اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر احساس تنهایی و مهار خشم در دوره شیوع کرونا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری تکنولوژی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دکترا فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثر بخشی اجرای برنامه «فلسفه برای کودکان» بر احساس تنهایی و مهار خشم در دوره شیوع کرونا در کودکان پسر بی‌سرپرست شهر همدان بود. روش تحقیق حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه پژوهش که به‌صورت هدفمند انتخاب شد شامل کودکان پسر بی‌سرپرست 9 تا 12 ساله ساکن در مرکز تحت نظر بهزیستی شهر همدان بود. از جامعه آماری موردنظر 28 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش (14) و کنترل (14) قرار داده شدند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه آموزش برنامه فلسفه برای کودکان قرار گرفت و گروه کنترل این آموزش را دریافت نکرد. از پرسشنامه خشم اسپیلبرگر و مقیاس تنهایی دانشگاه کالیفرنیا راسل برای جمع آوری داده استفاده شد. نتایج تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون کوواریانس نشان داد که در متغیر احساس تنهایی بین نمرات پس‌آزمون گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی‌دار وجود دارد (001/0P<). نتایج این پژوهش حاکی از آن است که از برنامه فلسفه برای کودکان می‌توان به‌منظور کاهش احساس تنهایی و افزایش مهار خشم در کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست به‌عنوان یک روش مداخله‌ای مؤثر استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of the philosophy for children program on loneliness and control of anger during the outbreak of Corona

نویسندگان [English]

  • Mehdi Vahedi 1
  • Aliakbar Kabiri 2
  • Ali Ghasemi 3
1 Assistant Professor, Departemant of Education of Technology, Allameh Tabatabaie University, Tehran, Iran.
2 PhD in Education of Technology, Allameh Tabatabaie University, Tehran, Iran
3 PhD in Philosophy of Education, Tarbiat Modares University,Tehran,Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to identify the effect of the implementation of the "Philosophy for Children" program on loneliness and control of anger caused by the Corona crisis in orphaned and poorly cared for boys in Hamadan. The method of the present study was quasi-experimental with pre-test-post-test design with experimental and control groups. The purposefully selected study population consisted of orphaned and poorly cared for boys aged 9 to 12 years living in a welfare center in Hamadan. From the statistical population, 28 people were selected and randomly assigned to the experimental (14) and control (14) groups. The experimental group underwent 8 sessions of philosophy program training for children and the control group did not receive this training. The Spielberger Anger Questionnaire and the Russell University of California Loneliness Scale were used to collect and measure research data. The results of data analysis using covariance test showed that there was a significant difference in the variable of feeling lonely between the scores of the experimental group and the control group (P <0.001). The results of this study indicate that the Philosophy for Children program can be used as an effective intervention method to reduce loneliness and increase anger control in homeless and badly cared for children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophy for children
  • loneliness
  • anger control
  • homeless and neglected children
افشانی، علیرضا و ابویی، آزاده (1397). «اثربخشی آموزش شفقت به خود بر کنترل خشم دانش آموزان». فصلنامه خانواده و پژوهش. شماره 42
پاشا، غلامرضا و اسماعیلی، سمیه (1386). مقایسه اضطراب، ابراز وجود، احساس تنهایی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان شبه خانواده و بی‌سرپرست و دانش آموزان عادی استان خوزستان. فصلنامه یافته‌های نو در روانشناسی.1(4).
تسلر، الیزابت وبریگیت کولخ (1392). من و دنیای احساساتم. ترجمه ملیحه شکوهی، تهران. انتشارات خیال.
 جعفری، زهره؛ صمدی، پروین؛ قائدی، یحیی (1394). «بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری کودکان دوره پیش‌دبستانی، فصلنامه پژوهش در برنامه درسی» دوره 12، شماره 44، بهار 1394، صفحه 41-49.
چراغ زاده، مینا، کردنوقابی، رسول و سهرابی، زهرا (1398). اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان بر احساس تنهایی و ناامیدی دانش آموزان. نشریه تفکر و کودک. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دو فصل‌نامه علمی (مقاله علمی – پژوهشی)، سال دهم. شماره اول.37-50.
خدابخشی کولایی، آناهیتا، فلسفی نژاد، محمدرضا و عباس قلی نژاد، مطهره (1397). اثربخشی قصه‌گویی بر کاهش پرخاشگری و احساس تنهایی کودکان کار مهاجر افغانی. نشریه پرستاری کودکان. دوره 5. شماره 2.
خلجی نیا، زهره؛ عابدینی، زهرا؛ احمدی، هدا؛ خرمی راد، اشرف (1400). تبیین درک مردم از زندگی در شرایط شیوع بیماری کرونا در شهر قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. دوره 15، ض 7.
دهشیری، غلامرضا، برجعلی، محمود، شیخی، منصوره و حبیبی، مجتبی (1387). ساخت و اعتباریابی مقیاس احساس تنهایی در بین دانشجویان، مجله روانشناسی،3(47): 282-296
رحیم زاده، سوسن، پوراعتماد، حمیدرضا، عسگری، علی و حجت، محمدرضا (1390). مبانی مفهوم احساس تنهایی: یک مطالعه کیفی. نشریه روانشناسی تحولی. دوره 8. شماره 30.
رحیمی، سلام؛ واحدی، شهرام؛ ایمان زاده، علی (1398). «تأثیر آموزشی فلسفه باری کودکان بر تاب‌آوری دانش آموزان ابتدایی»، فصلنامه تفکر و کودک، سال دهم، شماره 2، 67-47.
زورار، پرمه (1399). ارزیابی اثرات شیوع بیماری کووید_19 بر بخش صنعت ایران: کاربرد چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی. نشریه علمی (فصلنامه) پژوهش‌های اقتصاد صنعتی. سال سوم. شماره 8.
ساداتیان، سید اصغر (1395). مهارت‌های زندگی برای کودکان (گوشه‌گیری، انزوا، تنهایی، ترس و ...). تهران. انتشارات ما و شما.
ساداتیان، سید اصغر (1396). مهارت‌های زندگی (برای کودکان). تهران. انتشارات ما و شما.
شپیرو، لورنس، پلتاهلر، زک و گرین والد، آنا (بی‌تا). من بد نیستم فقط کمی عصبانی هستم. ترجمه علی آقاجانی و محمدهادی آقاجانی،1397. تهران. انتشارات دیموند بلورین.
عسگری، محمد؛ قدمی ابوالفضل؛ آمینایی، هنگامه؛ رضازاده، ریحانه (1399). ابعاد روان‌شناختی بیماری کووید 19 و آسیب‌های روانی ناشی از آن: مطالعه مروری نظام‌مند. فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. سال 16، شماره 56.
عیسی مراد، ابوالقاسم، نفر، زهرا و فاطمی، فاطمه السادات (1398). اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان بر همدلی و حل مسئله اجتماعی دانش آموزان پنجم ابتدایی. مطالعات روانشناسی بالینی. دوره 9. شماره 36.
غلامی، حمیده، پناهی، علی و احمدزاده، حسین (1401). تحلیل اثرات مخاطرات محیطی بیولوژیکال بر فضاهای شهری با تأکید بر پاندمی کرونا (مطالعه موردی) شهر تبریز. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال یازدهم. شماره چهل و یکم.
غلامی، فاطمه (1397). «تأثیر آموزش حل مسئله اجتماعی بر انزوای اجتماعی و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان با بازی‌های رایانه‌ای بالای 9-11 سال». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران جنوب. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
کاشفی، فهیمه ؛حاج ابوطالبی، نرگس (1399). پیش‌بینی اضطراب ناشی از کرونا ویروس (کووید_19) بر اساس پریشانی روان‌شناختی و اضطراب مرگ در هم‌زمانی آنفولانزا و کرونا ویروس در آستانه فصل سرما. مجله پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، دوره ششم. شماره پنجاه و پنجم.
کبیری، علی‌اکبر، قاسمی، علی و مذبوحی، سعید (1400). اثربخشی اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر ادراک شایستگی و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان پسر بی‌سرپرست. نشریه تفکر و کودک. سال دوازدهم. شماره 2.
کبیری، علی‌اکبر، قاسمی، علی، زارعی زوارکی، اسماعیل و ریوندی، ریحانه (1399). «تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به کمک فناوری بر خوش‌بینی تحصیلی و انگیزش پیشرفت در دانش آموزان پسر دوره دوم ابتدایی شهر همدان». فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. شماره 15.
کبیری، علی‌اکبر، مذبوحی، سعید؛ قاسمی، علی (1400) اثربخشی برنامه فلسفه برای کودکان بر ادراک شایستگی و انعطاف‌پذیری شناختی کودکان پسر بی‌سرپرست. نشریه تفکر و کودک، شماره 2، ص 241-263.
کم، فیلیپ، (1380). مجموعه داستان‌های فکری (2). ترجمه مژگان رشتچی و فرزانه شهرتاش. تهران. انتشارات شهرتاش.
کمالی، مرتضی، اعتمادی، احمد و شریفی درآمدی، پرویز (1397). اثربخشی شناخت درمانی گروهی بر مبنای الگوی مایکل فری بر باورهای غیرمنطقی و احساس تنهایی دانش آموزان. مطالعات روان‌شناختی دانشگاه الزهراء. دوره 14، شماره 3.
گوردر، یوستین (1993). دورن یک آینه، درون یک معما، ترجمه مهرداد بازیاری (1395). تهران. انتشارات هرمس.
مایر، مرسر (1398). باید همدیگر را ببخشیم. ترجمه هایده کروبی، تهران، انتشارات نردبان.
ناجی، سعید و خطیبی مقدم، سمیه (1389). آموزش تفکر به کودکان راهی برای دستیابی به صلح جهانی. دو فصلنامه تفکر و کودک. سال 1. شماره 4.
نادری، فرح. حق‌شناس، فریبا (1388).«رابطه تکانش گری و احساس تنهایی با میزان استفاده از تلفن همراه در دانشجویان». یافته‌های نو در روان‌شناسی. دوره 4، شماره 12، ص 111 تا 121
نوروزی پرشکوه، نسترن، میر هادیان، لیلا، امامی سیگارودی، عبدالحسین، کاظم نژاد لیلی، احسان و حسن دوست، فاطمه (1395). احساس تنهایی و نو آسیب‌های اجتماعی در دانش آموزان دبیرستانی. مجله پرستاری و مامایی جامعه نگر. سال 27. شماره 2.
ویلسون، جکلین (1393) (بی‌تا). آرزوی تنهایی لی لی، ترجمه، نسرین یوسفی، انتشارات ایرانبان.
هدایتی، مهرنوش (1388). «بررسی تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان به‌صورت اجتماع پژوهشی برافزایش عزت‌نفس و بهبود روابط میان فردی در دانش آموزان پایه ابتدایی شهر تهران». رساله دکتری رشته مشاوره دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. تهران.
هدایتی، مهرنوش (1390). «فلسفه برای کودکان و کنترل پرخاشگری». دو فصلنامه تفکر و کودک. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هدایتی، مهرنوش (1391). فلسفه برای کودکان و کنترل پرخاشگری. نشریه تفکر و کودک، 2(3)،134-109.
یامادا، کویی (1397) (بی‌تا). با مشکل جدید چه می‌کنی. ترجمه مهدی حجوانی، تهران. انتشارت قدیانی.
 Amin, S. (2020). The psychology of coronavirus fear: Are healthcare professionals suffering from corona-phobia? International Journal of Healthcare Management, 13(3), 249-256.
Adhikari, S. P., Meng, S., Wu, Y. J., Mao, Y. P., Ye, R. X., Wang, Q. Z., Sun, C., Sylvia, S., Rozelle, S., Raat, H., & Zhou, H. (2020). Epidemiology, causes, clinical manifestation and diagnosis, revention and control of coronavirus disease (COVID-19) during the early outbreak period: A scoping review. Infectious Diseases of Poverty, 9 (1), 29. https://doi.org/10.1186/s40249-020- 00646-x.
 
Bevel, R. K., & Mitchell, R. M. (2012). The effects of academic optimism on elementary reading achievement. Journal of Educational Administration.
Bleazby, J. (2009). Philosophy for children as a response to gender problems. Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 19(2/3), 70-78.
Brock, S. E., Lazarus Jr, P. J., & Jimerson, S. R. (2002). Best Practices in School Crisis Prevention and Intervention. National Association of School Psychologists, 4340 East West Highway, Suite 402, Bethesda, MD 20814.
Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The lancet, 395(10227), 912-920.
Chen, F., Liu, Z., Zhang, F. R., Xiong, R. H., Chen, Y., Cheng, X. F., ... & Ren, J. (2020). First case of severe childhood novel coronavirus pneumonia in China. Zhonghua er ke za zhi= Chinese journal of pediatrics58(3), 179-182.
Crawford, J., Butler-Henderson, K., Rudolph, J., Malkawi, B., Glowatz, M., Burton, R., ... & Lam, S. (2020). COVID-19: 20 countries' higher education intra-period digital pedagogy responses. Journal of Applied Learning & Teaching, 3(1), 1-20.
Eurosurveillance Editorial Team. (2020). Note from the editors: World Health Organization declares novel coronavirus (2019-nCoV) sixth public health emergency of international concern. Eurosurveillance, 25(5), 200131e.
Ghasemi, A., Taghinejad, M., Kabiri, A., & Imani, M. (2011). Ricoeur’s theory of interpretation: A method for understanding text (course text). World applied sciences journal, 15(11), 1623-1629.
Goni, M. D., Naing, N. N., Hasan, H., Wan-Arfah, N., Deris, Z. Z., Arifin, W. N., ... & Arshad, M. R. (2020). Development and validation of knowledge, attitude and practice questionnaire for prevention of respiratory tract infections among Malaysian Hajj pilgrims. BMC Public Health, 20(1), 1-10.
 Lancaster-Thomas, A. (2017). How effective is Philosophy for Children in contributing to the affective engagement of pupils in the context of secondary Religious Education?. Journal of philosophy in schools, 4(1).
Lee-Lin, F., Pett, M., Menon, U., Lee, S., Nail, L., Mooney, K., & Itano, J. (2007, November). Cervical cancer beliefs and Pap test screening practices among Chinese American immigrants. In Oncology Nursing Forum (Vol. 34, No. 6).
Lipman, M. (1995). Educating for violence reduction and peace development: The philosophical community of inquiry approach. Children, philosophy and democracy, 121-138.
Lipman, M. (1998). Teaching students to think reasonably: Some findings of the Philosophy for Children program. The Clearing House, 71(5), 277-280.
Malani, P., Kullgren, J., Solway, E., Piette, J., Singer, D., & Kirch, M. (2020). National poll on healthy aging: Loneliness among older adults before and during the COVID-19 pandemic.
Rothe, C., Schunk, M., Sothmann, P., Bretzel, G., Froeschl, G., Wallrauch, C., ... & Hoelscher, M. (2020). Transmission of 2019-nCoV infection from an asymptomatic contact in Germany. New England journal of medicine, 382(10), 970-971.
Russell, D. W. (1996). UCLA Loneliness Scale (Version 3): Reliability, validity, and factor structure. Journal of personality assessment, 66(1), 20-40.
Siddiqui, N., Gorard, S., & See, B. H. (2019). Can programmes like Philosophy for Children help schools to look beyond academic attainment?. Educational review, 71(2), 146-165.
Sood, S. (2020). Psychological effects of the Coronavirus disease-2019 pandemic. Research & Humanities in Medical Education, 7(11), 23-26.
Tschannen Moran, M., Bankole, R. A., Mitchell, R. M., & Moore, D. M. (2013). Student academic optimism: A confirmatory factor analysis. Journal of Educational Administration.
Topping, K. J., & Trickey, S. (2007). Collaborative philosophical enquiry for school children: Cognitive effects at 10–12 years. British Journal of Educational Psychology, 77(2), 271-288.
Vannest, K. J., Ura, S. K., Lavadia, C., & Zolkoski, S. (2019). Self-report Measures of Resilience in Children and Youth. Contemporary School Psychology, 1-10.
Wang, C., Horby, P. W., Hayden, F. G., & Gao, G. F. (2020). A novel coronavirus outbreak of global health concern. The lancet, 395(10223), 470-473.
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.
Peeples, L. (2020). News Feature: Avoiding pitfalls in the pursuit of a COVID-19 vaccine. Proceedings of the National Academy of Sciences117(15), 8218-8221.