اثربخشی تدریس مدل هفت مرحله‌ای چرخه یادگیری بر بهبود مهارت‌های تفکر خلاق و حل مسأله در درس مطالعات اجتماعی دانش‌آموزان ابتدایی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

2 دانشجوی دکتری مطالعات برنامه‌درسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران‌

3 کارشناسی ارشد مطالعات برنامه‌درسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

4 استادیار پژوهشی پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی میزان اثربخشی تدریس مدل هفت مرحله­ای چرخه یادگیری بر بهبود مهارت‌های تفکر خلاق و حل مسأله دانش­آموزان ابتدایی انجام پذیرفت. طرح پژوهش حاضر به شیوه تجربی و از نوع طرح پیش­آزمون – پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش­آموزان دختر پایه ششم ابتدایی آموزش و پرورش شهرستان دهگلان در سال تحصیلی 99-1398 بود، که با توجه به نوع پژوهش، نمونه آماری شامل دو کلاس 20 نفری بود که به شیوه نمونه­گیری در دسترس انتخاب و گروه آزمودنی تحت آموزش(مدل هفت مرحله­ای چرخه یادگیری) قرار گرفتند و در مقابل، گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه تفکر خلاق Torrance(1981) و پرسشنامه مهارت حل مسئلهHepner and Petersen(1982) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده­ها نیز با روش آماری تحلیل کواریانس انجام پذیرفت. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر مدل هفت مرحله­ای یادگیری باعث افزایش معنادار مهارت­های تفکر خلاق: سیالی(001/0≥P) ، ابتکار (000/0≥P)، انعطاف­پذیری (000/0≥P) و بسط (034/0≥P) و حل مسأله (اعتماد به نفس در حل مسأله (002/0≥P)، سبک اجتناب- اشتیاق (006/0≥P) و کنترل شخصی(040/0≥P) در مرحله پس آزمون می­شود. در واقع تدریس با استفاده از الگوی چرخه یادگیری هفت مرحله­ای باعث افزایش متغیرهای مذکور در جامعه هدف شده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Teaching a Seven-Step Learning Cycle Model on Improving Creative Thinking and Problem Solving Skills in Elementary Students’ Social Studies Subject

نویسندگان [English]

  • Sohila Hossenpour 1
  • Saeid Sharifirahnmo 2
  • Sharife Mohammadi, 3
  • Ayatollah Fathi 4
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, Sanandaj Branch, Sanandaj, Iran
2 PhD Student of Curriculum Studies, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran.
3 . MA in Curriculum Studies, Islamic Azad University, Sanandaj Branch, Sanandaj, Iran.
4 Research Assistant Professor of NAJA Institute of Law Enforcement and Social Studies, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify the effectiveness of teaching a seven-step learning cycle model on improving creative thinking skills and problem solving in elementary students. The study was experimental and had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study included all female students in the sixth grade of elementary school in Dehgolan city in the academic year 2019-2020. According to the type of research, the statistical sample consisted of two classes of 20 people who were selected by convenience sampling method. The experimental group received training (a seven-step learning cycle model) and the control group did not receive any training in this regard. To collect data, Torrance’s (1981) Creative Thinking Questionnaire and Hepner and Petersen’s (1982) Problem Solving Questionnaire were used. Data analysis was performed by statistical method of analysis of covariance. The results showed that training based on a seven-step learning cycle model significantly increased creative thinking skills: fluidity (P ≤ 0.001), initiative (P ≤ 0,000), flexibility (P ≤ 0,000), and extension (P ≤ 0.034); and problem solving: confidence in problem solving (P ≤ 0.002), desire-avoidance style (P ≤ 0.006), and personal control (P ≤ 0.040) in the post-test stage. In fact, teaching with a seven-step learning cycle model has increased the mentioned variables in the target community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seven-Step Learning Cycle Model
  • Creative Thinking
  • Problem Solving
  • Female Students
  • Social Studies
امان­زاده، آمنه و نعمان اف، منصور. (1394). بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر وب, رایانه و یادگیری سیار بر مهارت تفکر انتقادی و تفکر خلاق دانشجویان دانشگاه های استان مازندران. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3(9 )، 57-68.
جمشیدی، فهمیه. (1391). بررسی توجه به اندیشه خلاق در برنامه درسی علوم تجربی چهارم و پنجمابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
حبیبی کلیبر، رامین؛ فرید، ابوالفضل و بهادری خسروشاهی، جعفر. (1398). تأثیر الگوی تدریس بدیعه پردازی و الگوی چرخه یادگیری هفت مرحله ای بر بهبود تفکر خلاق دانش آموزان. تدریس پژوهی, 7(1), 168-183.
خسروی زهره، درویزه زهرا، رفعتی مریم(1377). نقش حالتهای خلقی بر شیوه ارزیابی دانش آموزان دختر . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۴ (۱) :۳۵-۴۶.
رضوی، سید عباس؛ ملکی، حسن، عباس‌پور؛ عباس، ابراهیمی قوام، دکتر صغری. (1389). بررسی تربیت سیاسی در برنامه درسی رسمی دوره ابتدایی. فصلنامه روان شناسی تربیتی, 6(16), 20-66.
سیف، علی اکبر(1390). روانشناسی جدید: روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
عبدی، علی.(1390). مقایسه اثربخشی راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه و روش متداول در پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس علوم تجربی. فصلنامه علمی پژوهشی نوآوری های آموزشی، 37، 101-121.
عزیزی، نعمت­اله، بلندهمتان، کیوان و ساعدی، پیمان. (1398). زمینه ها و عوامل خلاقیت در تدریس معلمان خلاق در مدارس ابتدایی و متوسطه مناطق روستایی. تدریس پژوهی, 7(2 ), 88-114.
عینی، ساناز؛ عبادی، متینه؛ سعادتمند، صغری و ترابی، نغمه. (1399). نقش تفکر خلاق، ذهن آگاهی و هوش هیجانی در پیش‌بینی تنیدگی تحصیلی دانش‌آموزان تیزهوش. تفکر وکودک، 11(2)، 183-210.
کریمیان، حسین؛ ناطقی، فائزه و سیفی, محمد. (1395). میزان توجه به مهارت‌های تفکر‌انتقادی درکتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان. مطالعات پیش دبستان و دبستان, 2(6), 33-57.
کشاورز، سمیه و کاکاوند، علیرضا. (1396). تأثیر آموزش الگوی حل مسئله اجتماعی برکاهش مشکلات سلوکی دانش آموزان دختر بی سرپرست. روان شناسی مدرسه, 6(3), 85-101.
کمانگر، باسط؛ قهرمانی، جعفر و عظیمی، محمد. (1398). اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی مفهوم محور بر تفکر خلاق و یادگیری خود تنظیمی در درس علوم پایه ششم ابتدایی. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)،12(48)، 161-182.
گلکاری، سمیه، آیتی، محسن و راستگومقدم، میترا. (1392). تاثیر برنامه درسی مبتنی بر وبلاگ بر خلاقیت دانش­آموزان متوسطه. فناوری آموزش (فناوری و آموزش)، 7(4), 325-333.