k. (2005).The Logic of Scientific Discovery.London, Routledge