شناسایی الزامات طراحی برنامه‌ی درسی آموزش فلسفه به کودکان از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی شهرستان بناب در سال تحصیلی 1396-1395

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز- ایران

2 استادیار گروه برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب، بناب- ایران

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی الزامات طراحی برنامه­ی درسی آموزش فلسفه به کودکان از دیدگاه معلمان دوره ابتدایی شهرستان بناب در سال تحصیلی 1396-1395 می­باشد. روش تحقیق استفاده شده توصیفی- اکتشافی است. جامعه­ی آماری شامل کلیه­ی معلمان ابتدائی آموزش و پرورش شهرستان بناب به تعداد 489 نفر در سال تحصیلی 1396-1395 می­باشد، که حجم نمونه­ی آماری نیز بر اساس فرمول کوکران 215 نفر از طریق نمونه­گیری تصادفی- طبقه­ای بدست آمده است. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسش­نامه­ی محقق­ساخته می­باشد که پس از تأیید روایی و پایایی آن (صوری) در اختیار نمونه­ی آماری قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده­های آماری از روش­های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شده است. برای شناسایی الزامات طراحی برنامه­ی درسی آموزش فلسفه به دانش­آموزان مقطع ابتدایی از تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویت­بندی الزامات طراحی برنامه­ی درسی آموزش فلسفه به دانش­آموزان از آزمون فریدمن با نرم­افزار SPSS 18 استفاده گردید. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که از میان الزامات نه­گانه­ی مؤثر برای طراحی برنامه­ی درسی آموزش فلسفه به کودکان عامل توجه به نیازهای دانش­آموزان با میانگین رتبه­ی 62/4 بیشترین و عامل کاهش تمرکزگرایی در برنامه­ی درسی با میانگین رتبه­ی 91/3 کمترین تأثیر را در طراحی برنامه­ی درسی آموزش فلسفه به دانش­آموزان مقطع ابتدایی شهرستان بناب دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • yalda salemi 1
  • mohammadali mojallal 2
  • Seyed Abdollah Hojjati 2
1 education army literature branch islamic azad univercity.
2 Assistant professor & faculty member Islamic Azad University at Bonab branch
اکبری، احمد و مسعودی، جهانگیر(1393)، فلسفه برای کودکان: رویکرد­های تربیت دینی به آموزش تفکر، دوفصلنامه­ پژوهش­نامه مبانی تعلیم و تربیت، دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهارم، شماره دوم، صص 136-117.
باباپور­واجاری، مریم؛ میرشفیعی، بی­بی­زهرا؛ ثابت­دیوشلی، حسن و خوارزمی­رحمت­اله­آبادی، رحیم(1395)، درونی­سازی ارزش­های اخلاقی با تمرکز بر آموزش «فلسفه برای کودکان»، اولین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین حوزه علوم تربیتی و
روان­شناسی و مطالعات اجتماعی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، سروش حکمت مرتضوی، صص 6-1.
جعفری، زهره؛ صمدی، پروین و قائدی، یحیی(1394)، بررسی تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر پرورش روحیه پژوهشگری کودکان دوره پیش­دبستانی، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی، سال دوازدهم، دوره­ دوم، شماره هفدهم، پیاپی 44، صص 49-41.
جلیلیان، سهیلا؛ عظیم­پور، احسان و جلیلیان، فریبا(1396)، اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش توانایی حل مسئله و قضاوت اخلاقی در دانش­آموزان، دوفصلنامه پژوهش­های تربیتی، شماره سی­و­دوم، صص 101-80.
جهانی، جعفر(1386)، بررسی تأثیرات برنامه­ی آموزش فلسفه برای کودکان در رشد منش­های اخلاقی دانش­آموزان، فصلنامه­ مطالعات برنامه درسی، سال دوم، شماره هفتم، صص 59-37.
حاتمی، حمیدرضا؛ کریمی، یوسف و نوری، زهرا(1389)، بررسی تأثیر اجرای برنامه­ی «فلسفه برای کودکان» (P4C) در افزایش هوش هیجانی دانش­­آموزان دختر مقطع اول راهنمایی مدرسه شهدای آزادی در سال تحصیلی 88-89، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال اول، شماره دوم، صص 22-3.
دودر اشتات، جیمزجی(1381)، دانشگاه در قرن بیست و یکم، ترجمه علی محمد احمدوند و محسن وارثی، مندرج در چالش­های فراروی دانشگاه در هزاره سوم، صص 83-53.
رامفل، مامفلا(1387)، جوامع دانش­محور: چالش­های جدید برای دانشگاه، ترجمه مرضیه مختارور و مصطفی عمادزاده، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
رشتچی، مژگان و کیوان­فر، ارشیا(1388)، مبانی نظری اجتماع کندو­کاو به عنوان روش آموزش فلسفه برای کودکان، فصلنامه­ فرهنگ، فلسفه برای کودکان و نوجوانان، شماره شصت و نهم، صص 58-39.
سجادیان­جا­غرق، نرگس؛ قائدی، یحیی و امیری، معصومه(1394)، طراحی برنامه درسی آموزش فلسفه به کودکان ایرانی در پایه اول ابتدایی، فصلنامه پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، سال اول، شماره اول، صص 80-63.
سجادیه، نرگس(1392)، طرحی نظری برای پرورش تفکر در دیدگاه اسلامی­عمل با نگاه به برنامه «فلسفه برای کودکان»، دوفصلنامه پژوهشی مطالعات معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال اول، شماره یکم، صص 61-39.
سیلور، جی­گالن؛ الکساندر، ویلیام و لوئیس، آرتور­جی(1377)، برنامه­ریزی درسی برای تدریس و یادگیری بهتر، ترجمه غلامرضا خوی­نژاد، مشهد، آستان قدس رضوی.
شریفی­اسدی، محمدعلی(1387)، نگاهی به آموزش فلسفه برای کودکان در ایران و چالش­های فراروی آن، دوفصلنامه­ معارف عقلی، شماره دهم، صص 114-95.
طبری، مهدیه؛ خالق­خواه، علی؛ مرادی، مسعود و زاهدبابلان، عادل(1396)، بررسی تأثیر آموزش «فلسفه و کودک» بر روحیه­ی پرسشگری و مهار خشم در دانش­آموزان، دوفصلنامه فلسفه و کودک، سال چهارم، شماره سوم، پیاپی 15، صص 38-19.
طباطبایی، زهرا و موسوی، مرضیه(1390)، بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان در پرسش­گری و تفکر انتقادی دانش­آموزان پایه­های سوم تا پنجم (9-11) دبستان علوی شهر ورامین، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال دوم، شماره اول، صص 90-73.
عسگری، محمد؛ دیناروند، حسین و ترکاشوند، محمدرضا(1394)، تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تفکر منطقی دانش­آموزان دختر و پسر سوم راهنمایی منطقه سامن، فصلنامه­ روان­شناسی تربیتی، سال یازدهم، شماره سی و پنجم، صص 41-25.
عظیم­پور، علیرضا؛ اسکندری، حسین و ابراهیمی­قوام، صغری(1395)، بررسی
اثر­گذاری آموزش فلسفه به کودکان بر تحول اخلاقی دانش­آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی در شهر تهران، دوفصلنامه مطالعات روانشناسی تربیتی، شماره بیست و سوم، صص 82-65.
فتحی­واجارگاه، کورش(1388)، اصول و مفاهیم برنامه­ریزی درسی، تهران، انتشارات بال.
فر­مهینی­فراهانی، محسن؛ میرزا­محمدی، محمدحسین و خارستانی، اسماعیل(1387)، تبیین تطبیقی اهداف فلسفه برای کودکان در کشورهای مختلف، فصلنامه­­ حکمت و فلسفه، سال چهارم، شماره چهارم، صص  70-45.
قائدی، یحیی و عفتی­کلاته، مریم(1395)، بررسی تأثیر آموزش «فلسفه و کودک» بر رشد مهارت خواندن دانش­آموزان دو زبانه پایه سوم ابتدایی، دوفصلنامه فلسفه و کودک، سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 14، صص 66-51.
کمالی­مطلق، طاهره و نوشادی، ناصر(1396)، تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر سطح پرسشگری دانش­آموزان دوره­ی ابتدایی، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال هشتم، شماره یکم، پیاپی 15، صص 13-1.
کریمی، صدیقه؛ نصر، احمدرضا و شریف، مصطفی(1392)، الزامات و چالش­های طراحی برنامه درسی آموزش عالی با رویکرد جامعه یادگیری، دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، سال چهارم، شماره هشتم، صص 126-89.
کیارسی، سمیه؛ قائدی، یحیی؛ ضرغامی، سعید و منصوریان، یزدان(1395)، تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در بالا بردن آگاهی­های رسانه­ای دانش­آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر دزفول، فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، سال بیست و سوم، دوره ششم، شماره دوم، صص 176-153.
مرعشی، منصور؛ صفایی­مقدم، مسعود و خزامی، پروین(1389)، بررسی تأثیر اجرای برنامة آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع­پژوهشی بر رشد قضاوت اخلاقی دانش­­آموزان پایه­ی پنجم ابتدایی شهر اهواز، دوفصلنامه تفکر و کودک، سال اول، شماره­ی اول، صص 102-83.
مرعشی، منصور؛ رحیمی­نسب، حجت­الله و لسانی، مهدی(1387)، امکان­سنجی اجرای برنامه آموزش فلسفه برای کودکان در برنامه درسی دوره ابتدایی، فصلنامه­ نوآوری­های آموزشی، سال هفتم، شماره بیست و هشتم، صص 28-7.
نادری، عزت­الله؛ تجلی­نیا، امید؛ شریعتمداری، علی و سیف­نراقی، مریم(1391)، بررسی تأثیر اجرای برنامه­ی «فلسفه برای کودکان» در پرورش خلاقیت دانش­آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 تهران، دوفصلنامه­ تفکر و کودک، سال سوم، شماره اول، صص 117-91.
نصر، احمدرضا؛ کریمی، صدیقه و بقراطیان، کاظم(1386)، ضرورت توجه به یادگیری مادام­العمر و نقش دانشگاه در تحقق آن، مندرج در مجموعه مقالات همایش دانشگاه و توسعه پایدار، ج 2 تهران، انتشارات مؤسسه پژوهش و برنامه­ریزی دانشگاه.
هاشمی، احمد و عباسی، ابوالفضل(1395)، بررسی وضعیت آموزش فلسفه در برنامه­ی درسی سه ساله اول دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشنامه تربیتی، سال یازدهم، شماره چهل و هشتم، صص 150-133.
هدایتی، مصطفی(1395)، تأثیر داستان­های فکری بر رشد مهارت­های اجتماعی کودکان پیش­دبستانی شهر رشت، دوفصلنامه فلسفه و کودک، سال چهارم، شماره یکم، پیاپی 13، صص 76-63.
هدایتی، مهرنوش و ماه­زاده، حامد(1395)، «فلسفه برای کودکان» و مهارت حل مسئله اجتماعی، فصلنامه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، سال بیست و سوم، دوره ششم، شماره یکم، صص 54-29.
هدایتی، مهرنوش؛ قائدی، یحیی؛ شفیع­آبادی، عبدالله و یونسی، غلامرضا(1388)، بررسی تأثیر اجرای برنامه «فلسفه برای کودکان» به صورت اجتماع­پژوهشی بر بهبود روابط میان­فردی در دانش­آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران از دیدگاه آموزگاران، فصلنامه­ اندیشه­های تازه در علوم تربیتی، سال چهارم، شماره سوم، صص 157-133.
یوسفی، مائده(1396)، بررسی افزایش اثربخشی آموزش فلسفه برای کودکان و نوجوانان در شادکامی دانش­آموزان دختر متوسطه اول شهر تهران، دوفصلنامه فلسفه و کودک، سال چهارم، شماره چهارم، پیاپی 16، صص 102-87.
یونسکو(1376)، یادگیری گنج درون، ترجمه دفتر همکاری­های علمی بین­المللی وزارت آموزش و پرورش، تهران، تزکیه.
یونسکو(1388)، به سوی جامعه دانایی­محور، ترجمه حسن قاسمی و سیروس آزادی، تهران: سمت.
 
منابع خارجی:
Candy, P. ; Cerbert, G. and Oleary, J.(1994). Developing lifelong learners, through undergraduate education. Canbera: Astralian Government Publishing Service.
D, Hainaut, L. (1987). Educational needs. In: curricula and lifelong learning. UNESCO: The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Dave, R. H. (1976). Foundation of lifelong education. New York: Pergamon Press.
Dearing, R. (1997). Higher education in the learning society. National Committee of Inquiry into Higher Education. Retrieved from: www.leeds.ac.uk/ educol/niche/.
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy for children as citizens. Journal of Curriculum Studies, 48(1), 136-150.
Duke, CH. (2002). Managing the learning university. USA: SRHE and Open University Press.
Duytschaever, I., & Conredie, P. (2016). Philosophy with Children: Helping Designers Cooperate with Children. IDC '16 Proceedings of the The 15th International Conference on Interaction Design and Children,736-741. http://cehs.montclair.edu/academic/iapc/research.shtml�5�82012.
Eisner, E. W. (1994).The educational imagination on designed evaluation of school program. Macmillan Collage Pub Co.
Farahani, M. (2014), "The Study on Challenges of Teaching Philosophy for Children", Procedia- Social and Behavioral Sciences, Vol. 116, pp. 2141-2145.
Knapper, Ch. and Croply, A. (2000). Lifelong learning in higher education. London: Kogan Page.
Longworth, N. (2004).Lifelong learning in action; transforming education in the 21st century. London and New York: Routledge Flamer.
Murris, K. (2016). The Philosophy for Children curriculum: Resisting ‘teacher proof’texts and the formation of the ideal philosopher child. Studies in Philosophy and Education, 35(1), 63-78.
Orlando, M (2013). Nine Characteristics of Great Teacher, Faculty Focus: Higher Teaching Strategies from MAGNA publication.
Super, D. E.; Busshuff, L. and Pellerano, J. and Watts, A. G. (1987). The guidance function of educational contest. In: Curricula and lifelong learning. UNESCO: The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Van Der Zee, H. (2006). The learning society.In: From adult education to the learning society. London and New York: Routledge.
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120.