اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان بر اساس دیدگاه‌های آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 استاد فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

4 استاد ممتاز سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

از جمله وظایف نظام تربیت رسمی و غیررسمی در دوره ابتدایی، آموزش اخلاق به کودکان است چرا که دارای قلبی پاک و زلال و آماده دریافت بذری چون کسب فضایل هستند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان دوره دوم ابتدایی(سنین 10 تا 12 سال) بر اساس دیدگاه­های آیت‌الله جوادی آملی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی–استنباطی بود. نتایج نشان داد که قرب الی الله هدف غایی و مواردی مانند خودشناسی، پرورش خداجویی و خدابینی، تفکر در مسائل اخلاقی، روی آوردن به مسئولیت‌پذیری، افزایش آستانه صبر و بردباری، توفیق در اکرام، احترام و محبت به انسان‌ها، بهبود حس زیبایی گرایی ازجمله اهداف واسطه‌ای آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان هستند که می‌توان از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی شناسایی نمود. رسیدن به این اهداف در دوره دوم ابتدایی بشارت‌دهنده ورود متخلقانه و معتقدانه به دوره نوجوانی است که اگر آن هم از برنامه‌ریزی منسجمی برخوردار باشد می‌تواند در شکل‌گیری هویت پایدار اخلاقی مورد نظر اسلام مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aims of Teaching Moral Concepts to Children Based on Views of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • Sepideh Ensafi Mehrabani 1
  • Irandokht Fayyaz 2
  • Saeid Beheshti 3
  • Ali Delaver 4
1 PhD Student of Philosophy of Islamic Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Philosophy of Islamic Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
3 Professor of Philosophy of Islamic Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
4 Distinguished Professor of Assessment and Measurement, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

One of the duties of the formal and informal education system in the elementary school is to teach ethics to children because they have a pure heart and are ready to acquire virtues. In this regard, the present study was conducted to identify the aims of teaching moral concepts to children in the second grade of elementary school (aged 10 to 12 years) based on the views of Ayatollah Javadi Amoli. The research method was analytical-inferential. The results showed that closeness to God is the ultimate goal, and factors such as self-knowledge, cultivating God-seeking and godliness, thinking about moral issues, taking responsibility, increasing the patience level, success in honoring, respecting and loving human beings, and improving the sense of aesthetics are among the mediating aims of teaching moral concepts to children, which can be identified from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli. Achieving these aims in the second grade of elementary school promises a creative and believing entry into adolescence, which, if accompanied with a coherent planning, can be effective in forming a lasting moral identity as desired by Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • Ethical Concepts
  • Educating Children
  • Ayatollah Javadi Amoli

مراجع

قرآن کریم
اعرافی، علیرضا. (1387). اهداف تربیت از دیدگاه اسلام. تهران: سمت.
اهداف دوره های تحصیلی. (1397). تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
بارو، رابین. (1391). درآمدی بر فلسفه اخلاق و آموزش‌وپرورش اخلاق. ترجمه فاطمه زیباکلام. تهران: حفیظ.
برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. (1391). تهران: شورای عالی آموزش و پرورش.
تمیمی آمدی، عبدالواحد. (1384). شرح غررالحکم و دررالکلم. تهران: دانشگاه تهران.
جوادی آملی، عبدالله (1398الف). اسلام و محیط‌زیست. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1398ب). سخنرانی در دیدار با جمعی از اعضای هیأت علمی و پژوهشگران پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع). قم: بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1398ج). بیانات در دیدار با وزیر محترم آموزش‌وپرورش. قم: بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1398د). سخنرانی در مورد شرح نهج‌البلاغه. تهران: شفقنا.
جوادی آملی، عبدالله. (1398ه). بیانات در درس اخلاق. قم، 05/10/1398.
جوادی آملی، عبدالله. (1396الف). تفسیر تسنیم. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1396ب). وظیفه توحیدی انسان. تهران. مهر.
جوادی آملی، عبدالله. (1395الف). مبادی اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1395ب). مفاتیح الحیاه. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1395ج). بیانات در درس تفسیر و اخلاق. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1394الف). حیات حقیقی انسان در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1394ب). تبیین جایگاه جوانان در اسلام. بیانات منتشر شده معظم له در خبرگزاری مهر. 09/03/1394.
جوادی آملی، عبدالله. (1394ج). بیانات در دیدار جمعی از طلاب مدرسه علمیه حضرت زینب(س)آستانه و چالوس.
جوادی آملی، عبدالله. (1394د). ادب فنای مقربان. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). مؤمنان و مسئولیت آنان نسبت به خود و خانواده. ماهنامه پاسدار اسلام. 383-383: 8-6.
جوادی آملی، عبدالله. (1393). بیانات در درس اخلاق. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1390). فطرت در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388الف). تفسیر انسان به انسان. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388ب). شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388ج). جامعه در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1385). توحید در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). مراحل اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
حمله‌داری، سعیده؛ موسوی زاده، روح‌الله. (1399). «ساخت و اصلاح شخصیت اخلاقی و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه شهید مطهری». دوفصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. سال 8، شماره 1، صص 182-165.
خادمی، حمیدرضا؛ مسعودیان، مسعود. (1393). هنر دینی از منظر علامه جوادی آملی. فصلنامه حکمت اسراء. سال 6، شماره 3، صص 24-5.
رجبی، فاطمه. (1387). عوامل مؤثر در تربیت اخلاقی انسان­ها به ویژه کودکان. ماهنامه طوبی. سال 4، شماره 37، صص 116-113.
رسولی شربیانی، رضا. (1375). خداشناسی فطری از دیدگاه قرآن و حدیث و حکمت متعالیه. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
ریاضی هروی، شیدا؛ شمشیری، بابک. (1392). «بررسی مفهوم خودشناسی از نگاه اسلام و استنتاج اهداف و روش‌های تربیتی آن». ماهنامه معرفت. سال 22، شماره 8، صص 58-45.
سامی، محمدجواد؛ مطوری، علی؛ خنشا، علیرضا. (1398). «نقش صبر در تربیت اسلامی فرزندان با الگوپذیری از آیه 132 طه». دوفصلنامه تفسیرپژوهی. سال 6، شماره 1، صص 131-117.
سبحانی نژاد، مهدی؛ نجفی، حسن. (1393). «تحلیل ابعادشناسانه مسئولیت­پذیری در سبک زندگی اسلامی». فصلنامه سراج منیر. شال 5، شماره 3، صص 170-151.
شریعتی، محمدجواد. (1396). آموزش اخلاق به کودکان 6 تا 12 ساله با تأکید بر منابع اسلامی. پایان­نامه کارشناسی ارشد. جامعه المصطفی العالمیه.
شهریاری، محمد؛ شرفی، محمدرضا. (1393). «الگوی تربیت اخلاقی اسلامی با محوریت کرامت نفس». فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. سال 22، شماره 2، صص 56-27.
شیخ رضایی، حسین؛ لامعی رامندی، لیلا؛ توسلی، ساناز؛ نشاط روح، آذر؛ اسکندری نژاد، فرشته؛ نظری، شهلا؛ شیرازی، زهرا. (1389). رشد اخلاقى کودک و ادبیات داستانى به همراه بررسى آثار داستانى جمشید خانیان از منظر رشد اخلاقى. فصلنامه تفکر و کودک. سال 1، شماره 1، صص 67-37.
عارف­محبی، محمد. (1398). «الگوی تفکر از منظر آیت‌الله جوادی آملی». دوفصلنامه کلام اسلامی. سال 9، شماره 2، صص 24-3.
علوی، حمیدرضا. (1388). تربیت در قرآن و نهج‌البلاغه. کرمان: دانشگاه کرمان.
کاظمی، حمیدرضا. (1389). اصول و شیوه­های تربیت اخلاقی از نگاه علامه مصباح یزدی و دلالت‌های آن در برنامه درسی آموزش‌وپرورش(مقطع دبستان). پایان­نامه کارشناسی ارشد. مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
نجفی، حسن؛ محمدی، محمدحسن. (1396). «تبیین چگونگی تربیت اخلاقی در دوره کودکی و عوامل مؤثر بر آن: رهیافتی تأملی جهت سامان­دهی برنامه­های تربیتی». ماهنامه معرفت. سال 26، شماره 6، صص 69-57.
نوری، حسین بن محمدتقی. (1408ق). مستدرک الوسائل. بیروت: آل البیت.
Dingle, A, DeJong, S, Madaan, V, Ascherman, L. (2016). Teaching Ethics in Child and Adolescent Psychiatry: Vignette-Based Curriculum. MedEdPORTAL;12, pp10418.
Johansson, E, Brownlee, J, Cobb-Moore, C, Boulton-Lewis, G. (2011). Practices for teaching moral values in the early years: A call for a pedagogy of participation. Journal of Education Citizenship and Social Justice 6(2), pp109-124.
Oladipo, S, E. (2009). Moral Education of the Child: Whose Responsibility?. J Soc Sci. 20 (2), pp 149-156.
Rahim, H, Rahiem, M, D, H. (2012). The Use of Stories as Moral Education for Young Children. International Journal of Social Science and Humanity. 2(6), pp454-458.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار