بررسی و مقایسة شیوة آموزش تفکر نزد فرید‌الدین عطار و متیو لیپمن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که، «آموزش تفکر» و شیوة آموزش دوسویه در میان بزرگان فرهنگ‌ساز ایرانی مغفول بوده است یا نظایری دارد؟ با بررسی‌‌‌ شیوة‌‌‌ گفت‌و‌گوی دوسویة‌‌‌ فریدالدین عطار در منطق‌‌الطیر و مقایسة آن با مؤلفه‌‌های «آموزش تفکر» متیو لیپمن، مشاهده شد که شیوة‌‌‌ آموزشی عطار در قرن هفتم به شیوة‌‌‌ آموزشی متیو لیپمن در قرن حاضر بسیار نزدیک است. این مقایسه با تسامح از تعریف کودک در دیدگاه روان‌‌شناسان، که غالباً بین یک تا دوازده سال است، انجام شده است. کودک از دیدگاه عارفان انسانی خام و مبتدی است و این تعریف، نزدیک به تعریف «کودک، کودک است» در P4C‌‌ است. همان‌طور که دیدگاه عطار و لیپمن در موضوع آموزش (فلسفه) و هدف آموزش (ارتقای تفکر و اتخاذ تصمیم آزادانه برای خود) شبیه به هم است در شیوة‌‌‌ آموزش آن‌ها نیز شباهت زیادی دیده می‌‌شود. هر دو از قصه و گفت‌و‌گو در شیوة‌‌‌ آموزش خود بهره برده‌اند و در روش هر دو، تعلیم تفکر و فلسفه موجب تغییر رفتار می‌‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on Teaching Thinking from Two Perspectives: Farid ud-Din Attar and Mathew Lipman

نویسنده [English]

  • Mahin Panahi
چکیده [English]

The present study was an attempt to investigate whether the Iranian influential scholars who cultivated the culture of the country have practiced teaching thinking through dialogic technique or have overlooked it. By comparing Farid ud-Din Attar’s dialogic style in Mantiqu 't-Tayr, (The Conference of the Birds) with Mathew Lipman’s teaching thinking components, it was perceived that Attar’s teaching technique in the seventh century was very close to that of Lipman’s. It is worth mentioning that the definition of child in the universal convention which asserts that a child is a human less than 18 years of age was adopted in this comparative study; however, from mystics’ perspective, a child  is defined as an immature and inexperienced person, the definition which is closer to that of the p4c child.  Attar and Lipman, as the study signified, not only shared ideas about teaching (philosophy) and its objectives (enhancing thinking ability and free decision making), but also had common preferences for teaching styles; they both used story and dialogue as techniques in teaching. Additionally, the study revealed that teaching thinking and philosophy could result in change of behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dialogic teaching
  • Farid al-Din Attar
  • Mathew Lipman
  • teaching thinking
پورنامداریان، تقی (1364). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.
خبرنامة دومین همایش جهانی حکمت متعالیه و ملاصدرا، 1383، ش 4.
سلاجقه، پروین (1385). از این باغ شرقی: نظریه‌های نقد شعر کودک و نوجوان، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
شعاری‌‌‌نژاد، علی‌اکبر (1367). روان‌شناسی رشد، تهران: اطلاعات.
شفیع‌‌‌آبادی، عبدالله (1366). مبانی روان‌شناسی رشد، تهران: تابش.
طاهباز، سیروس (1356). «قدیم‌ترین شعر برای کودکان»، فصلنامة کانون، دورة دوم، ش 403.
عطار نیشابوری (1383). منطق الطیر، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
کرین، ویلیام (1367). پیشگامان روان‌شناسی رشد، ترجمة‌‌‌ فربد فدایی، تهران: اطلاعات.
گینات، هایم (1372). روان‌شناسی بلوغ، ترجمة مهدی قراچه‌‌‌داغی، تهران: خاتون.
مایرز، چت (1383). آموزش تفکر انتقادی، ترجمة خدایار ابیلی، تهران: سمت.
مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد بن الحسین (1363). مثنوی، تصحیح رینولد. ا. نیکلسون، به‌اهتمام نصرالله پور‌جوادی، تهران: امیرکبیر.
ناجی، سعید (1387). کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان، گفتگو با پیشگامان انقلابی نو در تعلیم و تربیت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نقیب‌زاده، میر‌عبدالحسین (1365). نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش، تهران: طهوری.
همشهری (30/11/1386). علی‌اصغر محمدی، س 19، ش 4494.
 
Lipman, Matthew (1993). "Philosophy for Children, and Critical Thinking", in Matthew Lipman (ed.), Thinking Children and Education, USA: Kendall /Hunt Publishing Company.
Lipman, Matthew (1992). "On Writing a Philosophical Novel", in Ann Margaret Sharp & Ronald F. Reed (eds.), Studies in Philosophy for Children, Philadelphia: Temple University Press.
Splitter, Laurence (1993). "Philosophy for Children an Important Curriculum, Innovation", in Matthew Lipman (ed.), Thinking Children and Education, USA: Kendall / Hunt.
www.mehrnews.com /2003
www.montclair.edu/2001
www.P4C.ir.2012