تحلیل مفهوم خداشناسی در داستان‌های کلر ژوبرت با تأکید برآموزش مفاهیم دینی به کودکان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار. گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران

چکیده

این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، به دنبال تحلیلِ مفهوم خداشناسی از جنبه­های ساختاری و محتوایی در آثار داستانی کلرژوبرت است. خداشناسی، یکی از اصول اساسی مکتب اسلام و از مهمترین مسائل زیربنایی زندگی معنوی و دینی انسان­هاست و اگر توحید و خداشناسی، مطابق شناخت و ادراک کودکان به دور از تقلید و تحمیل در ادبیات داستانی بیان شودادراک اصول اساسی دیگر مانند نبوّت و معاد به راحتی برای کودکان میسّر می­گردد.این نویسندة مسلمان، در تبیین مفهوم خدا و خداشناسی اسلامی با آگاهی دقیق از ظرفیّت روح و روان و زبان کودکان و فهم کودکانة آنان و دشواری انتقال مفهوم خدا برای گروه سنّی ب و ج، از روش­های غیر مستقیم­گویی و مثال­های ملموس و عینی استفاده نموده است واز طریق هنر داستان­نویسی و به زبانی روان و شیوا و با جملاتی کوتاه و قابل فهم و تصاویری شاد و جذّاب و الهام گرفتن از آیات و روایات و از طریق محسوسات و پدیده­های آفرینشو با کنار هم گذاشتن شخصیّت­های انسانی و حیوانی به نحوی شایسته به پرسش­های کودکان در خصوص مفهوم خداشناسی پاسخ داده و حسّ خداپرستی را در آنان برانگیخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Concept of Theology in Claire Joubert’s Stories with a Focus on Teaching Religious Concepts to Children

نویسنده [English]

  • Tavagh galdi Golshahi
Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present study, using a descriptive-analytical method, aimed to analyze the concept of theology in the fiction works of Claire Joubert in terms of structural and content-related aspects. Theology is one of the basic principles of Islamic teachings and one of the most important issues in people’s religious and spiritual lives. If monotheism and theology are presented to children in accordance with their cognition and perception, and away from imitation and imposition, children can easily understand other basic principles such as prophethood and resurrection. In explaining the concept of God and Islamic theology to the age groups B and C, this Muslim writer delicately uses indirect methods with tangible examples to convey the concept of God. Using the art of fiction, a simple language, short and understandable sentences, happy and attractive images, Quranic verses and narratives, tangible phenomena of creation, and making use of human and animal characters in her works, the writer appropriately answers children’s questions concerning theology and evokes a sense of theism in them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theology
  • Teaching Religious Concepts
  • Children
  • Claire Joubert
قرآن کریم(1387)، ترجمة مهدی الهی قمشه­ای، تهران:انتشارات پیری.
نهج البلاغه(1385)، ترجمة محمد دشتی، چاپ دوّم، تهران: انتشارات پیام عدالت.
امیدعلی، حجّت الله و اسکندری، علی(1397)، «راه­های تعلیم خداشناسی به کودکان در شعر کودک»، دو فصلنامة علمی – پژوهشیتربیت اسلامی، س 13، ش 26.
بیگدلی، الیاس و الهی، طاهره(1394)، «نقش قصّه در آموزش مفاهیم دینی»، ماهنامة علمی- ترویجی معرفت، ش 209.
جمشیدی سیانکی، مریم و دیگران(1395)، «مداخلات ویژه سوگ برای کمک به کودکان داغدیده»، ماهنامة علمیرویش روانشناسی، س 5، ش 1، شماره پیاپی 14.
حجوانی، مهدی(1378)، «سرانجام بچه­ها خدا را برمی‌گردانند»، پژوهشنامة ادبیّات کودک و نوجوان،  ش 18.
حرّ عاملی، محمّد بن حسن(بی­تا)، وسائل الشّیعه، جلد 15، بیروت: دار احیاء التّراث العربی.
خوانسارى، جمال الدین محمد بن آقا حسین (1346)،شرح غررالحکم ، ج 5، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دادستان، پریرخ و دیگران(1389)، «قصّه­گویی و تحوّل مفهوم خدا در کودکان ایرانی و لبنانی»، فصلنامة علمی – پژوهشیروانشناسی تحوّلی روانشناسان ایرانی، ش 24.
دانشمند،مرتضی(1389)، «آیا ادبیات دینی کودکان تنها ادبیات تعلیمی و موعظه است»،روشنان (نشریة تخصصی ادبیّات کودک ونوجوان)، دفتر دهم.
داوودی، محمّد(1380)، سیرة تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، ج 2، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
رسول زاده طباطبایی، کاظم و دیگران(1386)،«بررسی قدرت پیش‌بینی­کنندگی خصوصیّات دموکراتیک و ادراک کودکان دبستانی از ویژگی­های والدین بر ادراک آنان از مفهوم خدا»، فصلنامة علمی- پژوهشیمطالعات روانشناختی دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه الزهرا(س)، دوره 3، ش 4.
زنجانبر، امیرحسین و زارع، حسین(1399). «بازنمایی فرایندهای شناختی در قصّة «خاله سوسکه»: بر پایة تحلیل گفتمان»، دوفصلنامة علمی- پژوهشی تفکّر و کودک، س 11، ش 1.
ژوبرت، کلر(1389)، «بررسی ادبیات تخیّلی داستانی و قابلیّت تبیین مفهوم خدا»، روشنان (نشریة تخصصی کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان)، دفتر دهم.
ژوبرت، کلر (1388)،خداحافظ راکون پیر، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ژوبرت، کلر (1384)،در جست و جوی خدا، تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سرامی، قدمعلی (1380)، پنج مقاله دربارة ادبیات کودک،چاپ اول، تهران: انتشارات ترفند.
سعدی، مصلح بن عبدالله (1386)، کلّیّات سعدی، بر اساس تصحیح محمد علی فروغی، چاپ اوّل، مشهد: به­نشر.
سیف، سوسن و دیگران (1375)، روانشناسی رشد(1)، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
شکرالله­زاده، سودابه. خوشبخت، فریبا (1391). «بررسی راه‌های خداشناسی در کتاب‌های شعر کودک و نوجوان انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال­های 1376 تا 1387»،دو فصلنامة علمی – پژوهشیتربیت اسلامی، دورة 7، ش 15.
شیروانی، علی (1376)، سرشت انسان، پژوهشی در خداشناسی فطری، قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
صدیقی، مصطفی(1392). کودک، داستان کودک و مواجهه با مفهوم مرگ، تحلیل داستان «ساداکو و هزار دُرنای کاغذی» برپایة نظریّة کوبلرراس، دوفصلنامة علمی- پژوهشی تفکّر و کودک، س 4، ش 2.
عشوری، مریم و ماهروزاده، طیبه (1396)، «راهکارهای آموزش مفهوم مرگ به کودکان با تکیه بر قرآن و روایات اسلامی»، ماهنامة علمی- ترویجی معرفت، س 26، ش 237.
فیض کاشانی، ملّا محسن(1383ه.ق)،المحجّة البیضاء فی تهذیب الأحیاء، جلد 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی قم وابسته به جامعه مدرّسین.
قائم­دوست، پونه و سلامی، مسعود(1398)، «سیر تطوّر ادبیات کودک در ایران بر اساس چهار عامل دین و اخلاق و بی­عدالتی، نظام تربیتی اسلامی و رؤیا و ماوراء الطّبیعه»، ماهنامة علمی - پژوهشی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی(بهار ادب)، ش 44.
کاشفی خوانساری، سید علی(1390)،تاریخ ادبیات دینی کودک و نوجوان، چاپ سوّم، تهران: انتشارات حوّا.
کریمی، عبدالعظیم(1384)، پژوهش در مفهوم مرگ در ذهن کودک، تهران: قدیانی.
کلینی، محمد بن یعقوب(بی­تا)، اصول کافی، جلد 6 .
محسن علیق، امیمه (1388)، «تأثیر قصّة دینی بر تحوّل مفهوم خدا در کودکان (6 تا 11 ساله) و مقایسة آن در لبنان و ایران» ، روشنان (نشریة تخصّصی کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان).
مرادی، ایّوب و چالاک، سارا(1399). «بررسی نقش تصاویر هنری در مواجهة منطقی مخاطب نوجوان با مفهوم مرگ بر اساس الگوی ساختارهای نظام تخیّل از منظر ژیلبر دوران(نمونة موردی رمان آن سوی دریای مردگان) »، دوفصلنامة علمی- پژوهشی تفکّر و کودک، س 11، ش 1.
معتمدی، فرزانه و غباری بناب، باقر(1398)، «مراحل تحوّل معنوی و درک مفهوم خدا در کودکان و نوجوانان 7 تا 14 ساله»، مجلّة علمی تخصصی پیشرفت­های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، ش 13.
مقدسی پور، علی (1382)، «اصول و روش­های آموزش مفاهیم دینی به کودکان»، ماهنامة علمی – ترویجیمعرفت، ش75. 
نعمت اللهی، فرامرز (1390)،ادبیات کودک ونوجوان (شناسایی، ارزشیابی، ارزشگذاری)، تهران: انتشارات مدرسه.
وجدانی، فاطمه(1392)، «اصول و روش­های آموزش مفهوم خدا و تقویت خداباوری در کودکان و نوجوانان»، دو فصلنامة علمی – پژوهشیتربیت اسلامی، ش 26.
یالوم، اروین د (1931م)،روان­درمانی اگزیستانسیال، ترجمة دکتر سپیده حبیب، تهران: نشر نی.